(بدان ای سالک راه حق!) نکوهش دنیا در آیات، روایات و ادعیه، نسبت به خود دنیا نیست، یعنی ذات دنیا هدف اصلی این نکوهش‌ها قرار نمی‌گیرد. گاهی نگرش انسان به دنیا «نگرش استقلالی» و گاهی هم «نگرش آلی و ابزاری» است. این‌ها با هم فرق داشته و تبعات مختلفی دارند. آنچه مذموم است. نگرش استقلالی داشتن به دنیا است. زیرا در این نگرش شی مطلوبیت ذاتیه دارد و مورد هدف غایی انسان قرار می‌گیرد، و هیچ حد و مرزی هم ندارد در نتیجه انسان حب شدید نسبت به آن پیدا می‌کند که ریشه تمامی خطاهای او خواهد بود.
«حب الدنیا راس کل خطیئه» اما در نگرش ابزاری دنیا مطلوبیت ذاتی ندارد و هدف غایی نیست.
بلکه تبعی است و نگاه به آن جنبه موقت و گذرا دارد. در نتیجه حب به آن شدید و همیشگی نیست بلکه موقت و زودگذر است و تنها تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که آن شی برای رسیدن به مطلوب ذاتی کارایی داشته باشد. علی(ع) در روایتی فرمود: انما الدنیا منتهی بصر الاعماء جهان ماده و جهان طبیعت،‌نهایت دید انسان کور است. بعد حضرت در ادامه فرمود: دید چنین آدمی به ماورای دنیا نمی‌رسد و بعد از آن را نمی‌بیند. (نهج‌البلاغه، حکمت 133)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- رسائل بندگی - آیت‌الله شیخ مجتبی تهرانی، ص 52