موضع تأملبرانگیز سفارت کشورمان در فجایع نارداران باکو(نگاه)
حسین افراشته
اقدام سَبُعانه و داعشیگونه نیروهای قشون وزارت کشور جمهوری آذربایجان در حمله به شهر مذهبی نارداران در حومه باکو در آستانه اربعین حسینی و به شهادت رساندن پنج تن از شیعیان، زخمی و بازداشت کردن دهها نفر از جمله حجتالاسلام طالع باقرزاده روحانی مبارزی که سخنرانیهای آتشین علیه صهیونیستها و تکفیریها داشته است، ایجاد رعب و وحشت علیه زنان و کودکان مظلوم نارداران، قطع آب و برق و گاز، اهانت به تابلو مزین بهنام حضرت ابوالفضل(ع)، برچیدن پرچمهای حسینی، زدودن اسامی ائمه اطهار و اذکار و تهلیلها از معابر نارداران، اهانت به اجساد مطهر شهدا از طریق خالکوبی تصاویر قبیحه و نمایش آنها از تلویزیونهای دولتی برای انحراف افکار عمومی از شیعهکشی، افراطی خواندن شیعیان نارداران، ادعای بیاساس یافتن سلاح از اغلب خانههای نارداران، بازداشت همه سرشناسان و فعالان اسلامی در نارداران، تعطیل کردن زیارتگاه رحیمه خاتون از خواهران گرانقدر امام رضا(ع) از روز جمعه (21 آذر) در نارداران، تصویب قوانین ضد اسلامی و دهها رویداد مشابه؛ دل هر مسلمانی را خصوصا در ایران اسلامی که پیوندی به بلندای تاریخ با قفقاز دارد، به درد آورد، به حق در این روزها نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، محافل و مجامع و تشکلهای مختلف سیاسی، دینی و مردمی با انتشار بیانیه، تجمع در مقابل سفارت آذربایجان در تهران و کنسولگری آن در تبریز واکنش مناسبی نشان داده و آیتالله مکارم شیرازی نیز در این خصوص بیانیه مهمی صادر کردند. اما آنچه در این میان، موجب تعجب شده، واکنش منفعلانه سفارت کشورمان در باکو است که با خودداری از محکوم کردن کشتار شیعیان، و پس از پنج روز سکوت، تنها به بیانیهای خنثی که در آن برای «جانباختگان در نارداران طلب آمرزش شده بود»، اکتفا کرد. پس از افزایش دامنه واکنشها، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز خواهان هوشیاری تمامی طرفها برای مقابله با دسیسههای بدخواهان شد و تاکید کرد که در نتیجه رایزنیهای دو کشور، فضای مناسبتری برای تعظیم شعائر اسلامی و حرمت اماکن مذهبی فراهم شد که از جمله نتایج آن برگزاری مراسم عزاداری روزهای پایانی ماه صفر در مساجد و تکایای جمهوری آذربایجان است.
حال آنکه باکو مانع برگزاری اربعین حسینی در زیارتگاه رحیمه خاتون شد، اتفاقی که در دوره شوروی نیز نیفتاده بود، و همزمان با ایام عزاداری 28 و 30 ماه صفر این زیارتگاه را تعطیل کرد. علیرغم اینکه دفاع از مسلمانان جهان یکی از اصول قانون اساسی، آرمانهای بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی و اصول سیاست خارجی کشورمان است، اما سفارت کشورمان پنج روز در قبال فاجعه کشتار شیعیان و متعاقب آن سیاهنمایی و افترازنیهای متعدد علیه کشورمان در رسانههای دولتی و غیردولتی باکو سکوت کرد و نهایتا هم که بیانیهای منتشر کرد از محکوم کردن این سبعیت خودداری کرد. همزمان، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان از کشته شدن حدود سی نفر از اتباع جمهوری آذربایجان در آتشسوزی سکوی نفتی، ابراز تاسف کرد، اما کشتار شیعیان را محکوم نکرد.
طی دو سال اخیر مواضعی از سوی سفارت کشورمان درباره مناسبات تهران و باکو مطرح شده است که بر اساس آن، گویی جهشی بیسابقه در مناسبات تهران و باکو ایجاد شده است، علیرغم اینکه دهها مستند درباره ادامه سیاستهای ضدایرانی و ضداسلامی جمهوری آذربایجان از سرویسدهی باکو به رژیم صهیونیستی برای ترور دانشمندان هستهای و جاسوسی تا تحریف تاریخ، برگزاری نشستهای ضد ایرانی (دو نشست تنها در یک هفته اخیر)، توسعهطلبی ارضی در خزر، بلوکه کردن بخشی از داراییهای کشورمان، آزار و اذیت ایرانیان، پیگیری رسمی سیاستهای پان آذریستی، سوءاستفاده از حواشی برنامه طنز فیتیله، استقرار استودیو شبکه تلویزیونی موهن و ضدایرانی گون آذتیوی (شبکه وابسته به سیا)، رسمیت دادن به فعالیت بهاییها در این کشور، نامیدن آذربایجان ایران با عنوان جعلی «آذربایجان ج ن و ب ی» و... وجود دارد، اما اصرار عجیب و غیرمستندی مبنی بر رو به جلو نشان دادن مناسبات دو کشور وجود دارد، در این مدت، انبوهی از فشارها علیه رسانههای کشورمان ایجاد شده است تا از انتشار اخبار منفی علیه جمهوری آذربایجان که نشاندهنده عدم تغییر سیاستهای موذیانه باکو در قبال تهران است، خودداری کنند، به موازات آن با حمایت سفارت کشورمان، خبرگزاری آپا، تلویزیون مبتذل آینس و خبرگزاری ترند که اخیرا اقدام به خبرسازی علیه رئیس شعبه بانک ملی ایران در باکو کرد، آزادانه در ایران فعالیت میکنند، جالب اینکه در حالی که هفته گذشته اداره گمرک جمهوری آذربایجان از کاهش 39 درصدی مبادلات تجاری ایران و جمهوری آذربایجان در ژانویه تا اکتبر سال 2015 در مقایسه با مدت مشابه قبل خبر داد، طی ماههای اخیر از سوی سفیر کشورمان بارها ادعای توسعه مناسبات تجاری دو کشور مطرح شده است.
واقعیت این است که در عمل هیچ تغییری در سیاستهای ضد ایرانی باکو ایجاد نشده است و سانسور اخبار اقدامات ضدایرانی باکو نیز تنها پاک کردن صورت مسئله است، از این رو به خوبی میتوان حدس زد که علت سکوت پنج روزه و نهایتا خودداری سفارت کشورمان از محکوم کردن فجایع نارداران در بیانیه منتشره چیست؟ برای عقلای سیاسی منطقه، نفس وقوع حوادث نارداران و ریخته شدن خون شیعیان در آنجا، به تنهایی نشاندهنده واهی بودن همه ادعاهایی میباشد که مدعی بهبود مناسبات تهران و باکو هستند و از این منظر محکوم کردن این حوادث، به نوعی اذعان به اشتباهات «دیپلماسی سلیقهای» است که به جمهوری آذربایجان خصوصا طی دو سال اخیر جرات داده است تا آشکارا به قتال شیعیان و یاوهگویی علیه ایران بپردازد. اما آنچه مسلم است اینکه چنین رویکردی نمیتواند این واقعیت را کتمان کند که در جنایت باکو کسانی که به سانسور رسانهای اقدامات ضد ایرانی باکو روی آوردند نیز بیتقصیر نیستند، چرا که سانسور واقعیات تلخ در آن سامان و منزه کردن باکو در قضایای مختلف نظیر نشستهای تجزیهطلبان، انتشار کتب تحریفآمیز تاریخی، پرواز پهپاد سرنگون شده رژیم صهیونیستی از نخجوان به سوی نطنز و... حاشیه امنی برای جمهوری آذربایجان ایجاد کرد تا با دامنه و عمق بیشتری سیاستهای ضداسلامی و ضدایرانی خود را طراحی و نهایتا با ریختن خون شیعیان در نارداران آن را علنیتر سازد.