به گزارش فارس، کاظم غریب‌آبادی در نشست بررسی راهکارهای حقوقی پیگیری فاجعه منا که از سوی بسیج حقوقدانان، ستاد حقوق بشر و برخی دانشگاه‌ها برگزار شد، گفت: فاجعه منا از منظر حقوق بشر بین‌المللی و همچنین حقوق بین‌الملل قابل پیگیری است.
وی تصریح کرد: عربستان که در روزهای اخیر مسئولیت‌هایی در شورای حقوق بشر کسب کرده، خود عضو زیربنایی‌ترین میثاق‌های حقوق بشری نیست که این موضوعی قابل تامل است.
غریب آبادی تصریح کرد: دولت عربستان عضو برخی معاهدات و کنوانسیون‌ها در خصوص حقوق بشر نیست اما برخی تعهدات اصولی (مانند منع شکنجه) هستند که اگر دولتی عضو کنوانسیون مربوط به آن تعهد نباشد ملزم به رعایت آن هست.
معاون امور بین‌الملل ستاد حقوق بشر قوه قضاییه گفت: یکی از تخلفات دولت عربستان در فاجعه منا نادیده گرفتن حرمت جنازه انسان است، یعنی دولت‌ها باید از حرمت جنازه انسان دفاع کنند ولی عربستان این اقدام را انجام نداد و به جنازه‌های مسلمانان بی‌احترامی کرد.
غریب‌آبادی تأکید کرد: براساس حقوق بین‌الملل نباید اقدام تحقیرآمیز ضد کسی انجام داد اما متاسفانه عربستان رفتارهای تحقیرآمیزی صورت داد و کرامت جانباختگان را زیر سوال برد.
وی حق حیات را یکی دیگر از موازین حقوق بشر برشمرد و گفت: این حق در فاجعه منا مورد غفلت قرار گرفت چراکه با ابتدایی‌ترین اقدامات، جلوگیری از گسترش فاجعه ممکن بود اما حجاج از دستیابی به فوریت‌های پزشکی و حتی آب آشامیدنی هم محروم بودند.
معاون امور بین‌الملل ستاد حقوق بشر قوه قضاییه خاطر نشان کرد: اظهارات شاهدان نشان می‌دهد که مسئولان برگزاری حج امسال آمادگی لازم برای کاهش آسیب‌های احتمالی را نداشتند.
غریب آبادی تاکید کرد: باید سرنوشت حجاج مفقود شده در فاجعه منا مشخص شود و اینکه تمام مفقود شدگان را قربانی اعلام کنند پذیرفته نیست.
وی افزود: مسئولیت دولت میزبان در هنگام ورود توریست به یک کشور در حقوق بین‌الملل مورد تاکید است و اینجا که موضوع کنگره حج در میان است مسئولیت دو چندان می‌شود. بنابراین عربستان در خصوص جان باختن حجاج کشورهای دیگر در کشور خود مسئول است، ضمن اینکه ما موافقتنامه‌های دو جانبه با عربستان داریم که ایجاد مسائل امنیت و آرامش برای حجاج را بر عهده دولت عربستان نهاده است.
معاون امور بین‌الملل ستاد حقوق بشر قوه قضاییه نتیجه‌گیری کرد که سه راهکار برای پیگیری حقوقی فاجعه منا وجود دارد که یکی رسیدگی قضائی در محاکم کشور عربستان به نیابت از حادثه دیدگان توسط کنسول‌گری است، دوم بررسی موضوع و شکایت در محاکم داخل ایران خواهد بود و سوم اینکه یکی از شعبات دادگاه مسئول رسیدگی به این موضوع شده است.
غریب‌آبادی تشکیل کمیسیون حقیقت یاب و بی‌طرف و پیگیری موضوع از طریق شورای حقوق بشر را از دیگر راه‌های پیگیری حقوقی فاجعه منا برشمرد.
لزوم برگزاری دادگاه برای بررسی فاجعه منا
شریعت باقری رئیس دانشگاه علوم قضایی و اداری نیز نکته حساس در این فاجعه را نیاز به برگزاری دادگاه دانست و گفت:‌ چنانچه پای کسی در اثر تصادف در خیابان بشکند برای اینکه مشخص شود این تصادف عمدی بوده یا خیر، دادگاه تشکیل می‌شود و در این موضوع نیز قطعاً باید با توجه به ابعاد ماجرا و حجم آن دادگاه تشکیل شود.
شریعت باقری تأکید کرد: در نظامات حقوقی پیش‌بینی شده که اگر کسی در بخشی از بدن دچار مصدومیت شده و یا فوت کند دیه به چه شکل پرداخت می‌شود و یکی از احکام فقهی ما نیز این است که اگر کسی در ازدحام کشته شود دیه بر عهده بیت‌المال کشور محل وقوع حادثه است.
رئیس دانشگاه علوم قضایی و اداری تأکید کرد: اولین کشوری که باید خواستار تشکیل دادگاه باشد عربستان است که باید دادگاهی علنی ایجاد کرده و شکات شکایت خود را مطرح کنند و اگر هم کسی ادعای عمدی بودن حادثه را داشته باشد این موضوع را مطرح کند ولی تا کنون این اقدام صورت نگرفته است.
شریعت‌باقری تأکید کرد: اینکه شخصی مانند وزیر بهداشت دولت عربستان اعلام کند که بی‌نظمی حجاج و هوای گرم باعث این رویداد است و فردی دیگر این فاجعه را ناشی از قضا و قدر الهی بداند پذیرفتنی نیست.
وی افزود: اگر دولت عربستان توانایی برگزاری دادگاه در موضوع فاجعه منا را ندارد می‌تواند از سازمان همکاری اسلامی و یا سازمان ملل برای این کار کمک بگیرد و دادگاهی بی‌طرف تشکیل شود.
رئیس دانشگاه علوم قضایی و اداری تصریح کرد: ایران باید تلاش کند تا نظام عربستان را نسبت به این فاجعه پاسخگو کند که این نیازمند تلاش نظام حقوقی است تا صرف نظر از ابعاد سیاسی، رسیدگی دادگاهی نیز صورت بگیرد.
مخفی کردن مستندات فاجعه منا
 قابل پیگیری است
محسن اسماعیلی، عضو حقوقدان شورای نگهبان هم در این نشست گفت: ما چیزی جز اجرای فقه اهل سنت در خصوص فاجعه منا را نمی‌خواهیم و رژیم آل‌سعود باید طبق فقه حاکم بر حقوق خود این فاجعه را رسیدگی کند.
وی خاطرنشان کرد: ممانعت از حق دسترسی به اطلاعات در خصوص وقایع فاجعه منا و مستند‌سازی این اطلاعات مصداق جلوگیری از کشف حقیقت است.
اسماعیلی تصریح کرد: فاجعه منا نباید به سطح درگیری‌های سیاسی بین ایران و عربستان تقلیل داده شود چرا که این موضوع خواسته مسئولان رژیم آل‌سعود است تا به جای پیگیری حقوقی، ابعاد فاجعه را به سطوح سیاسی انتقال دهند.
عضو حقوقدان شورای نگهبان با اشاره به چندجانبه بودن فاجعه منا افزود: این فاجعه میان چند کشور مسلمان رخ داده است و کشورهای زیادی قربانی این فاجعه شده‌اند بنابراین نباید اجازه دهیم مسائل فرعی اصل فاجعه را به دست فراموشی بسپارد.
اسماعیلی حج را از مبانی شرعی و اصلی دین اسلام دانست و گفت: تعطیلی حج یک واکنش انفعالی است بنابراین نباید به سبب بی‌کفایتی آل سعود حج را تعطیل کنیم.عضو حقوقدان شورای نگهبان ادامه داد: مخفی کردن مستندات فاجعه منا توسط رژیم آل سعود قابل پیگیری است چرا که ما شاهد این بودیم که زائر را به دلیل ایرانی بودن از روی تخت بلند کرده‌اند بنابراین اتفاقاتی که پس از فاجعه منا رخ داد حادثه‌ای کم نظیر در تاریخ بشر است.
وی با توصیف دفن به عنوان یکی از ابتدایی‌ترین حقوق وارثان متوفی گفت: دولت سعودی حتی اجازه دفن جانباختگان را به کشورهای متبوعه نمی‌داد بنابراین باید گفت تبعات بعد از فاجعه منا از خود فاجعه کمتر نیست.
اسماعیلی خاطرنشان کرد: حقیقت یابی ابتدایی‌ترین حقوق جهان اسلام در این فاجعه است اما آل سعود تمام مدارک و دوربین‌های مرتبط با این فاجعه را جمع کرده است.
آخرین اخبار از انتقال جان باختگان
به کشور و جستجوی مفقودین
سعید اوحدی در گفتگو با مهر در مورد آخرین وضعیت شناسایی زائران جان‌باخته و مفقود در حادثه منا، گفت: در حال حاضر همچنان آمار مفقودین ۶۷ نفر است و فرد جدیدی را شناسایی نکرده‌ایم.
 رئیس سازمان حج و زیارت از ایجاد دسترسی به سردخانه دیگری در جده خبر داد و گفت: در این سردخانه ۱۰۰ پیکر از کشورهای مختلف قرار دارد که برای شناسایی جان باختگان حادثه منا به آنجا مراجعه خواهیم کرد.
اوحدی با تاکید بر اینکه شناسایی مفقودین با توجه به گذشت مدت زمان طولانی از حادثه منا کمی سخت شده است، گفت: تمام سردخانه‌های مکه و جده بررسی شده و فقط یک سردخانه باقی مانده است.
وی با تاکید بر اینکه عملیات انتقال ۸۷ زائر جان‌باخته حادثه منا در حال انجام است، گفت: سعی می‌کنیم تا امروز بتوانیم این زائران را به کشور انتقال دهیم و این تشریفات قانونی است که کمی کار را طولانی کرد.
رئیس سازمان حج و زیارت با اشاره به اینکه ۱۴۰۰ نفر از زائران جان‌باخته از سوی مقامات سعودی دفن شده‌اند، افزود: امیدواریم زائر ایرانی در بین آنها نباشد.
اوحدی با بیان اینکه در حال حاضر چهار هزار زائر در مکه داریم گفت: تا روز دوشنبه ما هیچ زائری را در مکه نخواهیم داشت.
وی در پایان گفت: عملیات برگشت حجاج ایرانی شنبه هفته آینده به پایان می‌رسد و ما نیز به دلیل اتمام ویزا به ایران باز می‌گردیم.
همچنان خبری از سرنوشت رکن‌آبادی نیست
همچنین، حسینی مشاور عربی آفریقایی وزارت امور خارجه در حاشیه نشست بررسی راهکارهای پیگیری حقوقی فاجعه منا، در خصوص سرنوشت غضنفر رکن‌آبادی وزیر سابق ایران در لبنان که جزء مفقودشدگان حادثه منا است، گفت: در آخرین ارتباطی که با آقای قشقاوی داشتم مطلع شدم که هنوز اخباری در این موضوع در دست نیست.
مشاور عربی آفریقایی وزارت امور خارجه در خصوص اتهام دو ایرانی که اخیراً آقای امیرعبدالهیان از آزادیشان از بازداشتگاه‌های دولت  عربستان خبر داده بود،‌ گفت: گویا این دو نفر به سبب فیلمبرداری بازداشت شده‌اند که لزوماً فیلمبرداری از فاجعه منا نبوده است ضمن اینکه همه دستگیرشدگان مربوط به فاجعه منا نیستند و علل مختلفی می‌تواند برای بازداشت وجود داشته باشد.