از سال 86 تاکنون بهدست آمد
صرفهجویی 75 میلیارد دلاری سهمیهبندی بنزین
اجرای طرح سهمیهبندی بنزین از سال 86 سبب صرفهجویی 75 میلیارد و چهارصد میلیون دلاری و ناکامی غرب در تحریم بنزین کشورمان شد.
طرح سهمیهبندی بنزین براساس بند «دو» تبصره 13 قانون بودجه از تیرماه سال 1386 آغاز و اجرای آن تأثیر چشمگیری روی مقدار مصرف و واردات بنزین در نیمه دوم دهه 80 و نیمه اول دهه 90 داشت.
اجرای این طرح همچنین نقش کلیدی در اجرای طرح هدفمندی یارانهها، توسعه صنعت CNG و ناکامی برنامه غرب برای تحریم صادرات بنزین به کشورمان داشت.
همچنین با اجرای این طرح رشد 10/1 درصدی مصرف بنزین در نیمه نخست دهه 80 متوقف شد و میزان مصرف بنزین در محدوده روزانه 60 تا 70 میلیون لیتر در 8 سال اخیر کنترل شد.در سطور زیر مقدار واقعی مصرف بنزین پس از اجرای طرح سهمیهبندی در سال 86 با مقدار واقعی مصرف با فرض اجرا نشدن این طرح و استمرار روند نیمه نخست دهه 80 و رشد سالانه 10/1 درصدی مصرف در سالهای 86 تا 93 مقایسه شده است.
به گزارش فارس در سالهای 1386 تا 1393، 146میلیارد و 400 میلیون لیتر در مصرف بنزین صرفهجویی شده است. البته بخشی از این صرفهجویی عظیم در مصرف بنزین و در نتیجه واردات آن، دلایل دیگری مانند گسترش میزان استفاده از CNG و اجرای فاز اول قانون هدفمند کردن یارانهها از 28 آذرماه 1389 را نیز دارد.
مصرف CNG در سالهای 85 تا 93
در سالهای 1386 تا 1393، 38 میلیارد و 750 مترمکعب CNG مصرف شده است. درصورتی که قیمت متوسط هر لیتر بنزین را در این دوره زمانی 70 سنت درنظر بگیریم، ارزش صرفهجویی حاصل در سالهای 1386 تا 1393 حدود 102/5 میلیارد دلار است که حدود 75/4 میلیارد دلار آن به علت سهمیهبندی بنزین و هدفمندی یارانهها و حدود 27/1 میلیارد دلار ناشی از استفاده از CNG بوده است.
این درحالی است که از آغاز مطالعات طرح کارت هوشمند سوخت و ایجاد زیرساختها تا زمان راهاندازی این طرح حدود 150 میلیارد تومان سرمایهگذاری دولت و وزارت نفت انجام شد و در نتیجه، هزینه اجرای این طرح در کمتر از دو هفته از محل صرفهجوییهای حاصله بازگشت، البته توسعه مصرف CNG در یک دهه اخیر، با سرمایهگذاری سه میلیارد دلاری دولت در ساخت و توسعه جایگاههای عرضه این سوخت و همچنین تولید خودروهای گازسوز شده است و با توجه به همین موضوع میتوان گفت که ارزش صرفهجویی حاصل در سالهای 1386 تا 1393 حدود 98/5 میلیارد دلار بوده است که حدود 75/4 میلیارد دلار آن به علت سهمیهبندی بنزین و هدفمندی یارانهها و حدود 24/1 میلیارد دلار ناشی از استفاده از CNG بوده است.
در نتیجه این مدیریت مصرف بنزین، واردات این فرآورده نفتی نیز بعد از اجرای طرح سهمیهبندی بنزین با کاهشی 83/5 درصدی در مقایسه با سال پایه (سال 1385) به 4/5میلیون لیتر در روز در سال 1393 رسید. همچنین با اجرای این طرح، سهم واردات در تأمین بنزین مورد نیاز کشور از 37 درصد در سال پایه به 6/5 درصد در سال گذشته رسیده است، البته افزایش تولید بنزین کشور با اجرای طرحهای متعدد بنزینسازی و بهینهسازی و افزایش ظرفیت در پالایشگاههای نفت کشور به ویژه طرح افزایش ظرفیت و بهینهسازی پالایشگاه شازند اراک در سالهای اخیر و هم با تأمین بخشی از نیاز داخلی به این فرآورده با تولید در واحدهای پتروشیمی داخلی از مرداد 1389 تا اوایل سال گذشته، نقش موثری در کاهش واردات بنزین ایفا کرده است.
واردات بنزین در سالهای 85 تا 93
حذف سهمیه 60 لیتری بنزین خودروهای شخصی با قیمتهای اعلام شده برای سوخت در سال 93 یعنی بنزین 700 تومانی سهمیهای و 1000 تومانی آزاد ماهانه تنها 18هزار تومان و سالانه تنها 216 هزار تومان بر هزینه خانوار تأثیرگذار است، اما برخی کارشناسان معتقدند در راستای ابزارهای غیر قیمتی مصرف سوخت حتی همین اختلاف قیمت اندک هم اثرات روانی قابل ملاحظهای در کنترل مصرف سوخت در میان خانوارهای ایرانی داشته است. درعین حال زیرساخت کارت هوشمند سوخت نخستین بار توانست آمار و اطلاعات حداقلی درباره میزان واقعی و نحوه مصرف سوخت خودروهای شخصی در اختیار متولیان امر قرار دهد و در کنار اجرای قانون هدفمندی یارانهها تأثیر قابل ملاحظهای بر کاهش قاچاق بنزین و انتقال قاچاق به گازوئیل داشته است.
وزارت نفت در راستای صرفهجویی در مصرف انرژی بند «ق» تبصره 2 قانون بودجه 93 را طراحی کرد که براساس آن سرمایهگذاریهای بخش خصوصی و دولتی در طرحهای صرفهجویی در مصرف انرژی از محل سوخت صرفهجویی شده بازگشت داده شود. اما به نظر میرسد هیچ یک از طرحهای معرفی شده به شورای اقتصاد نتوانند صرفهجویی 75 میلیارد دلاری طرح سهمیهبندی سوخت با سرمایهگذاری 150 میلیارد تومانی را تکرار کنند.