علیرضا گرامیان
 یکی از نابهنجاری رفتاری و رذایل اخلاقی‌پرخوری است که از مصادیق اسراف بشمار می‌رود. پرخوری همان‌طوری که بهداشت فردی را تهدید می‌کند و موجب انواع بیماری‌های جسمی در انسان می‌شود، بیماری‌های روحی و روانی و نابهنجاری‌های رفتاری نیز به دنبال دارد. نویسنده در این مطلب با مراجعه به آموزه‌های وحیانی اسلام به برخی از آثار زیانبار پرخوری در بعد روحی و جسمی اشاره کرده است.
 تغذیه حلال و پاک و مناسب
 انسان موجودی دارای نیازهای مادی و معنوی است؛ نادیده گرفتن هر یک از آنها به معنای نادیده گرفتن طبیعت و فطرت است؛ به عنوان نمونه انسان، نیازمند تغذیه است و شهوت غذایی به عنوان قوه جاذبه، عاملی برای بقای بشر است؛ زیرا انسان در صورتی که تغذیه نداشته باشد یا از  تغذیه‌ای سالم و مناسب برخوردار نباشد می‌‌میرد و بقای خود را از دست می‌دهد. از همین رو در آیات قرآن از جمله آیه 81 سوره طه می‌فرماید: کلوا من طیبات ما رزقناکم و لاتطغوا فیه فیحل علیکم غضبی و من یحلل علیه غضبی فقد هوی؛ از خوراکیهای پاکیزه‌ای که روزی شما کردیم بخورید؛ ولی در آن زیاده‌روی مکنید که خشم من بر شما فرود آید و هرکس خشم من بر او فرود آید قطعا در ورطه هلاکت افتاده است.
واژه طیب به معنای پاک، در برابر خبیث به معنای ناپاکی، ناظر به وضعیت باطنی چیزی است و خداوند بر این نکته تاکید دارد که از غذای مناسب با طبیعت بشری استفاده شود. البته طیب در عربی در معنای چون خوشبو، پاک، حلال، سودمند، تندرست، اصیل، گوارا، شیرین، لذت‌بخش، روح‌انگیز، رضایت‌بخش، بهترین هر چیز و مانند آنها به کار رفته است، ولی در حقیقت ریشه همه این معانی به همان اصل پاکی ذاتی چیز برمی‌گردد که به طور طبیعی آثاری دارد که خوشبویی، سودمندی، گوارایی و مانند آنها از جمله این آثار است؛ پس این کلمه در معنای دیگر به شکل مجاز و از باب ارتباط لازم و ملزوم به کار رفته است؛ زیرا طیب به معنای هر چیز پاک از آلودگی و خوشایند طبع (مفردات الفاظ القرآن، راغب اصفهانی، ذیل واژه «طیب»، ج 1، ص 527) و خبیث به معنای هر چیز مادی و غیرمادی که پست و ناپسند است (مفردات الفاظ القرآن، ذیل واژه «خبث»، ج 1، ص 272) به طور طبیعی آثاری دارد که برخی از آنها به عنوان معنای آن به کار رفته در حالی که آثار آن چیز است.
یکی از ویژگی‌های طیب بودن غذا آن است که به تناسب خورده شود؛ لذا خداوند در آیه 31 سوره اعراف می‌فرماید: یا بنی آدم خذوا زینتکم عند کل مسجد وکلوا واشربوا و لا تسرفوا انه لا یحب المسرفین؛ ای فرزندان آدم! جامه آراسته خود را در هر نمازی برگیرید و به تن کنید و بخورید و بیاشامید؛ ولی اسراف و زیاده‌روی مکنید که او به راستی اسرافکاران را دوست نمی‌دارد.
در همین ارتباط امام‌صادق(ع) می‌فرماید: کثره الاکل مکروه؛ پرخوری، مکروه (و امری ناپسند) است. (فروغ کافی، ج 6، ص 269) چرا که این زشت بودن دلالت بر ناپسندی و عدم محبوبیت می‌کند، اگر نگوئیم که حکم کراهت شرعی از احکام خمسه را دلالت نکند.
امام صادق(ع) همین مطلب را در بیانی دیگر این‌گونه می‌فرماید: ان الله یبغض کثره الاکل؛ همانا خداوند پرخوری را دشمن می‌دارد. (وسائل الشیعه، ج 16، ص 407)
امام باقر(ع) نیز می‌فرماید: ما من شیء ابغض الی الله من بطن مملو؛ هیچ چیز نزد خدا، منفورتر از شکم پر نیست. (مستدرک الوسائل، ج 3، ص 80)
پس اسراف و زیاده‌روی در خوردن و آشامیدن یکی از مصادیق خروج از طبع طیب انسانی است و انسان نباید با اسراف، خودرا از مسیر محبت و رضایت الهی دور کند؛ زیرا دور شدن از مسیر محبت و رضایت، به معنای خروج از هدف آفرینش انسان و صراط مستقیمی است که برای او در قالب عبودیت تعریف شده است. (ذاریات، آیه 56)
به سخن دیگر، همان‌طوری که پاک و طیب‌خوری موجب می‌شود تا انسان بتواند در مسیر کمالی گام بردارد، خباثت خوری از جمله اسراف نیز انسان را از مسیر کمالی دور می‌کند. از همین رو نمی‌توان گفت که آثار اسراف و پرخوری و ناپاک‌خوری محدود به بدن آدمی است، بلکه بر معنویات و روح و روان او نیز تاثیر بد گذاشته و سعادت او را به شقاوت تبدیل می‌کند.
در خوردن و آشامیدن باید تناسب با نیازهای بدن به عنوان معیار خوردن و آشامیدن مدنظر قرار گیرد.
پیامبر(ص) می‌فرماید: لیس لابن آدم بد من اکله یقیم بها صلبه، فاذا اکل احدکم طعاما، فلیجعل ثلث بطنه للطعام، و ثلث بطنه للشراب و ثلثه للنفس، و لاتسمنوا تسمن الخنازیر للذبح؛ فرزندان آدم چاره‌ای جز خوردن ندارند تا بدان صلب خویش را استوار کنند؛ پس اگر خوراکی می‌خورید باید یک سوم برای غذا و یک سوم برای آب و یک سوم را برای نفس کشیدن قرار دهید و مانند خوکان که برای ذبح چاق می‌کنند چاق نشوید. کافی، تصحیح و تحقیق علی اکبر غفاری، دارالکتب الاسلامیه، 1377 ق، ج 6، ص 269)
به هر حال، اعتدال و میانه‌روی در غذا بهترین شیوه تغذیه است. امام کاظم(ع) در این باره می‌فرماید: لو ان الناس قصدوا فی (الطعم لاعتدلت) ابدانهم؛ اگر مردم در غذا خوردن میانه‌روی را رعایت می‌کردند، بدن‌هایشان سالم می‌ماند. (وسائل الشیعه، ج 24، ص 241)
اصولا ارتباط مستقیم و متقابل جسم و روح مبحثی است که در احادیث زیادی به آن اشاره شده و علم پزشکی نیز این مطلب را تایید و تاکید کرده است.
بر اساس احادیث فراوان، میان پر بودن معده از غذا و پرخوری و از بین رفتن صفای دل ارتباط تنگاتنگی وجود دارد و لذا از این اخلاق زشت برحذر داشته شده است.
برخی آثار جسمی پرخوری
در روایات آثار بسیاری برای پرخوری و اسراف و زیاده روی در خوردن و نوشیدن بیان شده است که شامل آثار جسمی و روحی و ظاهری و باطنی  است.
از جمله آثار جسمی که به سلامت بدن آسیب می‌رساند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- انواع بیماری‌ها: پرخوری آثار زیان‌باری در جسم و در ظاهر بدن ایجاد می‌کند. امام صادق (ع) می‌فرماید: هر دردی از پرخوری پدید می‌آید مگر تب که ناگهان می‌رسد. (بحارالانوار، موسسه الوفاء، بیروت، ج 66، ص 337، ح 33)
امام علی (ع) به فرزندش امام حسن (ع) فرمود: یا بنی الا اعلمک اربع خصال تستغنی بها عن الطب فقال: بلی یا امیرالمومنین. قال: لا تجلس علی الطعام الا و انت جائع و لا تقم عن الطعام الا و انت تشتهیه و ...؛ فرزندم! آیا می‌خواهی چهار چیز به تو یاد دهم که به وسیله آنها از مراجعه به پزشک بی نیاز شوی؟ عرض کرد: بله یا امیرالمومنین!، حضرت فرمود: بر سر سفره منشین مگر زمانی که  گرسنه باشی و در حالی که هنوز میل به غذا داری دست از غذا خوردن بکش، عمل جویدن غذا را به خوبی انجام ده و قبل از خواب، خود را از ادرار و مدفوع تخلیه نما... (بحارالانوار، ج 70، ص 187)
امام علی (ع) می‌فرماید: الشبع یکثر الادواء؛ پرخوری بیماری‌ها را افزایش می‌دهد. (غرر الحکم ترجمه محمد علی انصاری، نشر موسسه انتشاراتی امام عصر (ع)، چاپ دوم، 1384 ش، ح 945)
در جایی دیگر می‌فرماید: ایاک و ادمان الشبع فانه یهیج الاسقام و یثیر العلل؛ از عادت به پرخوری بپرهیز؛ زیرا پرخوری بیماری‌ها را بر‌می‌انگیزد.
نیز فرموده است: من قل طعامه قل آلامه؛ هر کس خوراکش اندک باشد، رنجها، درد‌ها و بیماری‌هایش کم خواهد شد. (غرر الحکم، ص 356)
2- بدبویی تن: یکی از عوامل ایجاد بوی ناخوش در بدن، پرخوری است. امیرمومنان علی (ع) می‌فرماید: کثرهًْ الاکل تذفر؛ پرخوری موجب بوی ناخوش و بد در تن می‌شود (همان، حدیث 7035)
3- بیماری پیسی: امام صادق (ع) فرموده است: الاکل علی الشبع یورث البرص؛ غذا خوردن از روی سیری، موجب بیماری پیسی می‌گردد. (فروع کافی، ج 6، ص 269)
آثار باطنی و روحی پرخوری
در روایات برای پرخوری و اسراف در خوردن و آشامیدن آثاری بیان کرده‌اند که می‌توان گفت تفسیر واژه عدم محبوبیت اسراف‌گر در خوردن و آشامیدن در نزد خداوند است؛ زیرا اسرافکار محبوب خداوند نیست؛ چرا که اسرافکاری در هر کاری از جمله خوردن و آشامیدن موجب می‌شود تا انسان از مسیر کمال دور شود و گرفتار دنیا و زینت‌های آن شود. از جمله آثار باطنی و روحی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- تباهی پاکدامنی: امیرمومنان علی (ع) در این باره می‌فرماید: پرخوری بد همدمی برای پاکدامنی است. (غرر الحکم، حدیث 4397)
2- طغیان: امام باقر (ع) می‌فرماید: اذا شبع البطن طغی؛ شکم چون پر شود طغیان و سرکشی می‌کند. (فروع کافی، ج 6، ص 270؛ بحارالانوار، ج 66، ص 336، ح 23) اصولا از نظر قرآن انسانی که حالتی از استغنا به او دست دهد گردنکش می‌شود، حال این استغنا از طریق پرخوری خودنمایی کند یا از راه دیگر. (علق، آیات 6 و 7)
3-دل مردگی: رسول‌الله (ص) در این باره می‌فرماید: «لاتمیتوا القلوب بکثرهًْ الطعام و الشراب، فان القلوب تموت کالزرع اذا کثر علیها؛ دل‌ها را با پرخوری در خوراکی و آشامیدنی نمیرانید؛ چرا که قلوب همانند کشتزار است که زیاد روی آن را می‌میراند. (بحارالانوار، ج 66، ص 331، ح7، مستدرک الوسائل، ح 16، ص 209)
4- تنبلی در اطاعت: لقمان حکیم در ضمن وصایای خود به پسر خویش چنین وصیت می‌کند: ای فرزند چون معده پر شود قوه فکر می‌خوابد و حکمت و دانایی گنگ می‌شود و اعضاء و جوارح از عبادت باز می‌ایستد. (فیض کاشانی؛ المحجه البیضاء، تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری، نشر دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ چهارم، 1417ق، ج5، ص 151)
5- نصیحت ناپذیری: از معصوم (ع) روایت شده که: پرخوری اراده‌ها را از شنیدن اندرز ناشنوا ساخته، دیگر نصیحت و خیرخواهی در آنها اثر نمی‌کند. (بحارالانوار، ج 77، ص 182، ح 10)
6- تباهی نفس: امیرمومنان علی (ع) می‌فرماید: کثرهًْ الاکل و النوم تفسدان النفس، و تجلبان الضرهًْ؛ پرخوری و پر خوابی نفس را فساد کرده و زیان و ضرر را به سوی آن جلب می‌کند. (غرر الحکم، حدیث 7034)
7- تباهی تیز هوشی: علی (ع) می‌فرماید: پرخوری حجاب و پرده تیز هوشی است. (همان، حدیث 695) پس پرخوری سرپوش گذاشتن بر روی تیز‌هوشی است که نادانی را به همراه دارد و نیز فرمودند: لا تجتمع الفطنه و البطنهًْ؛ زیرکی و تیز هوشی با پرخوری جمع نمی‌شوند. (مستدرک الوسائل، ج 3، ص82)
8- آشفتگی در خواب: امام علی (ع) در بیان مضرات پرخوری فرموده است که هر کسی همدم پرخوری شود خواب‌هایش آشفته می‌شود. (همان، حدیث 2638)
9- کوردلی: علی (ع) فرموده است: اذا ملی البطن من المباح عمی القلب عن الصلاح؛ هرگاه شکم از خوردنی‌های مباح انباشته شود، دل از دین و صلاح، نابینا گردد. (همان، حدیث 1428)
10- دوری از خدا: امام صادق (ع) در این باره می‌فرماید: اقرب ما یکون العید من الله اذا خف بطنه و ابغض ما یکون العبد من الله اذا امتلا بطنه؛ نزدیک‌ترین حالات بنده به خداوند زمانی است که شکمش سبک باشد و منفورترین حالات بنده نسبت به خداوند هنگامی است که شکمش پر باشد. (وسائل الشیعه، ج 16، ص 405)
11- مبغوضیت الهی: چنان‌که گفته شد اسراف و زیاده‌روی از جمله پرخوری امری است که خداوند آن را محبوب ندانسته است؛ در روایات نیز بر مبغوض بودن آن در نزد خداوند تاکید شده که برخی بیان شد. پیامبر (ص) فرمود: جاءنی جبرئیل... فقال:.. یقول لک ربک: یا محمد ما ابغضت وعاء قط کبغضی بطنا ملانا؛ جبرئیل نزد من آمد و ... عرض کرد: پروردگارت می‌فرماید: ای محمد! هرگز ظرفی را به اندازه شکم پر، مبغوض و ناپسند نداشته‌ام. (مستدرک الوسائل، ج 16، ص 212)
12- عدم راهیابی به ملکوت: هر انسانی موظف است تا در ملکوت نظر کند (اعراف، آیه 185) و اگر توانست به مقام رویت نیز برسد و ورود در عالم ملکوت داشته باشد. (انعام، آيه 75) راه دست یابی به آن، طهارت روح و جسم است که روزه و نماز و مانند  آن کمک می‌کند. اما کسی که پرخوری کند از این مسیر دور می‌ماند و هرگز به آن جایگاه نمی‌رسد. رسول الله (ص) فرموده است: لایدخل ملکوت السماوات و الارض من ملا بطنه؛ کسی که شکم خود را پر کند به ملکوت آسمان‌ها و زمین راه ‌نمی‌یابد. (تنبیه الخواطر، ج 1، ص 100)
13. قساوت قلب: پیامبر(ص) می‌فرماید: من قل طعمه صح بدنه و صفا قلبه، و من کثر طعمه سقم بدنه و قسا قلبه؛ هر کس خوراکش اندک باشد بدنش سالم و روحش نورانی و با صفا خواهد شد و هر کس پرخوری کند، بدنش بیمار و دچار قساوت قلب و سنگدلی خواهد شد. (تنبیه الخواطر، ص 38) امام صادق(ع) نیز می‌فرماید: لیس شیء اضر لقلب المؤمن من کثره‌الاکل و هی مورثه شیئین: قسوهًْ القلب و هیجان الشهوهًْ؛ برای روح مؤمن چیزی زیانبارتر از پرخوری نیست، زیرا پرخوری باعث سنگدلی و قساوت قلب و تحریک شهوت می‌گردد. (مستدرک الوسائل، ج 3، ص 80)
14. تنبلی و کسالت در نماز: امیرمؤمنان علی(ع) درباره زیان پرخوری می‌فرماید: ایاکم و البطنهًْ فانها مفساهًْ للقلب مکسلهًْ عن الصلاهًْ، مفسدهًْ للجسد؛ از پرخوری بر حذر باشید، زیرا پرخوری مایه قساوت و سنگدلی، تنبلی نسبت به نماز و آسیب به بدن است (غررالحکم، ص 98).
15. عدم بهره‌مندی از صلاح‌الهی: کسی که پرخوری داشته باشد از صلاح الهی بی‌بهره خواهد ماند و خداوند به او عنایتی نمی‌کند؛ زیرا امام علی(ع) می‌فرماید: اذا اراد الله سبحانه صلاح عبده الهمه قلهًْ الکلام و قلهًْ الطعام و قلهًْ‌المنام؛ هنگامی که خداوند سبحان، خیر و صلاح بنده‌اش را بخواهد کم گویی، کم خوری و کم‌خوابی را به او الهام فرماید. (مستدرک الوسائل، ج 3، ص 61) و نیز هر کسی میانه‌روی داشته باشد فکرش سالم و صالح خواهد شد چنانکه امام علی(ع) می‌فرماید: من اقتصد فی اکله کثرت صحته و صلحت فکرته؛ هر کس در خوردن، میانه‌روی را پیشه خود سازد تندرستی‌اش فزونی یافته و اندیشه‌اش سالم گردد (غرر الحکم، ص 332) در جایی دیگر نیز فرموده است: من قل اکله صفا فکره؛ کسی که خوراکش اندک باشد فکرش صفا و نورانیت یابد (غرر الحکم، ص 356).
16. آسانی در قیامت: پیامبر خدا(ص) می‌فرماید: من قل اکله قل حسابه؛ هر کس خوراکش کم باشد حسابش (در روز قیامت) اندک (و آسان) خواهد بود (بحارالانوار، ج 62، ص 292).
17. بی‌بهره از اشتیاق فرشتگان: اگر کسی کم خوری داشته باشد فرشتگان به او مشتاق می‌شوند و به طور طبیعی از امدادهای آنان از جمله استغفار ایشان بهره‌مند خواهند بود (غافر، آیه 7) اما اگر این گونه نباشد فرشتگان اشتیاقی به او نخواهند داشت. پیامبر(ص) می‌فرماید: من کثر تسبیحه و تمجیده و قل طعامه و شرابه و منامه اشتاقته الملائکهًْ؛ هر کس زیاد تسبیح و تمجید حق کند و خوراک و نوشیدنی و خوابش اندک باشد فرشتگان مشتاق او گردند(تنبیه الخواطر، ص 356).
18. بی‌عفتی: امیر مؤمنان(ع) ضمن بر شمردن پرخوری به عنوان اسراف، کم خوری را مصداق عفت نفس می‌داند و می‌فرماید: قلهًْ الاکل من العفاف و کثرته من الاسراف؛ کم خوری از مصادیق پاکدامنی و پرخوری از مصادیق اسراف و زیاده‌روی است (غرر الحکم، ص 284).
19. از دست رفتن نور معرفت: پیامبر(ص) درباره زیان پرخوری فرموده است: لا تشبعو فیطفی نور المعرفهًْ من قلوبکم؛ شکم خود را از غذا سیر نکنید که نور معرفت در دل‌هایتان خاموش می‌شود (بحار الانوار، ج 70، ص 71)
20. بهره‌مند نشدن از حکمت: امام علی(ع) می‌فرماید: قال الله تعالی (فی‌المعراج): یا احمد ان العبد اذا اجاع بطنه و حفظ لسانه علمته الحکمهًْ؛ خداوند متعال (در معراج به پیامبر) فرمود: ای احمد! بنده اگر شکمش را گرسنه دارد و زبانش را حفظ کند به او حکمت آموزم (بحار الانوار، ج 77، ص 29)
21. از دست دادن ورع: ورع، اوج تقوا و مراتب عالی آن است. کسی که پرخوری می‌کند از چنین حالتی بی‌بهره خواهد شد، چنانکه امام علی(ع) می‌فرماید: الشبع یفسد الورع؛ سیری شکم، پارسایی و ورع را تباه می‌سازد (غرر الحکم، ص 37) آن حضرت در جایی دیگر می‌فرماید: بئس قرین الورع الشبع؛ پرخوری و سیری شکم، همدم بدی برای ورع و پارسایی است (غرر الحکم، ص 170)
22. دوری از بهشت: آدمی به تعبیر پیامبر(ص) ظرفی بدتر از شکم را پر نکرده است: ما ملا آدمی و عا شرا من بطنه. (تنبیه الخواطر، ص 81) زیرا بسیاری از مشکلات بدن به خاطر همین شکم است. اگر مراعات چند چیز از جمله شکم را بکند بهشتی بودن طبیعی خواهد بود؛ زیرا پیامبر(ص) می‌فرماید: من وقی شر لقلقهًْ و قبقبهًْ و دبدبهًْ و جبت له الجنهًْ؛ هر کس از شر بد زبانی، شکم بارگی و شهوت رانی در امان بماند بهشت بر او واجب شود. (بحارالانوار، ج 63، ص 315).
23. تاریکی خانه‌ها: پیامبر خدا(ص) می‌فرماید: اگر ساکنان خانه‌ای به مقدار کم غذا بخورند، خانه‌شان نورانی می‌شود (المعجم الاوسط، ج 5، ص 229، ح 5165 عن ابی هریرهًْ، کنزالعمال، ج 3، ص 391، ح 7093).
24. شهوت انگیزی: امام صادق(ع) می‌فرماید: پرخوری باعث دو چیز می‌شود: یکی قساوت قلب و دیگری هیجان شهوت (مصباح الشریعه، ص 77، باب 34؛ اسرار الصلاه، ملکی تبریزی، ص 228) زیرا به دنبال آن شهوت جنسی به هیجان آمده باعث روی آوردن به آمیزشهای بسیار می‌گردد و این دو شهوت (شهوت شکم و شهوت جنسی) میل و رغبت به جاه‌طلبی و مال‌جویی را افزون می‌کند تا به خوراک و آمیزش بیشتر دست یابد و در پی آن انواع بیماریهای روانی در اجتماع از حسد و چشم‌هم‌چشمی و ریا و تفاخر و عجب و کبر پدید می‌آید که اینها نیز به نوبه خود زمینه‌ساز کینه و دشمنی در جامعه و گروه‌های مختلف اجتماعی است. آدمی را به انجام گناهان و ستم و تجاوز و منکرات و فحشاء می‌کشاند که ادامه آن جامعه را به سراشیبی سقوط و انحلال سوق داده، اجتماعی را پایه‌ریزی می‌کند که قانون جنگل در آن حکمفرماست.
آثار کم خوری
پرواضح است که توجه به آثار سوء پرخوری اگر ما را به سمت کم‌خوری و رعایت اعتدال در خوردن و آشامیدن سوق دهد آثار و فواید مثبت فراوانی برای ما به ارمغان خواهد آورد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود.
پیامبر (ص) می‌فرماید: کل و انت تشتهی و امسک و انت تشتهی؛ زمانی غذا بخور که به آن میل و اشتها داری و در حالی که هنوز به غذا میل داری، دست از غذا خوردن بکش؛ یعنی تا گرسنه نشده‌ای غذا نخور و قبل از سیر شدن دست از غذا بکش). (بحار الانوار، ج 62، ص 290)
امام علی(ع) - در حکمت‌های منسوب به ایشان- نیز می‌فرماید: زندگی را برای خوردن مخواه، بلکه خوردن را برای زندگی بخواه. (شرح نهج‌البلاغهًْ، ج 20، ص 333، ح 824)
امام علی(ع) در جایی دیگر می‌فرماید: عاقل را بایسته است که به هنگام شیرینی غذا، تلخی دارو را نیز به یاد داشته باشد (شرح نهج‌البلاغهًْ، ج 20، ص 272، ح 149)
اما آثار کم خوری بسیار است که برخی از آنها عبارتند:
1. شادابی چهره: پیامبر خدا(ص) فرمود: برادرم عیسی، از شهری گذر کرد که در آن، مرد و زنی به یکدیگر فریاد می‌کشیدند. پرسید: «شما را چه شده است؟». مرد گفت: ای پیامبر خدا! این، زن من است و او را مشکلی نیست. زنی درستکار است؛ اما دوست دارم از او جدا شوم. عیسی گفت: «به هر حال، به من بگوی که او را چه می‌شود؟» مرد گفت: بی آنکه کهنسال باشد، چهره‌اش بی‌طراوت است. گفت: ای زن! آیا دوست داری دیگر بار، چهره‌ات پر طراوت شود؟». زن گفت: آری. به او گفت: «چون غذا می‌خوری، از سیر شدن حذر کن؛ زیرا اگر غذا بر سینه سنگینی کند و از اندازه افزون شود، طراوت چهره از میان می‌رود». آن زن، چنان کرد و پس از مدتی چهره‌اش طراوت یافت. (بحار الانوار، ج 14، ص 320، ح 26).
2. طول عمر: لقمان(ع) فرموده است: اگر خوراک انسان اندک باشد، زیاد عمر می‌کند (المواعظ العددیهًْ، 71)
3. صفای اندیشه: امام علی(ع) می‌فرماید: هرکس خوراکش کم باشد، اندیشه‌اش صفا می‌یابد. (غرر الحکم، ح 8462، عیون الحکم و الواعظ، ص 456، ح 8236)
4. فروغ دل: پیامبر خدا(ص) می‌فرماید: اگر کسی خوراک خود را کم کند، درونش از نور سرشار می‌گردد (الفردوس، ج 1، ص 290، ح 1138 عن آبی هریرهًْ، کنژ العمال، ج 15، ص 244، ح 40772)
5. رهایی از شیطان: پیامبرخدا(ص) فرموده است: هر کس، از این خرسند می‌شود که خویش را از ابلیس برهاند، باید گوشت و چربی خود را با کم خوری، آب کند؛ چرا که با کم خوری، حضور فرشتگان و فراوان اندیشیدن در آنچه نزد خداوند است را به دست می‌آورد (الفردوس، ج 3، ص 536، ح 5672).
6. جهاد با نفس: پیامبر خدا(ص) می‌فرماید: با کمی خوراک و نوشیدنی، با نفس خویش جهاد کنید تا فرشتگان بر شما سایه بگسترند و شیطان از شما بگریزد (تنبیه الخواطر، ج 2، ص 122).
7. تقرب به درگاه خداوند: پیامبر خدا(ص) می‌فرماید: کاستن از خوراک، نزد خداوند، جایگاهی والا دارد (تنبیه الخواطر، ج 2، ص 119)
8. محبوب خداوند: پیامبر خدا(ص) می‌فرماید: دوست داشتنی‌ترین شما نزد خداوند، کم خوراک‌ترین و سبک‌بدن‌ترین شماست (کنز العمال، ج 15، ص 261، ح 40869)
9. عبادت آسان‌تر: امام علی(ع) می‌فرماید: بر شما باد میانه‌روی در خوردنی‌ها؛ چرا که این کار، از اسراف دورتر است و مایه سلامت بیشتر تن می‌شود و در پرستش، بیشتر یاری می‌رساند. (غررالحکم، ح 6153، عیون الحکم و المواعظ، ص 341، ح 5833)