گزارشی از روزمرگی سفارتخانه‌های اروپایی ایران در حوزه دیپلماسی عمومی
«سخن من با شما درباره اسلام است...». پیام فوق برای خیلی از رسانه‌های گروهی غافلگیر‌کننده بود؛ درست در شرایطی که جبهه رسانه‌ای غرب در حال بهره‌برداری از واقعه پاریس و تروریست‌هایش بود، رهبر معظم انقلاب درست همان کسانی را مخاطب قرار داد که غرب تلاش می‌کرد روی آنان تاثیر بگذارد.
در این میان اما بیشتر غول‌های رسانه‌ای جهان تلاش کردند پیام رهبر انقلاب اسلامی کامل به مخاطبانش منتقل نشود؛ برخی راه سانسور پیام و برخی تحریف و برخی دیگر نیز با تحلیل‌های مختلف اصل محتوای پیام یعنی «اسلام را بدون واسطه و از منبع درست بشناسید»، را برای جلوگیری از نفوذ آن برگزیدند.
جدای از وظیفه رسانه‌ها برای انتقال پیام رهبر معظم انقلاب به جوانان اروپایی و آمریکای شمالی، قطعا بزرگترین سهم برای این انتقال به وزارت امور خارجه تعلق می‌گیرد.
این وزارتخانه با داشتن بازوهای عملیاتی در دیگر کشورهای جهان در قالب سفارت و کنسولگری می‌تواند بالا‌ترین نقش را برای توزیع و تبیین پیام مهم رهبر انقلاب به جوانان اروپایی و آمریکایی در راستای شناخت حقیقی اسلام ایفا کند.
وزارت خارجه‌ای‌ها چه کردند؟
پس از انتشار پیام رهبر معظم انقلاب بسیاری از جوانان که در شبکه‌های اجتماعی فعالند سعی کردند تا پیام مقام رهبری را به زبان انگلیسی در شبکه‌هایی که در آن عضو هستند، منتشر کنند تا دوستان اروپایی آنها بتوانند از متن این نامه باخبر شوند.
از سوی دیگر «محمد جواد ظریف»وزیر امور خارجه که چندی پیش در صفحه توییتر خود، سال نو عبری را با واژه «روش هاشانا» به دختر «نانسی پلوسی» از مقامات کنگره آمریکا تبریک گفته بود، پس از انتشار نامه رهبر انقلاب،در صفحه توییتر خود هیچ اشاره‌ای به این موضوع نکرد.
اما اولین موضوع‌گیری رسمی درباره پیام مقام معظم رهبری از سوی وزارت امور خارجه توسط خانم سخنگو، گرفته شد.
مرضیه افخم که برای پاسخ به سوالات هفتگی خبرنگاران پشت تریبون سالن کنفرانس وزارت خارجه قرار گرفته بود در پاسخ به سوالی درباره پیام رهبر معظم انقلاب به جوانان اروپایی و آمریکای شمالی گفت: «این پیام مهم، بدیع و شیوه انتقال آن متناسب با مخاطبانش بوده است.»
وی ادامه داد: «سفارتخانه‌های ما و وزارت خارجه تلاش می‌کنند محتوای این پیام دقیق و بدون تحریف به دست جوانان در سراسر دنیا برسد.»
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه این پیام بازتاب گسترده‌ای در میان این جوانان داشته و هر روز بر تعداد علاقه‌مندان به آن افزوده می‌شود گفت: «این پیام در نوع خود بدیع، ابتکاری و تأثیرگذار و بخشی دیگری از دیپلماسی و نگاه ایران به موضوعات جهانی و روند تحولات در آینده و نسل‌های دیگر بشری است.»
افخم تاکید کرد: «وزارت امور خارجه در جایگاه خود کمک به انتشار و بازنشر این پیام و اقداماتی که در پی معرفی این دیدگاه هستند را در دستور کار قرار داده است و ما با تماس‌ها و برگزاری سمینار و میزگرد برای باز کردن و روشنگری دیدگاه‌های جهان اسلام نسبت به مسائل مهم جامعه بشری و مسائلی که تأثیرات زیادی بر صلح و امنیت دارند استفاده خواهیم کرد.»
به گزارش فارس، اظهارات افخم این امیدواری را ایجاد کرد که وزارت خارجه برنامه جدی برای انتشار پیام رهبری از سوی سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی در کشورهای اروپایی و آمریکا دارد؛ اما به نظر می‌رسد این امیدواری کمی خوشبینانه است.
بررسی‌ها از سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که ظاهرا هنوز دستورالعمل وزارت امور خارجه برای نقش‌آفرینی سفارتخانه‌های ایران در کشورهای هدف، به دست سفرا نرسیده است، زیرا سایت‌های اطلاع‌رسانی رسمی سفارتخانه‌های مذکور در بیشتر موارد نه تنها اقدام به انتشار نامه مهم رهبر انقلاب بر روی خروجی خود نکردند، بلکه برخی از این سایت‌ها حتی مدت‌هاست که بروز نشده و آخرین مطلب آن مربوط به ماه‌ها پیش است.
در این میان سایت سفارتخانه‌های ایران در اسپانیا، فرانسه، ایتالیا، سوئیس، لهستان، اسلوونی و بوسنی تنها سفارتخانه‌های اروپایی ایران هستند که پیام مهم رهبر انقلاب به جوانان اروپایی و آمریکای شمالی را بازنشر دادند.البته سایت سفارتخانه‌های مذکور تنها اقدام به انتشار متن فارسی این پیام کردند و با ورود به بخش انگلیسی این سایت‌ها تنها در مواردی می‌توان به متن انگلیسی پیام دسترسی پیدا کرد.
کم کاری دولت در حوزه دیپلماسی عمومی
متاسفانه در این مورد وزارت امور خارجه در حوزه دیپلماسی عمومی بسیار ضعیف عمل کرد؛ حوزه‌ای که در میان هیاهوی رسانه‌ای غرب که تلاش دارد مانع از رسیدن پیام رهبر انقلاب به جوانان اروپایی و آمریکای شمالی برسد، می‌تواند به عنوان عمق استراتژیک ایران عمل کند.
کمترین اقدامی که می‌توانست از طریق هر یک از سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران در اروپا و آمریکای شمالی انجام شود، ترجمه پیام رهبر معظم انقلاب به زبان کشور محل استقرار سفارتخانه بود.
نکته قابل توجه اینجاست که درست در شرایطی که آمریکا و حتی رژیم صهیونیستی با ایجاد سفارتخانه‌های مجازی سعی در نقش آفرینی در حوزه دیپلماسی عمومی دارند، وزارت امور خارجه از بدیهی‌ترین ابزار اطلاع رسانی خود در کشورهای دیگر نیز استفاده نمی‌کند.
قطعا این عدم بهره گیری از حوزه دیپلماسی عمومی و دوری از ابتدایی‌ترین ابزار اطلاع رسانی از سوی وزارت خارجه را نمی‌توان با هیچ یک از پروتکل‌های دیپلماتیک توجیه نمود، زیرا امروز بیشتر کشورهای جهان به اهمیت این حوزه پی برده و با استفاده از امکانات مختلف از قبیل شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی، مخاطبان خود در دیگر کشورها را هدف قرار می‌دهد.
حال باید دید وزارت خارجه تا چه زمانی قرار است میدان دیپلماسی عمومی را به دیگر کشورها و برخی موارد به دشمنان واگذار کند.