اما و اگرهای مصرف چای سبز، سفید و سیاه
متخصصان تغذیه میگویند: مصرف چای سبز، سفید و سیاه در میان بسیاری از مردم رواج دارد که البته هر سه نوع چای دارای فواید و مضراتی است که باید در مصرف آنها این نکات را رعایت کرد.
چای سبز
چای سبز به دلیل این که در فرآوری کارخانه مرحله تخمیر ندارد، دارای خواص بیشتری است زیرا پلیفنول آن از بین نمیرود و آنتیاکسیدان آن نیز حفظ میشود.
یکی از مهمترین ترکیبات موجود در چای سبز، پلیفنولها است که اثرات ضدالتهابی، آنتیاکسیدانی و ضدسرطانی است.
چای سبز دارای خاصیت ضدچربی است و با مصرف آن کلسترول خون به میزان قابل توجهی کاهش مییابد. مصرف روزانه چای سبز غلظت سرمی کلسترول، تریگلیسرید و چربی بد خون را کاهش میدهد. همچنین تحقیقات جدیدی در آمریکا نشان داده است خطر حمله قلبی در افرادی که بیش از یک فنجان چای سیاه در روز مینوشند، یک دوم کمتر از افرادی است که چای سیاه نمینوشند.
غزاله اسلامیان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: برای مثال چای سبز از طریق غیرفعال کردن آنزیمهای اکسیدکننده موجود در برگ چای، از طریق حرارت یا بخار، فرآوری میشود. ترکیبات موجود در چای، بر اثر آب و هوا، روش کشت و تنوع و سن برگهای چاق تغییر میکند.
به گفته وی پژوهشگران براین باورند که نوشیدن چای سبز حتی باعث ترمیم سلولهای آسیب دیده رگها و قلب میشود و روند ترمیم سلولها را تسریع میکند.
این متخصص تغذیه خاطرنشان کرد: چای سبز، معده را تقویت و ضمن دفع سموم بدن، نفخ معده را نیز برطرف میکند.
وی با اشاره به اینکه ترکیب کاتچین موجود در چای سبز، اثرات مفیدی بر سیستم قلب و عروق دارد، افزود: این ترکیب اثرات خود را از طریق خاصیتهای آنتیاکسیدانی، ضدپرفشاری خون، ضدالتهابی، ضدتکثیری، ضد انعقادی و کاهنده چربی خون میگذارد.
این متخصص تغذیه توضیح داد: اثرات پیشگیری کننده چای سبز، در مطالعات مختلف با مقادیر گوناگونی گزارش شده است که میزان 2 تا 3 فنجان چای سبز در روز را توصیه میکنند.
اسلامیان افزود: عصاره چای، به ویژه چای سبز و ترکیبات آنتیاکسیدانی موجود در آن اثرات مهاری در تشکیل و رشد تومورهای سرطانی به ویژه سرطانهای پوست، ریه، معده، کبد، روده کوچک، پانکراس، کولون، مثانه و سینه دارند.
وی درخصوص مضرات چای سبز گفت: چای سبز نیر همانند چای سیاه مانع از جذب آهن بدن میشود و بهترین زمان برای مصرف این چای یکی تا دو ساعت قبل یا بعد از غذاست و مصرف چای با غذا اصلا مناسب نیست.
چای سفید
این متخصص تغذیه درباره چای سفید اضافه کرد: چای سفید در فرآیند تخمیر (از زمانی که برگ چای چیده میشود تا زمانی که در معرض هوا قرار میگیرد) تغییراتی در ترکیبات چای رخ میدهد به نحوی که در چای سبز و سفید مقدار کافئین به حداقل ممکن میرسد.
اسلامیان گفت: چای سفید از خاصیت درمانی بیشتری نسبت به چای سبز برخوردار است اما گران بودن آن مانعی است که مردم زیاد آن را مورد استفاده قرار نمیدهند.
به گفته وی چای سفید خواص ضدباکتری و ضدویروسی دارد. همچنین در کاهش کلسترول، سلامتی پوست، جوانسازی، محافظ پوست در برابر اشعه ماورای بنفش، سلامتی دهان و دندان و استحکام استخوانها موثر است.
چای سیاه
چای پس از آب پر مصرفترین مایع در جهان است. مطالعات نشان میدهد که 78 درصد چای به صورت سیاه، 20درصد به صورت سبز و 2 درصد نیز چای اولانگ (ویژه کشورهای چین و تایوان) مصرف میشود.
به گفته اسلامیان: انواع چای براساس نوع فرآوری و میزان اکسیداسیون برگهای بوته گیاه چای، تقسیمبندی میشوند، چای سفید (جوانه اکسید نشده)، چای سبز (برگهای اکسید نشده)، چای مخصوص چین و تایوان اولانگ (برگهای نسبتا اکسید شده) و چای سیاه (برگهای اکسید شده) است.
وی یادآور شد: فرآیندهای انجام شده بر روی برگ چای به گونهای است که آنتیاکسیدانهای موجود در برگ حفظ شود یا از اکسیداسیون آنها جلوگیری شود.
اسلامیان اظهار داشت: پژوهشها نشان دادهاند افزودن شیر به چای جذب ترکیبات آنتیاکسیدانی را کاهش میدهد. این درحالی است که مطالعات اخیر این فرضیه را رد میکنند.
به گفته وی برگهای چای حاوی سه ترکیب اصلی کافئین، تئوفیلین و ترکیبات پلیفنولی با اثرات متابولیکی است.
اسلامیان با بیان اینکه اثرات مفید کافئین بر سیستم عصبی مرکزی شناخته شده است، گفت: برخی اثرات کافئین را تئوفیلین، افزایش میدهد که شامل افزایش توان ذهنی، گشاد کننده عروق است از طرفی این دو ماده مدر هستند و باعث دفع آب از بدن میشوند.
اسلامیان اضافه کرد: همچنین مطالعه دیگری نشان داده است که خطر سکته مغزی در افرادی که روزانه 3 فنجان چای سیاه یا سبز مینوشند، 20 درصد کمتر از افرادی است که کمتر از 1 فنجان، چای مینوشند.
این متخصص تغذیه ادامه داد: برخی شواهد نیز حاکی از آن است که نوشیدن چای میتواند در کاهش قندخون با تاثیر بر انسولین اثرگذار باشد.
وی گفت: مطالعات حاکی از آن است که افرادی که حداقل 4 فنجان چای سیاه یا حداقل 6 فنجان چای سبز روزانه مینوشند، خطر دیابت نوع 2 در آنها 30درصد کاهش مییابد. البته این شواهد همچنان بحث برانگیز است و نیاز به انجام مطالعات بیشتری دارد.
به گفته وی نوشیدن چای همچنین منجر به کاهش باکتریهای دهان که عامل بوی بد دهان و پوسیدگی دندانها هستند، میشود همچنین اثرات احتمالی محافظتی از بیماریهای آلزایمر و پارکینسون و همچنین افزایش میکروبهای مفید دستگاه گوارش میشود.
اسلامیان در مورد مضرات انواع چای یادآور شد: برخی پژوهشها نیز ارتباط بین نوشیدن چای داغ و افزایش خطر ابتلا به سرطان مری را نشان دادهاند. به علاوه ترکیبات پلیفنولی موجود در چای نیز با جذب آهن تداخل میکند و نباید با موادغذایی غنی از نظر آهن مصرف شود.
این متخصص تغذیه درپایان توصیه کرد که از نوشیدن چای داغ و همچنین نوشیدن آن پس از صرف غذا امتناع کرده زیرا باعث میشود آهن موجود در غذا جذب بدن نشود.
سایر مضرات انواع چای
- چای دندانها را لکدار و سیاه میکند.
ـ مقدار کافئین موجود در برگهای چای زیاد است محرکهای سیستم اعصاب مرکزی است.
- چای ترشح اسید معدی را تحریک میکند، بنابراین برای اشخاصی که زخم معده دارند توصیه نمیشود، ولی آن را میتوان با کمی شیر و شکر مخلوط کرد.
- افراط در خوردن چای ممکن است جذب آهن را مختل کند و موجب کمخونی شود به خصوص در مورد اطفال توصیه میشود این نکته کاملا رعایت شود.
- افراط در خوردن چای ممکن است ایجاد یبوست کند.
- در بسیاری از بیماریها مصرف چای مضر است و باید مصرف انواع آن با دستور پزشک باشد.