این نسخه را اجرا کنید حمایت مردم را ببینید(یادداشت روز)
1) با دشمنی‌های رنگ و لعاب شده دشمنان، به دو شکل می‌توان روبه‌رو شد: نخست اینکه ابراز ضعف کنید، تهدید را بزرگ‌نمایی و خود را بیچاره وانمود کنید، به سرانگشتان نفوذ اجازه دهید که دشمن را دوست انگاری کنند، از تجارب گذشته عبرت نگیرید و مجددا به دشمن اعتماد کنید، اقدام مستقلی برای مقابله قدرتمندانه انجام ندهید، و به او جرأت شرارت و عهدشکنی بی‌هزینه را بدهید. اما روش دوم این است که ضعف و سستی نشان ندهید، نقطه پایان بر تعامل یکطرفه بگذارید، از انفعال و تعلیق و معطلی در مذاکره صِرف خارج شوید، همت و تدبیر به خرج دهید، تولید قدرت کنید و منابع موجود را پای کار بیاورید، و به طرف متخاصم نشان دهید که شیطنتش هزینه دار خواهد بود.
2) تروئیکای اروپایی پس از عهدشکنی‌های برجامی، آخرین خیانت ممکن را با وتو کردن قطعنامه پیشنهادی چین و روسیه و فعال کردن اسنپ بک انجام داد. باید توجه داشت که در روند معیوب اجرای برجام، تحریمها از ۷۰۰ مورد، به بیش از ۲۳۰۰ مورد افزایش یافته و در واقع، چیزی برای تحریم باقی نمانده است. شرایط جهانی نیز در مقایسه با شرایط ۱۶ یا حتی ۱۰ سال قبل، بسیار تغییر کرده است. اگر دو دهه قبل، چین و روسیه در مقابل تصویب تحریمها، منفعل بودند، امروز به همراه برخی کشورهای دیگر، صراحتا با تحریمها مخالفت می‌ورزند، چرا که خودشان هم مورد خصومت بی‌پایان واقع شده‌اند. خبط نیابتی تروئیکای اروپایی، به عمیق‌تر شدن شکاف جهانی دامن خواهد زد (یک نمونه، خرید نفت ایران از سوی هند است). اعتبار تصمیمات شورای امنیت، به اجماع دارندگان حق وتو است و وقتی این اجماع شکسته شده و به تقابل می‌رسد، یعنی قطعنامه‌ها دیگرقابل اجرا نیست.
3) نتیجه شیدایی برای توافق به هر قیمت، مکانیسم ماشه‌ای است که ادعا می‌شد اصلا در برجام و قطعنامه وجود ندارد! مشاوران نزدیک، چه معجون مسمومی را به خورد برخی مدیران داده بودند که فاجعه‌باری متن توافق را ندیدند و بیژن زنگنه در حضور ظریف گفت: «من بارها این آقای به ظریف گفتم شما برو، به ازای هر کلمه، هر حرفی که در این توافق امضا بکنی، من ۱۰۰۰ دلار بهت میدم! هرچی میخواهی بنویس، اصلا مهم نیست. اضافه می‌نویسی، هر چی می‌نویسی»! هزینه فقط یک کلمه «اسنپ‌بک» از همان ابتدا چقدر بود که جرأت مقابله با عهدشکنی‌های آمریکا و اروپا را به خود ندادند و به اذعان آقای روحانی فقط در سال 1399، بیش از 200 میلیارد دلار خسارت را به جان خریدند؟
4) برجام، از همان ابتدا، معیوب منعقد شد. علت، اظهار ضعف مکرر برخی تدارک‌کنندگان توافق بود که پیشاپیش، تیر خلاص را به قدرت چانه‌زنی ایران در مذاکرات زده بودند. این پیام، چنان خسارت‌بار بود که وبسایت رادیو فرانسه ۱۹ مهر ۱۳۹۲ نوشت: «ارزیابی غرب از وضعیت کنونی دولت روحانی، تعامل با فروشنده بدهکار و مشتاقی است که خود را ناگزیر از فروش حقوق ملی می‌‌بیند. بر پایه این جمع بندی، اگر خریدار صبور باشد، شرایط فروشنده را دشوار‌تر می‌کند و در همان حال، قیمت فروش را کمتر خواهد کرد». ادبیات منفعلانه کسانی مثل روحانی و ظریف، در حالی بود که مقامات آمریکایی، دریافت دیگری داشتند و نگران فروپاشی سازمان تحریمها به خاطر چند سال مقاومت ایران بودند:
- جان کری ۶ فروردین ۹۴: شکست مذاکرات با ایران، موجب فروپاشی رژیم تحریمها خواهد شد. تحريم‌ها نمی‌‌‌تواند مانع ایران شود، طرف‌های ديگر هم از تحريم دست خواهند کشيد و به ما می‌‌‌گويند شما کار خود را بکنید، ما نيز کار خودمان را میکنیم.
- وندی شرمن، ۹ آبان ۹۴: هنگام مذاکره، نشانه‌‌های فروپاشی تحریم ها آشکار شده بود و فکر نمی‌‌‌کنم برقرار می‌‌‌ماند. ما نشانه‌هایی از آغاز شکاف به ویژه در واردات نفت را شاهد بودیم.
5) به اعتراف آقایان روحانی، ظریف، صالحی، و سیف، برجام نه به خاطر رویکرد ترامپ، بلکه از همان ابتدا توسط دولت اوباما و اروپا، نقض و پایمال شد:
«ایران، برجام را داستانی موفق نمی‌‌داند؛ چون از آن بهره‌‌مند نشد. تحریمها برداشته نشده. نتیجه پایبندی به برجام، فقط تحریمهای جدید بود.
- آمریکا و اروپا هرگز به تعهدات خود عمل نکردند. مردم ایران هیچ بهره‌ای نبرده‌‌اند. ایران نه تنها به تعهدات خود وفادار بوده، بلکه در برخی زمینه‌‌ها حتی بیش از آنچه خواسته شده، عمل کرده. اما التزام یکطرفه، موجب بهبود وضعیت نشده است. آمریکا با نقض تعهدات، از صدور مجوز برای ایرباس و بوئینگ خودداری می‌کند.
- تلاش‌های ایران برای بازگشت به سیستم مالی جهانی با موانع جدی روبه‌رو شده و بانک‌‌های ما نتوانسته‌اند به منابع مالی خود دسترسی پیدا کنند. این، نقض تعهدات آمریکاست.
- ۲۰ ماه پس از برجام، نمی‌توانیم حتی یک حساب بانکی در لندن افتتاح کنیم.
- اعتراف می‌کنم اعتمادم به جان کری اشتباه بود. براساس توافقی که کردیم، استراتژی خود را کنار گذاشتیم. ما نباید براساس حرف این بابا عمل می‌‌کردیم.
- اوباما به برجام عمل نکرد. مصوباتِ خلاف برجام، در دوره او آمد.
- آمریکا به تعهداتش عمل نکرد. تقریباً هیچ چیز از برجام، عاید ما نشده است.
- آمریکایی‌ها نه یک دبه، بلکه دبه‌های زیادی درآورده و از روز نخست، دبه کردند.
- اشتباه کردیم به حرف کری اعتماد کردیم؛ وزیر خارجه و خزانه‌داری آمریکا به ما گفته بودند اگر قانون داماتو به سنا برود، جلوی آن را می‌گیریم؛ عدم اجرای آیسا، جزو توافق بود و تصویب آن، نقض برجام است.
- اروپا در برجام، شرافت خود را فروخت».
6) ماجرای کلاهبرداری غرب، عبرتی گرانبهاست. ناامید شدن از شیاطین، آغاز مسیر پیشرفت و پیروزی است. کاری‌ترین سلاح شیاطین، لبخند و وعده‌های فریبنده است و اینکه مدیران و مردم ما به این اتفاق نظر برسند که آمریکا و زیردستان اروپایی‌اش، دست کمی از ابلیس لعین ندارند، یک دستاورد بزرگ است. خداوند متعال در سوره آل عمران درباره ماهیت منافقانه دشمنان و تاثیر دشمنی‌های آنها خبر داده است: « إِنْ تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَإِنْ تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُوا بِهَا وَإِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا لَا يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ. اگر به شما خیر و خوشى رسد، آنان را بد حال مىكند. و اگر به شما گزندى رسد، شاد مىشوند. و اگر شکیبایی و پرهيزگارى كنيد، نيرنگ‌شان هيچ زيانى به شما نمىرساند؛ يقينا خداوند به آنچه مىكنند احاطه دارد». نیرنگ‌های دشمن وقتی کاری می‌شود که ما از لوازم مقاومت مؤمنانه غافل بمانیم و نسبت به تهدید یا تطمیع و فریب دشمن منفعل شویم.
7) حالا چه باید کرد؟ چه چیزی تغییر کرده، جز اینکه دست دشمن رو شده است؟ غرب و غربگرایان به بزرگ‌نمایی تحریم‌هایی می‌پردازند که چند برابرش را از هفت سال قبل به اجرا گذاشته و از محتوا تهی کرده است. تجربه نشان داد که تحریم با مذاکره و واگذاری امتیاز، رفع شدنی نیست. اختیار تحریمها دست دشمن است. آنچه در اختیار ماست و غفلت میکنیم، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خودمان، برای بی‌اثر کردن تحریم‌هاست. مگر ظرف چند سال گذشته با فشار حداکثری و فشار هوشمند دولت‌های ترامپ و بایدن مواجه نبودیم؟ مگر در دولت برجام، معطل نماندیم و در حوزه‌های گوناگون عقبگرد نکردیم؟ و مگر نه اینکه دولت شهید رئیسی توانست در کمتر از سه سال موفق شد بدون برجام و FATF، واکسیناسیون کرونا را با موفقیت به انجام برساند، رشد اقتصادی 3 تا 5 درصد را (به جای رشد منفی) احیا کند، صادرات نفت را تا پنج برابر افزایش دهد، هشت هزار کارخانه را مجدداً به ریل تولید برگرداند، هزاران پروژه عمرانی را به بهره‌برداری برساند
و تورم 45 درصدی را تا 33 درصد کاهش دهد؟ باز هم می‌توانیم، به شرط اینکه عقلانیت انقلابی در دولت و دیگر دستگاه‌ها حاکم باشد.
8) برخی می‌گویند اگر برجام نه، پس چه؟ پاسخ این است که امید و اعتماد به دشمن، گزینه نیست و با نا امید شدن از اوست که می‌توانید از مسیر انحرافی و بن‌بست، به جاده اصلی بر گردید. روند «تهدید دشمن/ مذاکره / توافق/ نقض تعهد و تهدید بیشتر از سوی دشمن/ و مذاکره معیوب بعدی»، یک چرخه خسارت‌آمیز است که اجازه طراحی نقشه جایگزین (پلن B) بلکه نقشه واقعی را نمی‌دهد. در همین سه ماهه پس از خیانت آمریکا، دولت ترامپ وارد فاز دشمنی اقتصادی شد و اروپا را به خدمت گرفت؛ اما این طرف، عمده وقت دولت به جای اتخاذ تدابیر متناسب، صرف مذاکره با اروپا و آژانس شد و کمتر، طراحی و تدبیر ویژه‌ای از سوی تیم اقتصادی به اجرا درآمد.
9) به اذعان آقایان پزشکیان، لاریجانی و عراقچی، دولت و وزارت خارجه همه تلاش خود را برای تعامل با غرب ظرف یک سال گذشته به ویژه سه ماهه اخیر انجام دادند و انعطاف‌های بسیاری در پیش گرفتند (بعضا نقض غرض و خلاف مصلحت). اما تروئیکای اروپایی، با فعال‌سازی مکانیسم ماشه، همان کاری را کردند که طراحی‌اش را ده سال قبل با همراهی دولت اوباما برای روز پایانی توافق انجام داده بود؛ به هم زدن بازی در هر صورت و باجخواهی جدید. مهندسی برجام از روز اول، بر مبنای وضعیت استخوان لای زخم، و گروکشی و باجخواهی تصاعدی استوار بود.
10) چرا دولتمردان ما در برخی مقاطع در مذاکرات منفعل شدند و مواجهه درخور با کارشکنی حریف نداشتند؟ یک علت، این است که می‌خواستند رسانه‌ها و عناصری را که مغالطات دشمن را پژواک می‌دهند، مجاب کنند. نباید این شبکه آلوده را با مردم و افکار عمومی خود اشتباه گرفت، در حالی که مهره دشمن هستند؛ مثل سردبیر روزنامه آفتاب امروز و معاون وزیر ارشاد در دولت خاتمی که پس از فرار از کشور، از لندن و سردبیری شبکه صهیونیستی اینترنشنال سر درآورد.
11) دولت و دیگر نهادهای مسئول باید این سوء محاسبه دشمن که خباثت‌ها را تلافی نمی‌کنند و از مذاکره در هر وضعیتی دست نمی‌کشند، به هم بزنند. نباید تجربه غلط دولت روحانی را تکرار کرد که به اذعان خانم فدریکا موگرینی، قبل از خروج ترامپ، تضمین داد حتی در صورت خروج آمریکا از برجام، باز هم واکنش نشان نمی‌دهد و تعهدات را به شکل یکطرفه به اجرا می‌گذارد!
12) اگر در جبهه داخلی، یکصدا و منسجم باشیم، و دولت و شورای عالی امنیت ملی (شُعام) و دستگاه‌های قضائی و اطلاعاتی، بر مدیریت بار عمدتا روانی اسنپ بک اهتمام ورزند و با شبکه اخلالگر اقتصادی- رسانه‌ای برخورد کنند، به سرعت معلوم خواهد شد که تپانچه غرب، نه امروز بلکه از همان سال ۱۳۹۷، از فشنگ تحریم خالی شده و ایران می‌تواند از تهدید غرب با موفقیت عبور کند. هیچ دولت و حاکمیت هوشمندی، اقتدار و اشراف خویش در حوزه اقتصادی را به اخلالگران واگذار نمی‌کند؛ همچنان که اختیار مدیریت افکار عمومی خود را به پایوران دشمن نمی‌سپارد تا در اتوبانی چند بانده، برای عملیات روانی بی‌محابا بتازند!
13) دولت و دیگر ارگان حاکمیت، صرفا مسئول تنظیم بازار و تامین معیشت روزانه مردم نیستند. مسئولیت بالاتر، حمایت از تولید به عنوان تضمین آینده است. اگر مدیریت اقتصادی، پویا و پیگیر باشد، هر کدام از اجزای تیم باید سه ماه یک‌بار، گزارش دقیق بدهند که چقدر در رفع موانع و رونق تولید، افزایش رشد اقتصادی، کاهش تورم، ایجاد اشتغال، و تامین و تسهیل معیشت مردم، فعال بوده‌اند؟ و دائما به شناسایی و رفع ضعف‌ها بپردازند. از این جهت، بسیار ضرورت دارد شورای عالی امنیت ملی، تمرکز بیشتری در حوزه اقتصاد و تولید و معیشت عمومی داشته باشد، شبیه کاری که ابتدای دهه 90 انجام شد.
14) اقتدار، از مسیر ساماندهی جبهه داخلی فراهم می‌شود. طراحی دشمن پس از ناکامی در جنگ و مشاهده وحدت ملت ایران، دامن زدن به تفرقه و دو صدایی است. گرانیگاه فشار دشمن، نه در تحریم‌هایی که به کُند شدنش اذعان دارد، بلکه شبکه‌ای است که به تهدیدها در داخل ضریب می‌دهد، یا آن را بهانه ایجاد التهاب قرار می‌دهد. کفایت دولت و دیگر دستگاه‌ها به این است که اقتدار حاکمیتی را در برابر زالو‌صفتان و سرانگشتان اخلال اقتصادی -رسانه‌ای نشان دهند. آن وقت می‌توانند تصاعد چشمگیر محبوبیت خویش و حمایت یکپارچه مردم برای مقابله با فشارهای دشمن و پیشبرد برنامه‌های پیشرفت کشور را ببینند.
محمد ایمانی