همتی با 6 وعده آمد از ایجاد ثبات اقتصادی تا مهار نرخ ارز
همتی در حالی با وعدههای بزرگی به ریاست بانک مرکزی رسیده است که بازگشت او نوعی دهن کجی به مجلس محسوب میشود و نگرانیها درباره افتادن بازار ارز به دور باطل گذشته را ایجاد کرده است.
به گزارش خبرنگار ما، در کشوری با نخبگان و متخصصان بسیار، اصرار بر آزمودن مدیران ناموفق گذشته، صرفاً دهن کجی به مجلس نیست بلکه نادیده گرفتن شایستگان است. دولت چهاردهم، ادعای شایسته گزینی دارد، ولی عملکرد ناکارآمد آن، چنین گزارهای را رد میکند. دولت مدعی وفاق است اما این مجلس بود که به تمام کابینه رای مثبت داد اما حالا دولت، فردی که به دلیل برهم زدن اقتصاد کشور، با رای دوسوم مجلس، برکنار شده بود را به حوزه اجرائی بازگردانده است؛ این یعنی تمامیت خواهی دولت و ضدیت با وفاق و ثبات. چند وزیر کابینه باید از سوی دولت برکنار میشدند اما هنوز بر سر کارند! دولت به گونهای رفتار میکند که گویی در کشور قحطالرجال است و مجلس هم تماشا میکند.
نمایندگان و مدیریت مجلس باید اقدامات لازم برای جلوگیری از انتصاب همتی را انجام میدادند و تذکر صرف را کنار میگذاشتند و وارد اقدام میشدند اما ترک فعل کردند. بنابراین، آنها در ناکارآمدی همتی و وضعیت بازار ارز و تورم که بارها آزموده شده، مسئول هستند.
مجلس باید بداند که بعد از جنگ 12 روزه، مردم از دولت انتقاد جدی دارند چرا که بر خلاف وعدههای پزشکیان مبنی بر بهبود اقتصاد با مذاکره، امنیت هم حین مذاکره از دست رفت. تمام کشورهای دنیا در چنین شرایطی، مدیران کارآمد را به کار میگیرند، اما اینجا دولت حاضر به برکناری وزیران ناکارآمد خود نیست و وزیری که با دوسوم آرا برکنار شده را به مدیریت اجرائی بازمیگرداند!
بازگشت خاطرههای تلخ
دیروز چهارشنبه 10 دیماه 1404، عبدالناصر همتی برای دومین بار بهطور رسمی بر صندلی ریاستکل بانک مرکزی نشست؛ بازگشتی که نهفقط یک جابهجایی مدیریتی، بلکه احیای خاطرهای مهم در حافظه بازار پول و ارز ایران است. حافظهای که هنوز مرداد 1397 را به یاد دارد؛ دورهای که همتی، سکان بانک مرکزی را با دلار 9 هزار تومانی در دست گرفت و با دلار 30 هزار تومانی تحویل داد.
اما شرایط امروز نه آرامتر که متفاوتتر از سال 1397 است. اگر آن سال اقتصاد ایران با یک شوک ناگهانی و متمرکز ارزی مواجه شد امروز بازارها زیر فشار شوکهای متوالی و فرسایشی قرار دارد. تنها در یک ماه اخیر، با تحمیلهای وزارت اقتصاد و عقبنشینی نابهجای بانک مرکزی، نرخ دلار چندین هزار تومان افزایش یافت و در روزهای اخیر، نوسانات به حدی رسید که قیمتها بعضاً بهصورت لحظهای و ثانیهای تغییر میکرد.
همتی این بار با اقتصادی روبهروست که مسئله اصلی آن «تورم مزمن» است. طبق دادههای رسمی، نرخ تورم سالانه طی سالهای دولت چهاردهم در کانال بالای 40 درصد تثبیت شده و از سطح یک شوک مقطعی عبور کرده است. در همین بازه، حجم نقدینگی نیز از حدود 1600 هزار میلیارد تومان در سال 1397، به بیش از 11 هزار میلیارد تومان رسیده؛ که یکی از دلائل تورم و ناپایداری بازار ارز عنوان میشود.
وعدهها و بهانههای همتی
در چنین شرایطی، رئیسکل جدید بانک مرکزی سه محور اصلی را به عنوان اهداف دوره جدید اعلام کرده است. به گزارش ایبنا، عبدالناصر همتی؛ رئیس کل جدید بانک مرکزی در حاشیه جلسه دیروز هیئت دولت در جمع خبرنگاران درباره سیاستهای جدید ارزی دولت وعده داد: به مردم قول میدهم ثبات اقتصادی را فراهم کنیم. مهار تورم مهمترین وظیفه بانک مرکزی است که مهمترین دلیل آن نیز کسری بودجه دولت و ناترازی بانکهاست.
او با بیان چیزی که بهانه آیندهاش برای عدم موفقیت در مهار تورم است، گفت: «بانک مرکزی در کسری بودجه دخالتی ندارد اما میتواند عواقب ناشی از آن را کنترل کند.»
رئیس کل جدید بانک مرکزی افزود: با ناترازی بانکها به شدت برخورد خواهم کرد و اجازه نمیدهم بانکهای ناتراز ترازنامه خودشان را بزرگتر کنند؛ زیرا بالا بودن نقدینگی نسبت به رشد اقتصادی مهمترین عامل تورم در میان مدت و بلندمدت است.
همتی افزود: در برنامه داریم رانت ارز چند نرخی را به تدریج جمع کنیم که خود این از دلائل ناترازی است. یکی از دلائل التهابات بازار ارز، چند نرخی بودن، رانت، فساد و سفتهبازی در بازار است. تمام تلاش خود را میکنم تا ثبات را در بازار ارز برگردانم و حتما هماهنگی بین بازارها را مدنظر خواهم داشت.
همچنین به گزارش ایرنا، وی تصریح کرد: ثبات و توسعه بازار سرمایه را جزو اهدافم قبلاً هم گفتهام و اکنون تکرار میکنم. حتماً به بازار سرمایه کمک خواهم کرد.
رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه گلایههای صادرکنندگان درست است و این مسائل را حل خواهیم کرد، افزود: حتماً سازوکاری ایجاد میکنیم که همه فعالان اقتصادی ارزهایشان را به داخل کشور بیاورند.
همتی همچنین گفت: مطمئن باشید تصمیمی اتخاذ نمیکنیم که به بیثباتی یا التهاب قیمتها منجر شود و این تصمیمات حتماً بر اساس بررسیهای دقیق خواهد بود.
خواسته همتی از مجلس
رئیس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: در جلسههای اخیر با اصناف و فعالان اقتصادی، محور صحبتها ثبات بازار بوده و بازار هم به دنبال ثبات اقتصادی است. اجازه دهید درباره نرخ صحبت نکنم؛ مسئول نرخگذاری نباید بانک مرکزی باشد و بانک مرکزی باید از نوسانات نرخ ارز جلوگیری کند.
همتی ادامه داد: کانال یا دالانی برای نرخ ارز تعیین میشود که در این دالان براساس روند اقتصاد کشور حرکت و بر اساس آن روند، ثبات به نرخ ارز داده شود.
رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه حفظ و تقویت ذخایر ارزی برای من مهمتر از مداخلات بازار است، افزود: من تجربه سالهای ۱۳۹۷ در بانک مرکزی را داشتم که با وجود مشکلات شدید درآمد ارزی که وصولیها کمتر از ۱۰ میلیارد دلار بوده، اما با مدیریت اصولی توانستیم یک میلیارد و 500 میلیون دلار به ذخایر اسکناس اضافه کنیم.
همتی ادامه داد: از صرافیها کمک گرفته میشود چرا که آنها شبکه مویرگی عظیمی هستند که متأسفانه در حال حاضر غفلت شدهاند و قرار است دوباره احیا شوند.
او افزود: برای فرآیند گزیر برای هر موسسهای که باشد یک ضوابطی تعیین شده هم در قانون بانک مرکزی هم مجوزهایی که از قوا گرفته شده است و من بر اساس همان قوانین کار برخورد با مؤسسات و بانکهای ناتراز را پیگیری خواهم کرد.
رئیس کل بانک مرکزی با کنار گذاشتن مجلس از تصمیمات اقتصادی، ادامه داد: من به مجلس و تصمیمهای آنان احترام میگذارم و با نمایندگان مجلس مشورت خواهم کرد اما باید مسائل اقتصادی را بر پایه آنچه درست میدانم؛ علم اقتصاد، شرایط کشور و تجربه خودم مدیریت کنم.
همتی افزود: نباید بگذاریم فاصلههای قیمتی موجب نوسانات روزانه ارز و تورم کالاها شود. در حال حاضر قیمتهای گوشت، مرغ، روغن و برنج در بازار به دلیل ترجیحی بودن ارز افزایش یافته است.
بازگرداندن ارز به شرط گرانسازی
او با بیان اینکه هدف و راهکار اصلی، ایجاد یکپارچگی بازار است و من حتماً این کار را انجام خواهم داد درباره شرکتهایی که ارز خود را برنگرداندهاند، گفت: مطمئن باشید همه را برمیگردانم؛ شک نکنید که برخورد خواهم کرد.
رئیس کل بانک مرکزی برای بازنگرداندن ارز و گرانی آینده ارز هم بهانه تراشید و افزود: «تجربه نشان داده که اینها را پیگیری خواهم کرد و اگر کسی ارز خود را نیاورده باشد حتماً برمیگرداند مگر اینکه نرخها را به قدری پایین آورده باشید که برای صادرکننده به صرفه نباشد که ارز را برگرداند.»
وعده مهم همتی
همچنین قاسم نوده فراهانی؛ رئیس اتاق اصناف ایران در حاشیه جلسه دیروز هیئت وزیران گفت: «آقای همتی قول دادند که با کارشناسان بانک مرکزی جلسه گذاشته و کار را کارشناسی میکنند و تا آنجایی که بتوانند شش ماه تا یک سال ارز را ثابت نگه دارند تا ثبات تولید و توزیع و قیمتها را در کف بازار داشته باشیم.»