ظرفیت‌های کم‌نظیر همکاری با چین برای خنثی‌سازی تحریم‌ها
سرویس اقتصادی -
امکان توسعه همکاری‌های راهبردی ایران و چین بر مبنای تامین پایدار انرژی و استفاده از ظرفیت سازمان‌ها و پیمان‌های اقتصادی، فرصت خوبی است که ایران در مواجهه با تحریم دارد.
به گزارش خبرنگار ما، یکی از راه‌های مناسب کاهش اثرپذیری از تحریم‌های آمریکا و اروپا، استفاده از ظرفیت سازمان‌ها و پیمان‌های اقتصادی بین‌المللی و منطقه است. جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر عضو سازمان‌ها و نهاد‌های بین‌المللی مهمی مثل سازمان بین‌المللی بریکس و سازمان همکاری‌های شانگهای است. اهمیت این دو سازمان در این است که چین از طریق قدرتمند کردن این دو نهاد بین‌المللی درصدد مقابله با یکجانبه‌گرایی غرب است.
اتحادیه ارواسیا و گروه دی هشت هم از دیگر نهاد‌های بین‌المللی است که ایران با بکارگیری ظرفیت‌های اقتصادی آنها می‌تواند بر مشکلات تحریم غلبه کند.
در حوزه انرژی هم باوجود همه مسائلی که تاکنون وجود داشته، همکاری بین ایران و چین موجب توسعه صادرات نفت ایران به چین شده و سال‌هاست این کشور بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران است.
در ضمن باتوجه به اینکه در حال حاضر عمده صادرات نفت ایران به چین انجام می‌شود، این کشور می‌تواند نیاز‌های مهم وارداتی کشور را تامین کرده و در این حالت نیاز ایران به استفاده از کانال تحریم‌پذیر درهم امارت هم از بین خواهد رفت.
سرمایه‌گذاری چینی‌ها در میادین نفتی
بررسی‌ها نشان می‌دهد ایران ظرفیت‌های بسیار زیادی برای توسعه روابط با چین، روسیه و کشورهای عضو سازمان‌ها و پیمان‌های منطقه‌ای مانند بریکس، شانگهای و اتحادیه ارواسیا دارد که این ظرفیت‌ها عمدتا در حوزه انرژی و کریدورهای منطقه‌ای و بین‌المللی قابل تعریف است.
اقتصاد معاصر در این زمینه گزارش داد: بعد از آنکه دولت یازدهم چینی‌ها را از میادین نفتی ایران خارج کرد، سطح همکاری و روابط بین دو کشور دچار خدشه شد. بعد از بازگشت تحریم‌های آمریکا صادرات نفت ایران با کاهش قابل توجهی مواجه شد و چینی‌ها هم به دلیل اتفاقات رخ داده در سال‌های گذشته خرید نفت از ایران را کاهش دادند.
به تدریج میزان صادرات نفت ایران به چین بهبود یافت و در دولت سیزدهم به بالاترین رقم در چند سال قبل از آن رسید به طوری که میزان صادرات نفت ایران به حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافت.
چین در سال ۲۰۲۴ روزانه ۱۱ میلیون بشکه نفت وارد کرده که این رقم در سال ۲۰۲۵ به روزانه
۱۲ میلیون بشکه رسیده و سهم ایران از صادرات نفت به چین بیش از یک و نیم میلیون بشکه در روز است.
به نظر می‌رسد با افزایش سرمایه‌گذاری در میادین نفتی با همکاری چین، امکان افزایش سهم ایران از صادرات نفت به چین وجود خواهد داشت؛ هم چین به نفت نیاز دارد و هم ایران به درآمد‌های ارزی حاصل از فروش نفت، و باتوجه به ذخایر ارزی بسیار بالای چین، این کشور می‌تواند در میادین نفتی ایران سرمایه‌گذاری کند.
خبر‌های رسیده حاکی است در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌هایی توسط چینی‌ها در میادین نفتی ایران انجام شده است و این روند ادامه دارد، اما از جزئیات آن اطلاعی در دست نیست.
«نه» به تحریم ایران
در ماجرای تحریم‌های سازمان ملل که با سازوکار ماشه احیا شده است هم نقش چین برجسته است. «مجیدرضا حریری» رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین در گفتوگو با فارس اعلام کرد: بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل از طریق مکانیسم ماشه، تأثیری بر روابط اقتصادی میان تهران و پکن نخواهد داشت.
وی با اشاره به مواضع رسمی طرف چینی، گفت: از سفیر چین در تهران پرسیدم که آیا بازگشت تحریم‌های شورای امنیت می‌تواند بر روابط دوجانبه ایران و چین اثر بگذارد؟ ایشان با صراحت پاسخ دادند: خیر.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین با تأکید بر اینکه مکانیسم ماشه تحریمی جدید علیه ایران به‌دنبال ندارد، افزود: بازگشت تحریم‌ها در شورای امنیت صرفاً مربوط به حوزه‌های موشکی و هسته‌ای است و شامل بخش اقتصادی نمی‌شود و اقتصاد ما را نشانه نگرفته است.
حریری اظهار داشت: در پنج قطعنامه شورای امنیت اسم از صنایع هسته‌ای و بخشی و نه همه برنامه موشکی است، در نتیجه از منظر حقوق تجاری تحریم جدیدی برای ما وضع نمی‌شود و تحریمی بزرگ‌تر از تحریم‌های آمریکا به ما وضع نشده است. یعنی ما در حال حاضر تحت تحریم‌های بسیار بزرگی هستیم که تحریم سازمان ملل در آن گم است؛ از همین رو یکی از کارهایی که غربی‌ها پیش‌می‌برند ایجاد جو روانی است.
موضع خوب چین و روسیه
«عباس صوفی»، نائب رئیس کمیسیون عمران مجلس نیز در گفتوگو با ایبنا ضمن اشاره به فعال شدن مکانیسم ماشه یادآور شد: چین و روسیه، فعال شدن مکانیسم ماشه را نپذیرفتند و نسبت به آن اعتراض کرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که کشورهای بلوک شرق ارتباط خوب خود را با جمهوری اسلامی حفظ خواهند کرد و عضویت در سازمان‌های بین‌المللی از جمله شانگهای و بریکس مانع سلطه‌جویی اقتصادی و سیاسی کشورهای اروپایی و آمریکا خواهد شد.
به گفته وی؛ تشکیل کمیته مقابله با تحریم‌های آمریکا و تعریف کردن یک پول مشترک میان اعضای سازمان شانگهای راه دور زدن تحریم‌ها را بیش از پیش فراهم کرده است.
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: آثار روانی مکانیسم ماشه قطعا پررنگ‌تر از جنبه عملیاتی آن خواهد بود. از سوی دیگر تحریم‌های آمریکا به حدی گسترده بوده و ضمانت اجرائی محکمی داشته است که تحریم‌های سازمان ملل در مقابل آن به چشم نمی‌‌آید و به عبارت بهتر تاثیر خاص دیگری نمانده که بگذارد.
ایران؛ استاد دور زدن تحریم‌ها
از طرفی، «محمدجواد محقق‌نیا» استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه اجرای مکانیسم ماشه اثر روانی ایجاد می‌کند، به ایسنا گفت: ایران استاد دور زدن تحریم است و حتی روس‌ها راه‌های دور زدن تحریم‌ها را از ما یاد می‌گیرند. ما هم‌اکنون به آسانی در حال تجارت هستیم، البته باید پیمان‌هایی مثل شانگهای و بریکس را تقویت کنیم.
وی اظهار کرد: ایران سال‌هاست که تحت تحریم‌های ظالمانه غرب قرار گرفته و آمریکا همه نوع تحریم سنگین را علیه کشورمان وضع کرده است. در این شرایط تحریم‌هایی که در قالب مکانیسم ماشه اجرا می‌شود هیچ تأثیری در اقتصاد ایران ندارد؛ چرا که یکی از دلایل عدم کارایی مکانیسم ماشه این است که اسنپ‌بک ضمانت اجرائی برای اقتصاد ایران ندارد.
محقق‌نیا افزود: خزانه‌داری آمریکا کمیته‌ای دارد که تحریم‌های ایران را پیگیری و تحریم‌های جدیدی به تحریم‌های قبلی اضافه می‌کند. ایران توانسته تحریم‌های سخت خزانه‌داری آمریکا را پشت سر بگذارد، اما این تحریم‌ها نه تنها نتوانسته‌اند مانع از فروش نفت ایران شوند، بلکه فروش نفت ایران افزایش هم داشته است. همچنین نقل و انتقال پول با تدابیری که اتخاذ شده در حال انجام است و توقفی در کار نیست.
استمرار فروش نفت
«سید حمید حسینی» سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی هم در گفتوگو با ایرنا، با اشاره به فعال شدن دوباره تحریم‌های سازمان ملل در قالب «مکانیسم ماشه» تاکید کرد: این اقدام تاثیر تعیین‌کننده‌ای بر روند صادرات و فروش نفت ایران نخواهد داشت.
وی با بیان اینکه تحریم‌های بازگشتی بخش عمده‌ای از حوزه‌های تجاری و زندگی مردم را دربر نمی‌گیرد، افزود: تجربه سال‌های ۸۹ و ۹۰ نشان داد حتی تحت تحریم‌های سازمان ملل، صادرات نفت ایران افزایش یافت.
این فعال اقتصادی همچنین بر ضرورت صدای واحد در کشور، بازگرداندن مرجعیت رسانه به داخل، فعال شدن ظرفیت‌های اقتصادی، واگذاری امور به بخش خصوصی و گسترش روابط تجاری با کشورهای منطقه همچون عراق، ترکیه، افغانستان، پاکستان، روسیه، امارات و خریدار کلیدی نفت ایران یعنی چین تاکید کرد.