دانشجـویان قربانی سیاست‌های رفاهی ناکارآمد!
در حالی که مسئولان از افزایش وام‌ها و بهبود کیفیت تغذیه سخن می‌گویند، واقعیت زندگی دانشجویان نشان می‌دهد هزینه خوابگاه و غذا به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته است.
به گزارش ایسکانیوز، با شروع سال تحصیلی جدید، دانشجویان در کنار شور و شوق ورود به دانشگاه، با دغدغه‌های جدی معیشتی مواجه‌اند. از ثبت‌نام خوابگاه تا رزرو غذا، بخش مهمی از زندگی روزمره دانشجویان به مسائل رفاهی گره خورده است. در این میان، افزایش اخیر نرخ غذا و اجاره‌بهای خوابگاه به یکی از جدی‌ترین چالش‌های جامعه دانشگاهی بدل شده است. علاوه بر این، دانشجویان سنوات اضافه باید مبالغی به‌مراتب بالاتر بپردازند؛ از دو برابر تا پنج برابر قیمت مصوب و در نهایت پرداخت ۱۰۰ درصد قیمت تمام‌شده. مسئولان صندوق رفاه می‌گویند این تصمیم برای یکسان‌سازی و ایجاد وحدت رویه اتخاذ شده است.
با این حال یک محاسبه ساده نشان می‌دهد که یک دانشجو در کمترین حالت باید در یک ترم یک میلیون تومان تنها برای سه وعده غذای روزانه بپردازد؛ رقمی که در شرایط استفاده از وعده‌های پرهزینه به ۲ میلیون تومان هم می‌رسد.
این مبلغ تنها به تغذیه مربوط می‌شود و هزینه‌های خوابگاه، حمل‌ونقل، کتاب و سایر نیازها را شامل نمی‌شود. همین فشار مالی موجب شده است بسیاری از دانشجویان در کنار تحصیل به دنبال اشتغال باشند تا بتوانند از پس هزینه‌های حداقلی خود برآیند.
اعتراض نسبت به این شرایط نیز به سرعت بروز پیدا کرده است. شوراهای صنفی دانشگاه‌ها در نامه‌ای خطاب به وزیر علوم، افزایش بی‌رویه بهای خوابگاه و غذا را به چالش کشیده و خواستار بازنگری جدی در این مصوبه شده‌اند. در دانشگاه تربیت مدرس نیز انتشار تصاویری از نارضایتی دانشجویان نسبت به کیفیت غذا، موضوع را وارد فاز جدیدی کرد.
در این میان، روایت‌های متفاوتی از سوی مسئولان صنفی دانشگاه‌ها به گوش می‌رسد. مسئول شورای صنفی دانشگاه علامه طباطبایی، می‌گوید: طبق مصوبه امسال، کم‌هزینه‌ترین غذا ۱۱ هزار تومان و پرهزینه‌ترین آن ۲۲ هزار تومان تعیین شده است. البته در دانشگاه علامه این افزایش هنوز اعمال نشده و احتمالاً از هفته آینده اجرائی خواهد شد. از دی‌ماه سال گذشته تاکنون کیفیت تغذیه دانشگاه روندی صعودی داشته و تغییرات مثبتی در اداره تغذیه رخ داده است؛ از جمله تعویض ظروف و اصلاح فرآیند توزیع. کیفیت کلی غذا در مقایسه با سایر دانشگاه‌ها قابل قبول است.
وی در ادامه با اشاره به حوزه خوابگاه‌ها توضیح می‌دهد: نرخ خوابگاه‌های مجردی از حدود ۷۰۰ هزار تومان به ۸۰۰هزار تومان رسیده است. برای دانشجویان شبانه اما افزایش‌ها بسیار شدیدتر بوده و از یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است. در خوابگاه‌های متأهلی هم نرخ واحد مستقل
۵ میلیون و ۱۰۰هزار تومان به ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان و واحد مشترک ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به
۴ میلیون و ۷۲۵ هزار تومان افزایش یافته است. در دوره‌های شبانه، خوابگاه‌های متأهلی تا ۹ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان و خوابگاه‌های مستقل تا ۱۳ میلیون تومان تعیین شده است. این افزایش‌ها در برخی موارد به ۴۰ تا ۵۰ درصد رسیده است.
نامبرده همچنین به امکانات و بازسازی خوابگاه‌ها اشاره کرد: موجی از بازسازی‌ها در خوابگاه‌های دخترانه و پسرانه آغاز شده و امکاناتی مانند اتاق بازی، سالن ورزش، اتاق تلویزیون با نورپردازی جدید و فضای گل‌کاری به مجموعه اضافه شده است. بخش مهمی از این تحولات نتیجه پیگیری شورای صنفی و مطالبه مستقیم از مسئولان دانشگاه و حتی وزیر علوم بوده است. اما در دانشگاه تربیت مدرس، روایت متفاوتی شنیده می‌شود.
مسئول شورای صنفی این دانشگاه، با انتقاد از نبود شفافیت مدیریتی می‌گوید: برنامه مشخصی برای تعمیرات خوابگاه‌ها اعلام نمی‌شود و همین موجب نارضایتی دانشجویان است. برخی خوابگاه‌ها مانند نرگس ۳ با مشکلات جدی در روند بازگشایی مواجه‌اند و خوابگاه‌های کوثر و باقری به جای بازسازی، تهاتر می‌شوند. این وضعیت نشان‌دهنده وخامت زیرساخت‌هاست.
وی با اشاره به شرایط تراکم خوابگاهی می‌افزاید: طبق استاندارد وزارت علوم، هر دانشجو باید حداقل چهار متر فضای خوابگاهی داشته باشد، اما در برخی اتاق‌های ۱۲ متری چهار تا شش دانشجو سکونت دارند. این شرایط نه‌تنها غیر استاندارد است، بلکه کیفیت زندگی را به شدت پایین آورده است. نامبرده همچنین به وضعیت تغذیه اشاره کرد: آشپزخانه دانشگاه به دلیل فرسودگی تعطیل شده و غذا از بیرون تهیه می‌شود. کیفیت پایین است و حتی مواردی از وجود اجسام نامتعارف در غذاها گزارش شده است. مدیریت تغذیه با نبود نظم در توزیع وعده‌ها و بی‌توجهی به نظرخواهی دانشجویان، عملاً نارضایتی‌ها را افزایش داده است.
در واکنش به این اعتراض‌ها، معاون دانشجویی دانشگاه تربیت مدرس گفته بود که اعتراض دانشجویان تنها مربوط به درصد بسیار کمی از جمعیت دانشجویی بوده و مشکل اساسی در کیفیت مواد غذایی وجود ندارد. علت نارضایتی، تعویض پیمانکار و تعمیر آشپزخانه دانشگاه بوده است؛ در این مدت غذا از کترینگ خارج از دانشگاه تهیه و وارد سلف می‌شده و ممکن است بعضی اوقات سرد شده باشد. با این حال مواد اولیه و کیفیت غذا مشکلی نداشته و رئیس هیئت‌رئیسه دانشگاه نیز از همین غذا استفاده می‌کند.»
نامبرده افزود: از میان حدود ۱۰ هزار دانشجو، تنها نزدیک به ۱۰۰ نفر سینی‌های غذای خود را کنار گذاشته بودند. همان روز یکی از بهترین غذاها سرو شده بود و برخورد دانشگاه با دانشجویان بسیار مناسب بوده است. حتی مسئولان دانشگاه به همراه معاون هیئت‌رئیسه در کنار دانشجویان غذا خورده‌اند تا فضای اعتراض به شکل سالم مدیریت شود.
وی تأکید کرد که پس از بازسازی آشپزخانه، پخت غذا دوباره در دانشگاه انجام خواهد شد و مسائل مربوط به سلف و کیفیت غذا در جلسات آتی با نمایندگان دانشجویان و شورای صنفی بررسی و حل می‌شود. همچنین اقدامات حمایتی از دانشجویان از جمله حضور نمایندگان شورای صنفی در شورای مدیران حوزه معاونت دانشجویی و جلسات مشترک دو هفته‌ای و ماهانه در دستور کار قرار گرفته است.
این تضاد روایت‌ها تصویری روشن از واقعیت دانشگاه‌های ایران به دست می‌دهد؛ از یک سو بهبود نسبی کیفیت در برخی مراکز و از سوی دیگر بحران‌های جدی در دانشگاه‌های معتبر. درحالی‌که مسئولان صندوق رفاه و وزارت علوم از افزایش بودجه و رشد ۵۰ درصدی پرداخت وام‌ها سخن می‌گویند، واقعیت زندگی دانشجویان چیز دیگری است. آنچه امروز شاهد آن هستیم، تناقضی آشکار میان شعار «تحصیل رایگان» و واقعیت پرهزینه زندگی دانشجویی است. وقتی یک دانشجو باید یک میلیون تومان تنها برای غذای یک ترم بپردازد و اجاره خوابگاه‌ها در برخی موارد رشدی ۵۰ درصدی
دارد، دیگر نمی‌توان از آموزش رایگان سخن گفت.
کارشناسان و مسئولان صنفی معتقدند اصلاح وضعیت غذا و خوابگاه تنها با مدیریت شفاف، نظارت دقیق و مشارکت فعال دانشجویان امکان‌پذیر است. همچنین ضروری است که وزارت علوم و دانشگاه‌ها با بازنگری جدی در نرخ‌ها، ارتقای کیفیت غذا و خوابگاه و ایجاد سازوکارهای نظارتی مؤثر، شرایطی فراهم کنند که دانشجو بتواند بدون دغدغه مالی و رفاهی، تمرکز خود را روی آموزش و پژوهش بگذارد.
دانشجو قربانی اصلی تصمیمات غیرشفاف و سیاست‌های رفاهی ناکارآمد است. افزایش قیمت‌ها، کمبود تنوع و کیفیت غذا و اجاره‌بهای بالا، فشار مضاعفی بر دانشجویان وارد می‌کند. اگر وضعیت موجود اصلاح نشود، نسل جدید دانشجویان نه‌تنها از رفاه محروم می‌شود، بلکه انگیزه علمی و کیفیت تحصیل آن‌ها نیز به خطر می‌افتد. تنها با همکاری دانشگاه‌ها، وزارت علوم و صندوق رفاه، می‌توان شرایطی ایجاد کرد که دانشجویان بتوانند بدون دغدغه، مسیر علمی خود را ادامه دهند. اگرچه مسئولان بر تلاش برای ارتقای خدمات رفاهی تأکید می‌کنند، اما تا زمانی که کیفیت و کمیت غذا در شأن دانشجویان نباشد، خوابگاه‌ها با تراکم بالا و امکانات حداقلی اداره شوند و وام‌ها نتوانند بار مالی را سبک کنند، سلف و خوابگاه به جای مأمن دانشجو، به کانون نارضایتی و اعتراض بدل خواهد شد. دانشجو آینده این کشور است، نه مشتری خدمات نیم‌بند رفاهی؛ و سیاست‌گذاری نادرست در این حوزه به معنای تهدید جدی سرمایه انسانی ایران خواهد بود.