پیوند گذشته به رسـانه شهرِ آینـده
شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران که بیشتر مخاطبان با عنوان شهرک غزالی به یادش می‌آورند، سابقه‌ای طولانی در عرصه تولیدات نمایشی دارد و امروز شاهد تحولات چشمگیری است. معماری‌های ماندگار این شهرک که برخی از آن‌ها ده‌ها سال قدمت دارند، در کنار سازه‌های نوین، فضائی پویا و چندوجهی را برای فیلم‌سازان و برنامه‌سازان فراهم کرده است. لوکیشن لاله‌زار که زمانی تنها سازه خاطره‌انگیز بود، اکنون در آستانه تبدیل شدن به یک سازه ماندگار و قابل بازسازی است.
چشم‌انداز شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران برای یک دهه آینده، تبدیل شدن به شهر رسانه‌ای (مدیاسیتی) جامع است. این مجموعه با قابلیت میزبانی از تولیدات مشترک با کشورهای همسایه و نمایش لوکیشن‌های مرتبط با ایران باستان، ظرفیت بالایی برای درآمدزایی و تبادل فرهنگی دارد.
با رفع محدودیت‌های فصلی و اتمام کارهای عمرانی، شهرک بار دیگر میزبان علاقه‌مندان به بازدید و گردشگری خواهد بود و فصل جدیدی از فعالیت‌های فرهنگی و هنری را آغاز خواهد کرد. مهدی میرچی، مدیر شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران، از گروه‌های تولید فیلم و سریال، آخرین وضعیت مرمت سازه‌ها و توسعه شهرک نکاتی را شرح داده است.
***
اکنون چه برنامه‌های تلویزیونی مشغول ضبط در شهرک هستند؟
هم‌اکنون برنامه «از مامان بگو» که از شبکه دو سیما روی آنتن می‌رود، در شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران ضبط می‌شود. «دیدی نو» نیز از برنامه‌های شبکه نسیم است که به موضوعات کتاب می‌پردازد و در شهرک ضبط می‌شود. یکی از تولیدات مرکز بسیج با عنوان «کوهپایه» هم که در مرحله پیش‌تولید قرار دارد در شهرک ضبط می‌شود و قرار است از شبکه یک سیما روانه آنتن شود. برنامه‌های «منم بچه مسلمان» از شبکه قرآن و «آزمایشگاه نوید» از شبکه آموزش هم در شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران مراحل تولیدشان را پشت سر می‌گذارند. برنامه ترکیبی «سندباد» نیز در حال آماده‌سازی طراحی صحنه در شهرک است و شبکه چهار میزبان پخش آن خواهد شد و برنامه پرمخاطب «مردان آهنین» نیز در شهرک ساخته و از آنتن شبکه سه سیما مهمان خانه مردم شده است.
شهرک در اين روزها از تهيه و ضبط کدام مجموعه‌هاي تلويزیونی میزبانی می‌کند؟
سریال «حکایت‌های کمال» آخرین کاری بود که اینجا ضبط شد. پیش‌تولید سریال «شیرعلی مردان خان» نیز در شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران ادامه دارد. اخیراً مجموعه تلویزیونی «مهمان‌کشی» کارش را در این محل به پایان رساند و سریال «کارآگاه علوی» در مرحله پیش‌تولید قرار دارد و در شهرک تولیدش را آغاز خواهد کرد. مجموعه «سلمان فارسی» همچنان برای ادامه تولید فصل ایران باستان در شهرک تصویربرداری می‌شود. تاکنون کاروانسرای مرمر، آتشکده ماربین، پادگان جی، شهر سمرقند، محله فقیرنشین شهر و مجموعه کاخ‌های تیسفون و خانه بدخشان، تماشاخانه باربد، صنعت رنگرزی در ایران ازجمله لوکیشن‌های ساخته‌شده در شهرک است. قرار است بخش‌های جدیدتری هم در آینده به مجموعه لوکیشن‌های فصل ایران باستان اضافه شود. طی سه تا چهار سال اخیر، لوکیشن خانه عماد و طوبی در سریال «طوبی» به عنوان سازه‌های ماندگار و مهندسی‌شده ساخته شده‌اند. ما از سال گذشته لوکیشن‌ها را به‌صورت چندوجهی در نظر گرفته‌ایم و از هر وجه آن می‌توان استفاده کرد. این معماری‌های ماندگار، شناسنامه دارند و بیش از چند دهه می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. زمانی که مرحوم علی حاتمی لوکیشن لاله‌زار را در شهرک ساخت، این سازه برای حدود هفت سال ساخته شده بود و خاصیت دکوراتیو داشت؛ البته نگهداری از سازه‌های دکور واقعاً سخت است. از این‌رو توجه به دکور و سازه‌های ماندگار در شهرک، یکی از تحولات سازنده در این دوره محسوب می‌شود.
چه میزان از سازه‌های شهرک ماندگار و مهندسی‌ساز هستند و آیا این شیوه ساخت دکورها قرار است تبدیل به روش همیشگی شهرک شود؟
اکنون فقط لوکیشن لاله‌زار در شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران ماندگار نیست. البته در همین لوکیشن نیز بخش‌هایی وجود دارد که سازه‌هایی ماندگار محسوب می‌شوند، مانند میدان منیریه که قابل بازسازی است. در صورتی‌که امکانات بازسازی لاله‌زار فراهم شود، می‌توان سازه‌های آن را به دکورهای ماندگار تبدیل کرد.
شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران به‌جز خدمات لوکیشنی چه خدمات دیگری به گروه‌های برنامه‌سازی ارائه می‌دهد؟
در این شهرک خدمات گنجینه‌های سه‌گانه را نیز ارائه می‌دهیم. این گنجینه‌ها شامل لوازم فنی، لباس و وسایل و ماشین‌های صحنه می‌شود. سازمان صداوسیما در چند سال اخیر و در دوره ریاست دکتر جبلی رو به بهبود رفته است. در سال‌های قبل شهرک ۱۹ و نیم هکتار بود و اکنون به مساحت ۶۳ هکتار فقط در مجموعه شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران رسیده است که با عنوان غزالی شناخته می‌شود. ما ۸۳ هکتار شهرک در منطقه آبسرد و ۵۹ هکتار نزدیک به مرقد مطهر امام خمینی(ره) فضا داریم و مشخص است که سازمان صداوسیما در این دوره، نگاهی توسعه‌بخش به شهرک‌های تلویزیونی و سینمایی ایران داشته است.
از زمانی که برنامه‌های تلویزیونی بیشتری به شهرک آمد و سوله‌های متعددی به عنوان استودیو تولید برنامه به کار گرفته شد، این اتفاق چه ارزش افزوده‌ای برای شهرک به همراه داشته است؟
ابتدا باید در خصوص اشتباهی که بین برخی مخاطبان رایج است، اشاره کنم. بسیاری شهرک را با عنوان شهرک سینمایی غزالی می‌شناسند، در حالی که غزالی نام شخصی بوده که صداوسیما زمین را از او خریداری کرده است؛ بنابراین، نام درست این محل، شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران است. در خصوص تحولاتی که در این دوره رخ داده، می‌بینیم که سوله‌ها و انبارهایی که سال‌ها بدون استفاده و مستهلک مانده بودند، اکنون مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند. اکنون یک سوله با ابعاد بیش از 2000 متر به پنج یا شش استودیو تبدیل شده و در همه این استودیوها فعالیت و تکاپو در جریان است و گروه‌های متعددی در این فضا برنامه‌سازی می‌کنند. اکنون می‌توان گفت حدود ۷۰درصد از سوله‌های شهرک به استودیوی برنامه‌سازی تلویزیونی تبدیل شده‌اند و واقعاً کاربری بسیار مفیدی دارند. همچنین برخی از دکورهایی که گروه‌های قبلی ساخته‌اند، مانند دکور برنامه «نوآ»، «کوهپایه»، «شفا» و... هنوز در این استودیوها وجود دارند و حتی برای برنامه‌های دیگر مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در موقعیت کنونی با عنایت رئیس سازمان و معاونت فنی و مرکز تولید، استودیوهای شهرک از منظر زیرساخت‌های برق و فضاسازی تخصصی نیز بسیار تجهیز شده‌اند. از سویی دیگر در سال‌های گذشته، رؤسای سازمان صداوسیما شاید یک‌‌بار در سال به شهرک می‌آمدند، اما در این دوره، دکتر جبلی فقط از سال گذشته تاکنون بیش از ۱۰ بار به شهرک آمده و از تولیدات گوناگون بازدید کرده است. همین بازدیدهای مرتب، ارزش افزوده‌ای به شهرک اعطا کرده و با این کار، مسئولیت زیرمجموعه‌های خودش را سنگین‌تر می‌کند. شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران شاید ۶۳ هکتار مساحت داشته باشد، اما بیش از حدود 3800 نفر در طول روز مراجعه‌کننده داریم. انواع برنامه‌های تلویزیونی و سریال‌ها به طور مسالمت‌آمیز در کنار هم مشغول تولید هستند. ما میزبان رویدادها و رونمایی‌ها نیز هستیم و در شهرک از هر اتفاقی که در حیطه فرهنگ و هنر رخ می‌دهد و به نظام جمهوری اسلامی ایران خدمت می‌کند، استقبال می‌کنیم و برایشان فرش قرمز می‌گسترانیم. شهرک در مقایسه با سال قبل مورد استقبال بیشتری قرار گرفته است. در پایان سال ۱۴۰۳ بیش از ۱۱ گروه به طور همزمان در شهرک مشغول فعالیت بودند. این تعداد مربوط به تولیدات تلویزیونی است و ما در مواردی میزبان فیلم‌های سینمایی و محصولات شبکه نمایش خانگی هم بودیم. به عنوان نمونه همین حالا آخرین فیلم بهمن فرمان‌آرا به نام «چشم‌هایش» در شهرک مراحل تولیدش را طی می‌کند.
مرمت‌های شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران به کجا رسید؟ سال گذشته بازسازی شهرک به ۷۰درصد رسیده بود؟ آیا امسال این میزان تغییری پیدا کرده‌اند؟
اکنون تنها فضائی که نیاز به مرمت و نگاه ویژه‌تری دارد، لوکیشن لاله‌زار شهرک است. از سوی دیگر، ما دائم در حال ساخت‌وساز هستیم و مسیرهای عبوری و تجهیزات روشنایی به بازسازی مجدد نیاز دارد. هربار سازه جدیدی در شهرک ساخته می‌شود، بخشی از محیط حالت کارگاهی پیدا می‌کند و ماشین‌های سنگین رفت‌وآمد خواهند کرد. همه این عوامل نشان می‌دهد که شهرک باید پیوسته مرمت و بازسازی شود. الان اگر لوکیشن لاله‌زار را بازسازی کنیم، تقریباً تمام قسمت‌های شهرک مرمت و بازسازی شده است. با این حال لاله‌زار هنوز هم قابل بهره‌برداری است و تیزرها و نماهنگ‌هایی در این محل ضبط می‌شود یا رویدادهایی را برگزار می‌کنند، اما به هر حال بخش‌هایی از این لوکیشن تخریب شده که من آن قسمت‌ها را لاله‌زار خسته نامیده‌ام. فکر می‌کنم با نگاهی که رئیس رسانه ملی و معاونت‌ها به شهرک دارند، تا سال آینده در شهرک اتفاقات بسیار خوبی رخ می‌دهد.
آیا تاکنون بودجه مورد نیاز برای بازسازی لاله‌زار برآورد شده است؟
تا سال گذشته برآورد بازسازی را به دست آورده بودیم، اما باید هزینه‌ها را برای امسال محاسبه کنیم. ما تا اوایل پاییز سال ۱۴۰۴ این هزینه را در دفترچه خاص تأمین و بازسازی به سازمان صداوسیما ارائه خواهیم داد.
آیا امکان تغییر در دکورها و لوکیشن‌های موجود در شهرک وجود دارد؟ اگر گروهی قصد تغییر در بخش‌هایی از لوکیشن‌ها را داشته باشد، چه الزاماتی را باید رعایت کند؟
برخی دکورهای شهرک تحت عنوان دکور ماندگار، اصالت و هویت خاص خودشان را دارند. گروه‌هایی که براساس ویژگی‌های آن دکور ماندگار تولید می‌شوند، می‌توانند در لوکیشن مربوطه فعالیت داشته باشند و با پوسته تغییراتی در دکور به وجود بیاورند، اما نمی‌توانند با اصل جنس دکور ماندگار، برخورد داشته باشند؛ بنابراین اگر یک فیلم یا سریال بخواهد در دکور ماندگار تغییر ایجاد کند باید با یک متر فاصله برای خودش پوسته‌ای ایجاد کند و به فضای مورد نظرش شکل بدهد. این سازه‌ها موقتی هستند و باید بدون آسیب به دکور اصلی در محل نصب و بعد از آن جمع‌آوری شوند. فرض کنید یک مجموعه تلویزیونی به لوکیشن سریال حضرت مریم (س) نیاز دارد، اما می‌خواهد تغییراتی در آن ایجاد کند. در این حالت، گروه صرفاً با ایجاد پوسته و بدون دست بردن به دکور اصلی می‌تواند به تغییرات مورد نظر برسد.
فرآیند حفظ و نگهداری از سازه‌های ماندگار به چه صورت است؟ آیا بازه زمانی خاصی برای بررسی وضعیت سلامت دکورها تعیین شده است؟
می‌توان گفت کارشناسان فنی شهرک هر روز بازدیدهای ادواری انجام می‌دهند. شهرک، مسئولان مختلفی در حوزه‌های فنی، استودیویی، دکورها و... دارد. این مسئولان روزانه تلاش می‌کنند وضع سازه‌ها و لوکیشن‌ها را ارزیابی کنند. ضمن اینکه متعهد هستیم هیچ‌کدام از گروه‌ها در بخش‌های فیزیکی و واقعی و با بخش‌های صنعتی تداخل پیدا نکنند. تمام کارشناسان شهرک، گزارش‌های روزانه‌ای تهیه می‌کنند و در پایان روز، اطلاعاتی از وضعیت شهرک در تمام بخش‌ها به دست می‌آوریم.
چشم‌انداز شما برای یک دهه آینده شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران چیست؟
من فکر می‌کنم تا آن زمان شهرک به یک شهر رسانه‌ای (مدیاسیتی) تبدیل خواهد شد.
با پیشرفت‌های چند سال اخیر در شهرک، آیا شهرک این قابلیت را دارد که کشورهای همسایه نیز برای تولید برخی آثارشان در قالب محصولات مشترک به آنجا بیایند و از این طریق درآمدزایی صورت بگیرد؟
بله، حتماً. درخصوص نمایش لوکیشن‌هایی از خاورمیانه و مرتبط با ایران باستان، ما بخش‌های بسیار مهمی در شهرک داریم. به‌عنوان نمونه ما مراجعه‌کنندگانی از تاجیکستان داشتیم که عرق خاصی هم نسبت به شهر سمرقند دارند و ما لوکیشن بسیار زیبایی از این شهر را در شهرک داریم. چنین فضاهایی می‌تواند برای روایت قصه‌هایی مرتبط با ایران باستان، نمایش شهرهای تیسفون، سمرقند، تهران قدیم، شهرهای عربی و... مناسب باشد و برای تولید فیلم و سریال‌هایی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس، شرق و غرب آسیا زمینه‌سازی کند.
کاربری تفریحی و گردشگری شهرک تلویزیونی و سینمایی ایران که از گذشته مورد استقبال مردم بوده است، اکنون چه وضعی دارد؟
به سبب ساخت و سازها، بازسازی و مرمت در شهرک و نیز تعدد سریال‌های در حال ضبط و استودیوهای برنامه‌های تلویزیونی، فعلاً گردشگری تعطیل است.
البته تفریح و گردش در شهرک در فصل تابستان چندان مورد استقبال مردم قرار نمی‌گیرد، چرا که آب و هوای گرمی دارد. تا مهرماه گردشگری تعطیل است، اما در صورتی‌که کارهای کارگاهی شهرک تمام شود، هر روز هفته میزبان علاقه‌مندان به بازدید از این محل خواهیم بود.