قبح‌شکنی بلاگری در حوزه فرهنگ و ادبیات

عزیزالله محمدی(امتدادجو)

اینفلوئنسر و بلاگر دو کلمه تقریبا مترادف هستند که با اندک تفاوت معنایی در کارکرد واقعی، بیش از یک دهه است که با رشد شبکه‌های اجتماعی وارد دایره واژگانی مردم در سرتاسر جهان شده و بخش اعظمی از توجه مردم را در هر نقطه سرزمینی و فکری و اندیشه‌ای به خود مشغول کرده‌اند؛ تا به آنجائی که هر کس که دارای گوشی هوشمند و یا وسایل الکترونیک متصل به اینترنت است به طور معمول در هر روز با این دو پدیده و واژه مواجهه مستقیم و غیر مستقیم دارد و قطعا تبدیل به بخش لاینفک زیست مجازی ما شده است.
در این میان به خاطر فضای باز و بی‌نهایت ایجاد شده در بستر شبکه‌های اجتماعی و سکوی‌های مختلف به ویژه اینستاگرام، بعضی از بلاگرها و اینفلوئنسرها به دلیل اینکه درونمایه واقعی از تخصص و مهارت و هنر را دارا نیستند؛ دست به هر وسیله و موضوع دیگر می‌آویزند تا در معرض توجه قرار بگیرند که از حدود دو سال پیش و در ابتدای آغاز فعالیت این ستون(زنگ مجازی و جنگ ترکیبی) که به موج شناسی و چگونگی فعالیت در فضای مجازی نگاهی داشتیم بارها از زوایای مختلف به آسیب‌های وجود و فعالیت آنها پرداختیم و ذکر داشتیم که دامنه فعالیت آنها مرز و حد و حدود نمی‌شناسد و از نظر روانشناسی کافی است که آنها از معرض توجه به دور باشند که آنگاه دست به هر اقدامی خواهند زد و از هر گونه قبح زدایی نیز ابائی ندارند تا به این وسیله توجه‌ها به سمت آنها بازگردد.
به هر روی این طریق از فعالیت در فضای مجازی با توجه به اینکه مورد پسند ذائقه مخاطبین است؛ قابل برنامه‌ریزی و طراحی برای همه آنهائی است که می‌خواهند اهدافی را در یک جامعه به پیش ببرند و مرور زمان ثابت کرده است که همان‌طور که بعضی از ارزش‌های دینی، مذهبی، سیاسی و انقلابی دستخوش تغییرات و تحولات با استفاده از قبح‌زدایی در رسانه‌ها از جمله رسانه‌های فضای مجازی شدند ارزش‌های ملی نیز می‌تواند با استفاده از قبح‌شکنی که بعضی از بلاگرها و اینفلوئنسرها به وجود می‌آورند کم کم مورد تمسخر و تخریب قرار بگیرند تا بدین وسیله طراحی‌های صورت گرفته برای هویت زدایی از جامعه‌ای مثل ایران به وقوع بپیوندد.
با گسترش شبکه‌های اجتماعی و رجوع روزمره کاربران به انواع سکوها شاهد بودیم که گونه‌های مختلفی از بلاگرها درخصوص موضوعات مختلف از سیاسی، اجتماعی، دینی‌،مذهبی‌، علمی‌،ورزشی و... گرفته تا آشپزی و طبیعت گردی و رستوران گردی و... پا به عرصه مجازی گذاشتند و در خیلی از مواقع با ساختارشکنی سبک جدیدی از زیست را که متناقض و متضاد با فرهنگ بومی و اصیل و هویت تاریخی ایرانی است به نمایش می‌گذارند و چون فاقد عمق دانش نسبت به موضوعات هستند با روشنفکر‌نمایی کاذب و پر مضحکه سعی می‌کنند از موضوعاتی که به آن می‌پردازند قبح‌زدایی کنند.
چندی پیش نمونه‌ای از این قبح زدایی و جسارت به هویت ملی و فرهنگ غنی ایرانی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی توسط یکی از این بلاگرها -که قبلا نیز اقداماتی مشابه داشت و به هر وجه ممکن به دنبال جلب توجه است- صورت گرفت که طی آن اشعار فردوسی و شخصیت تاثیرگذار آن بر فرهنگ و ادبیات ایران و زبان فارسی مورد تمسخر و اهانت قرار گرفت که گرچه با موج گسترده‌ای از اعتراض اهالی فرهنگ و ادب و مردم مواجه شد؛ اما می‌توان آن را در پازل قبح زدایی از ارزش‌های ملی که نقطه اشتراک تمام ایرانیان است تعریف کرد و باید تا دیر نشده چاره‌ای اندیشید تا جلوی چنین اقداماتی که قطعا مقدمه‌ای برای قبح زدایی‌های بزرگ‌تر هست را گرفت. نکته جالب در این زمینه آن هست که شبکه معلوم‌الحالی مثل BBC از این اقدام او تحت عنوان آزادی بیان حمایت کرده و تعدادی از اشخاص روشنفکرنما نیز از این دیدگاه BBC تبعیت کردند.
به همین بهانه شاید خالی از لطف نباشد تا نگاهی دقیق به مفهوم و مفاهیم«بلاگری» و «اینفلوئنسر»ی که بیشتر شناخته شده‌اند داشته باشیم و بخشی از سواد رسانه‌ای و نیز کارکردهای شبکه‌های اجتماعی را ضمن بازخوانی با استفاده از ترکیب تعاریفی که وجود دارد باز بشناسیم:
بلاگر، فردی است که در یک یا چند زمینه خاص محتوا تولید می‌کند و این محتوا را از طریق پلتفرم‌های آنلاین مانند وبلاگ‌ها، اینستاگرام، یوتیوب یا پلتفرم‌های مشابه با مخاطبان به اشتراک می‌گذارد. محتوای بلاگر می‌تواند شامل متن، عکس، ویدیو یا ترکیبی از این‌ها باشد و اغلب حول موضوعاتی مانند مد، سفر، آشپزی، تکنولوژی، سلامت، یا هر حوزه تخصصی دیگری می‌چرخد. هدف اصلی بلاگر انتقال دانش، تجربه یا دیدگاه شخصی به مخاطبان است و معمولاً سعی می‌کند با ارائه اطلاعات ارزشمند(از نظر خود) یا سرگرم‌‌کننده، ارتباطی نزدیک با دنبال‌ کنندگان خود برقرار کند که شاهد هستیم به مرور زمان وجه سرگرم‌کننده آن غالب بر وجه تخصصی و دانشی شده است.
بلاگری، به فرآیند تولید و اشتراک‌گذاری محتوای آنلاین توسط بلاگرها گفته می‌شود. این فعالیت شامل تحقیق در مورد موضوعات مرتبط، خلق محتوای جذاب و تعامل با مخاطبان است. بلاگری می‌تواند به صورت حرفه‌ای یا تفریحی انجام شود. بسیاری از افراد به عنوان سرگرمی بلاگری را شروع می‌کنند، اما با گذشت زمان و کسب مخاطب، این کار می‌تواند به یک شغل پردرآمد تبدیل شود. بلاگرهای حرفه‌ای از روش‌های مختلفی مانند تبلیغات، همکاری با برندها یا فروش محصولات دیجیتال و یا با برجسته کردن موضوع و یا رخداد خاصی کسب درآمد می‌کنند.
انواع بلاگرها
بلاگرهای تخصصی: این دسته از بلاگرها در یک حوزه خاص تخصص دارند و تمامی محتوای خود را حول محور آن موضوع ارائه می‌دهند. به‌ عنوان نمونه، بلاگرهای فناوری یا بلاگرهای فعال در حوزه مد و پوشاک، محتواهایی تخصصی و مرتبط با این زمینه‌ها تولید می‌کنند.
بلاگرهای عمومی: این بلاگرها در موضوعات متنوع فعالیت دارند و به دنبال جذب طیف گسترده‌ای از مخاطبان هستند. آن‌ها ممکن است به حوزه‌هایی نظیر سبک زندگی، سلامت، آموزش، نقد فیلم، موسیقی یا موضوعات دیگر مانند ادبیات و... بپردازند و محتوای چند وجهی ارائه دهند.
بلاگرهای سفر و گردشگری: این بلاگرها تجربه‌های خود را از سفر به مکان‌های مختلف به اشتراک می‌گذارند. عکس‌ها، ویدیوها و داستان‌های مربوط به سفرهایشان می‌تواند الهام‌ بخش مخاطبان باشد و بر تصمیمات آن‌ها برای انتخاب مقصدهای گردشگری تأثیر بگذارد.
بلاگرهای مد و زیبایی: بلاگرهای مد و زیبایی به معرفی، بررسی و نقد محصولات مرتبط با مد و آرایش می‌پردازند. آن‌ها اغلب با برندهای معتبر همکاری کرده و تجربیات خود درباره لباس‌ها، لوازم آرایشی و محصولات مراقبت از زیبایی را با مخاطبان به اشتراک می‌گذارند.
نوع خاصی از بلاگری هم قائل به موضوع نیست و هدف از فعالیت آنها جلب توجه و جذب مخاطب است که این‌گونه از بلاگرها به دلیل اینکه دارای تخصص خاصی نیستند و نیاز به مهارت مشخصی نیز ندارند؛ فضای مجازی را در احاطه خود دارند و عموم فعالیت‌های آنها جنبه سرگرمی و یا تحریف و تغییر فرهنگی را در بر می‌گیرد.
اینفلوئنسر کیست؟
اینفلوئنسر به فردی گفته می‌شود که به دلیل تعداد زیاد دنبال‌کنندگان و تأثیرگذاری بالا در شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌ها و رفتار مخاطبان خود تأثیر بگذارد. این افراد معمولاً در زمینه‌هایی خاص فعالیت دارند و با تولید محتوای خلاقانه و جذاب، اعتماد و توجه مخاطبان خود را به دست می‌آورند. اینفلوئنسرها از قدرت تأثیرگذاری خود برای تبلیغ محصولات، خدمات یا پیام‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و اغلب با برندها همکاری می‌کنند تا پیام‌های تبلیغاتی خود را به مخاطبان هدف برسانند.
انواع اینفلوئنسرها
ماکرو اینفلوئنسرها: این گروه شامل افرادی است که بیش از ۱۰۰ هزار دنبال‌‌کننده دارند. آن‌ها معمولاً با برندهای بزرگ همکاری می‌کنند و به دلیل گستردگی مخاطبان خود، تأثیرگذاری بالایی در سطح وسیع دارند.
میکرو اینفلوئنسرها: این افراد تعداد دنبال‌‌کننده‌های کمتری دارند (بین ۱۰ هزار تا ۱۰۰ هزار نفر)، اما رابطه نزدیک‌تری با مخاطبان خود برقرار می‌کنند. این ارتباط صمیمی باعث می‌شود مخاطبان اعتماد بیشتری به نظرات و پیشنهادهای آن‌ها داشته باشند.
نانو اینفلوئنسرها: نانو اینفلوئنسرها کمتر از ۱۰ هزار دنبال‌‌کننده دارند، اما به دلیل ارتباط بسیار قوی با مخاطبان محدود و وفادار خود، تأثیر بالایی دارند. برندها معمولاً به دلیل این تعامل نزدیک و تأثیرگذاری قابل توجه بر جامعه کوچک مخاطبانشان، به همکاری با نانو اینفلوئنسرها علاقه‌مند هستند.
فرق بلاگر و اینفلوئنسر چیست؟
تفاوت در تعریف و نقش
بلاگر و اینفلوئنسر هر دو در دنیای دیجیتال فعالیت می‌کنند، اما نقش و هدف آن‌ها متفاوت است. بلاگر کسی است که محتوای تخصصی، آموزشی یا تجربی در یک یا چند حوزه مشخص تولید می‌کند و آن را از طریق پلتفرم‌های مختلف به اشتراک می‌گذارد. هدف اصلی بلاگر انتقال دانش، تجربه یا دیدگاه شخصی است. اینفلوئنسر اما فردی است که به دلیل تعداد زیاد دنبال‌ کنندگان و ارتباط نزدیک با مخاطبانش، قدرت تأثیرگذاری بر تصمیمات و رفتار آن‌ها را دارد. تمرکز اینفلوئنسر بیشتر بر تأثیرگذاری مستقیم و تجاری‌سازی این تأثیر است.
تفاوت در رویکرد محتوا
بلاگرها معمولاً بر تولید محتوا با کیفیت بالا تمرکز دارند و به دنبال ارائه اطلاعات مفید(از منظر خود)، آموزشی یا الهام‌ بخش هستند. آن‌ها ممکن است زمان زیادی را صرف تحقیق، نوشتن متن، ویرایش تصاویر یا تولید ویدیو کنند. در مقابل، اینفلوئنسرها بیشتر به ایجاد ارتباط احساسی با مخاطبان خود اهمیت می‌دهند. آن‌ها ممکن است محتواهایی سبک‌تر و روزمره‌تر تولید کنند که به جای عمق، بر جذابیت و تأثیرگذاری فوری تأکید دارد.
تفاوت در روش تأثیرگذاری
بلاگرها معمولاً از طریق ارائه محتوای باکیفیت و تخصصی تأثیر می‌گذارند. مخاطبان آن‌ها اغلب به دلیل علاقه به موضوعات خاصی که بلاگر پوشش می‌دهد، آن‌ها را دنبال می‌کنند. اما اینفلوئنسرها بیشتر بر اساس شخصیت، سبک زندگی یا جایگاه اجتماعی خود مخاطبان را جذب می‌کنند. تأثیر اینفلوئنسرها به واسطه تعامل مستقیم و اعتمادی است که از مخاطبان به دست می‌آورند.
درآمدزایی و همکاری‌ها
بلاگرها ممکن است از طریق تبلیغات در وبلاگ، فروش محتوای دیجیتال، یا همکاری با برندها کسب درآمد کنند، اما اغلب تمرکز اصلی آن‌ها بر کیفیت محتواست. اینفلوئنسرها عمدتاً از طریق همکاری با برندها برای تبلیغ محصولات یا خدمات درآمدزایی می‌کنند و تأثیرگذاری آن‌ها به دلیل گستردگی مخاطبان و اعتماد آن‌ها به توصیه‌های اینفلوئنسر است.
به‌ طور خلاصه، بلاگرها سازندگان محتوا هستند که بر دانش و تجربه تمرکز دارند، در حالی که اینفلوئنسرها افرادی تأثیرگذارند که بر نفوذ اجتماعی و تعامل با مخاطبان تأکید می‌کنند.
آیا بلاگر می‌تواند اینفلوئنسر شود؟
بله، بسیاری از بلاگرها با فعالیت منظم و حرفه‌ای در شبکه‌های اجتماعی به ویژه اینستاگرام، می‌توانند به اینفلوئنسر تبدیل شوند. اما چرا این مسیر را انتخاب می‌کنند؟ هدف اصلی این است که با تولید محتوای جذاب و ارزشمند، برند شخصی خود را تقویت کرده و به محبوبیت و شهرت بیشتری دست یابند.
بلاگرها معمولاً محصولاتی مرتبط با زمینه فعالیت خود را بررسی و معرفی می‌کنند، محصولاتی که به آن علاقه دارند یا در حوزه کاریشان کاربرد دارد. با افزایش تعداد دنبال‌ کنندگان، شرکت‌ها و برندهای مرتبط نیز تمایل بیشتری برای همکاری با آن‌ها پیدا می‌کنند. به عنوان مثال، اگر فردی بلاگر کتاب باشد، یک نویسنده می‌تواند برای معرفی کتاب جدیدش نسخه‌ای از آن را برای بلاگر ارسال کند و از او بخواهد تا کتاب را به دنبال‌کنندگانش معرفی کند. دلیل این علاقه برندها این است که مخاطبان بلاگرها معمولاً ارتباط نزدیکی با آن‌ها دارند و توصیه‌هایشان بر روی مخاطبان تأثیر قابل توجهی می‌گذارد.
در نتیجه، بلاگرها با تلاش و استمرار در تولید محتوا می‌توانند به اینفلوئنسرهایی تأثیرگذار تبدیل شوند و جایگاهی مشابه در جامعه پیدا کنند.
شخص توهین‌کننده به ساحت فرهنگ ایرانی و ادبیات فارسی که در قالب یک بلاگر و اینفلوئنسر فعالیت می‌کند و ما قصد بازگو کردن اسم او را در این‌جا نداریم؛ باید هر چه زودتر از کرده خود پشیمان شود و ابراز ندامت کند تا مقدمه‌ای برای قبح زدایی‌های دیگر در عرصه فرهنگ کهن و فاخر ایرانی نشود؛ چرا که در سایر گزینه‌های فرهنگی و تمدنی و دینی و حتی سیاسی شاهد بودیم که چگونه قبح شکنی‌های اولیه در نهایت به کجا کشیده شدند.