کد خبر: ۳۱۷۴۹۰
تاریخ انتشار : ۱۱ شهريور ۱۴۰۴ - ۲۰:۲۲
جنگ سرد فرهنگی؛ سازمان سیا در عرصه فرهنگ و هنر- 155

تأمین خوراک سینمای ‌هالیوود توسط سازمان‌های اطلاعاتی

فرانسیس استونر ساندرس
ترجمه حسین باکند

«آزادی نظامی» به عنوان مبنایی برای یک کارزار اعتقادی، در بالاترین سطوح تصویب شد. اما تا سال بعد پنتاگون نتوانست فرمول مشخصی برای انتقال پیام خود پیدا کند. در ژوئن و جولای 1956، نمایندگان ستاد مشترک چندین جلسه در کالیفرنیا با گروهی از فیلمسازان برجسته ‌هالیوود مانند جان فورد (سینماگر مهم نیم قرن سینمای آمریکا در دهه‌های 1920 تا 1970)‌، مریان سی کوپر (تهیه‌کننده مشهور‌ هالیوود و سازنده آثاری مانند «جویندگان»)، جان وین (بازیگر اسطوره‌ای سینمای ‌هالیوود) و وارد باند (یکی دیگر از بازیگران مشهور نیمه اول قرن بیستم در ‌هالیوود) تحت عنوان کنفرانس کالیفرنیا برگزار کردند. این جلسات که در دفتر جان فورد در استودیوی MGM (مترو گلدوین مه یر) برگزار می‌شد، گاه تا شش ساعت به درازا می‌کشید. براساس یادداشتی محرمانه به تاریخ ۵ جولای ۱۹۵۶، «آقای (جان) وِین اعلام کرد که در فیلم‌های تولیدشده توسط خودش (یعنی توسط شرکت بَک‌جَک پروداکشنز او)، برنامه (آزادی نظام) با دقت گنجانده خواهد شد.» 
برای نمایش چگونگی اجرای این برنامه، جان وین از حاضران دعوت کرد که شب بعد به خانه‌ شماره ۴۵۷۰ او واقع در خیابان لوییس در اِنسینو بیایند. «پس از شام، فیلم‌های «آن‌ها قربانی‌ بودند» They Were Expendable و «مرد آرام» The Quiet Man به نمایش درآمدند1 و آقایان وین و فورد نشان دادند که چطور در این دو فیلم به شکلی جانبدارانه و حساب شده، فرمول‌ هالیوود، نگرش‌های همسو با نیروی نظامی و الگوهای فرهنگی جهان آزاد جای گرفته‌اند»
در یکی دیگر از جلسات، «مِریان سی کوپر» اشاره کرد، مجموعه فیلم‌هایی که [تاکنون] توسط «کورنلیوس وندربیلت ویتنی» (کارشناس ارشد سازمان سیا و یکی از تهیه‌کنندگان مهم ‌هالیوود، رئیس کمپانی سی وی C.V و تولید‌کننده فیلم‌هایی مانند «جویندگان») ساخته شده «فاقد مضمون هستند... و گفت کاش این مفهوم (یعنی «آزادی نظامی») را در آثارش گنجانده بود و اضافه کرد که تلاش خواهیم که این مضمون را در فیلم‌های بعدی بگنجاند.» 
مقرر شد که به ویتنی در این زمینه توضیحات لازم داده شود. کورنلیوس «سانی» وندربیلت ویتنی، صنعتگری موفق بود و در ثروت عظیم خانواده ویتنی سهم داشت، ثروتی که مدیریتش اکنون به دوش پسرعمویش «جاک» افتاده بود. او مانند جاک، ارتباط نزدیکی با سازمان سیا داشت (پسرعموی آن‌ها «تریسی بارنز» بود) و کاملاً با این سازمان همکاری می‌کرد: به عنوان امین [ویتنی]، اجازه داد که از «تراست ویتنی» به عنوان مجرایی برای سازمان سیا استفاده شود. 
او همچنین در تیم طراحی یک ابتکار جنگ روانی به نام «سازمان اطلاعات امنیت ملی» مشارکت داشت. ویتنی که به عنوان تهیه‌کننده شناخته می‌شد (در سال ۱۹۳۳ با «دیوید او. سلزنیک» همکاری کرد و با هم فیلم‌های «ستاره‌ای متولد می‌شود»، «ربکا» و «بر باد رفته» را تولید کردند (که اغلب جوایز اصلی اسکار را درو کردند)، در سال ۱۹۵۴ شرکت «سی‌وی‌‌ویتنی پیکچرز» را تأسیس کرد و گفت: «می‌خواهم یک مجموعه آمریکایی2 بسازم تا مردم ما هم کشور خود را بهتر بشناسند و هم مطمئن شوم بقیه دنیا بیشتر درباره ما می‌آموزند.» اولین فیلم از این مجموعه، «جویندگان» بود که با هزینه‌ای ۳ میلیون دلاری و کارگردانی «جان فورد» ساخته شد.
در طول جنگ، جان فورد رئیس بخش فتوگرافیک OSS (دفتر خدمات استراتژیک و تشکیلات اولیه سازمان سیا) بود. وظیفه او فیلمبرداری از فعالیت‌های گروه‌های چریکی، خرابکاران و نیروهای مقاومت در اروپای تحت اشغال توصیف گردیده است. مأموریت‌های ویژه او شامل تولید فیلم‌های فوق‌‌سری برای نمایش به مقامات دولتی بود. در سال ۱۹۴۶، او شرکت تولیدی خود به نام «آرگوسی پیکچرز» را تأسیس کرد (که در واقع یک کمپانی اطلاعاتی/سینمایی بود).
سرمایه‌گذاران اصلی این شرکت، علاوه‌بر فورد و مِریان سی کوپر، همگی از اعضای سابق OSS (دفتر خدمات استراتژیک) بودند: ویلیام دانووان (از رهبران OSS که به بیل دیوانه هم معروف بود)‌، اولی دُرینگ (از اعضای مؤسسه حقوقی دانووان در وال استریت)، دیوید بروس و ویلیام وندربیلت. فورد کاملاً با این ایده موافق بود که سازمان‌های اطلاعاتی دولت باید خوراک سینمای ‌هالیوود را فراهم کنند و از آن‌ها خواست: «شش نسخه از جزوه آزادی نظامی را نزد او بگذارند و دوازده نسخه دیگر نیز برایش بفرستند تا بتواند آن‌ها را به فیلمنامه‌نویسان خود بدهد تا آن‌ها بتوانند با اصطلاحات این مفهوم آشنا شوند.» او همچنین درخواست کرد که نماینده‌ای از ستاد مشترک به محل فیلمبرداری فیلم «بال‌های عقاب» در پنساکولا، فلوریدا بیاید تا «در گنجاندن عناصر فرمول آزادی نظامی در فیلم کمک کند.»
در آنجا (یعنی در محل فیلمبردای بال‌های عقاب) مریان سی کوپر، که علیه پانچو ویلا جنگیده و در سال ۱۹۱۸ به عنوان خلبان ارتش بر فراز فرانسه توسط آلمانی‌ها شکار شده بود، برای کمک به انتقال این پیام3 حضو‌ر داشت. او که در دهه ۱۹۳۰ به تهیه‌کنندگی در استودیو RKO مشغول شد، مسئول همکاری فرد آستر و جینجر راجرز (دو تن از بازیگران معروف فیلم‌های موزیکال) بود. همچنین سر صحنه‌ فیلمبرداری بال‌های عقاب، «وارد باند» (رئیس «اتحادیه سینمایی برای حفظ آرمان‌های آمریکایی») حضور داشت. اتحادیه او به دنبال اخراج کمونیست‌ها (و مخالفان ایدئولوژی آمریکایی) از صنعت سینما و کمک به HUAC (کمیته [تفحص درباره] فعالیت‌های ضدآمریکایی) بود. یکی از آشنایان باند گفته بود: «او هر کاری می‌کند تا به او احساس مهم‌بودن دست بدهد، حتی اگر به قیمت لگدکوب کردن دیگران تمام شود.» 
پانوشت‌ها:
1- آن‌ها قربانی‌شدنی بودند (۱۹۴۵): فیلمی حماسی درباره نیروی دریایی در جنگ جهانی دوم به کارگردانی جان فورد، و بازی جان وین. مرد آرام (۱۹۵۲): فیلمی با بازی جان وین و به کارگردانی جان فورد.
2- مجموعه‌ای از فیلم‌های آمریکایی.
3- پیام مبارزان راه آزادی، برای گنجاندن این مفهوم در فیلم‌ بال‌های عقاب در سر صحنه فیلمبرداری حاضر بود.