بارگذاری نهاده‌های دامی در «بازارگاه» با توقف افزایش 30 درصدی قیمت
وزیر جهاد کشاورزی از توقف ابلاغیه افزایش ۳۰ درصدی قیمت نهاده‌های دامی خبر داد و گفت: بارگذاری دوباره نهاده‌های دامی در سامانه بازارگاه با قیمت مصوب قبلی آغاز شد.
غلامرضا نوری در گفت‌و‌گو با خبرگزاری تسنیم در ارتباط با دلایل کمبود و گرانی نهاده‌های دامی به ویژه جو در بازار اظهار داشت: با توجه به داشتن سهمیه مشخص ارزی برای واردات کالاهای اساسی، سازمان برنامه و بودجه توصیه‌ای برای وزارت جهادکشاورزی داشت که منجر به ابلاغیه‌ای شد که قیمت مصوب نهاده‌های دامی با اختصاص ارز ترکیبی به جای ارز ترجیحی، 30 درصد افزایش یابد.
وی افزود: از آنجا که این رویه منجر به افزایش قیمت محصولات نهائی نیز می‌شد در ستاد تنظیم بازار روی این موضوع مقاومت شد و بحث و بررسی‌های زیادی روی این موضوع انجام گرفت تا در نهایت مقرر شد قیمت مصوب نهاده‌های دامی تغییری نکند.
بارگذاری نهاده‌های دامی در بازارگاه
وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: در آن بیست و چند روزی که قیمت نهاده‌های دامی در ابهام بود عرضه‌کنندگان در وضعیت بلاتکلیفی قرار داشتند و نمی‌دانستند که نهاده‌ها را به چه قیمتی عرضه کنند و منتظر دستور‌العمل جدید برای افزایش 30 درصدی یا تداوم عرضه با قیمت‌های مصوب قبلی بودند. این امر باعث وقفه کوتاهی در عرضه و اختلال در بازار شد اما با این وجود برخی شرکت‌ها در آن ایام نیز عرضه خود را انجام دادند.
نوری افزود: در نهایت باید اذعان داشت که کمبودی در نهاده‌ها نداشتیم و نداریم و از چند روز قبل که تکلیف این موضوع روشن و اعلام شد که تغییراتی در قیمت نهاده‌های دامی نخواهیم داشت؛ بارگذاری نهاده‌های دامی توسط بخش خصوصی نیز در سامانه بازارگاه آغاز شده است. بنابراین، حداقل تا پایان سال نرخ‌های مصوب قبلی نهاده‌ها تغییری نخواهد داشت و عرضه با نرخ‌های قبل ادامه خواهد داشت.
زنجیره تامین فقط موجودی کالا نیست
با وجود تأکید وزیر جهاد کشاورزی بر نبود مشکل در تامین کالاهای اساسی طی یک سال گذشته، افزایش‌های پی‌درپی قیمت‌ها و کمبود‌های مقطعی در بازار وجود داشته است؛ این وضعیت نشان می‌دهد که مدیریت ناکافی زنجیره تامین و فقدان شفافیت، بزرگ‌ترین چالش‌های مقابله با نوسانات بازار و تضمین دسترسی همگان به کالاهای ضروری است.
به گزارش خبرگزاری دانشجو، «چرا می‌گویید هر ماه یک کالای اساسی به مشکل می‌خورد؟ در واردات و تامین کالاهای اساسی در طول یک سال گذشته هیچ مشکل و تنشی نبوده است.» این جملات بخشی از اظهارات وزیر جهاد کشاورزی است که در پاسخ به پرسشی درباره علت عدم شفافیت در زنجیره تامین کالاهای اساسی مطرح شد. وزیر تاکید دارد که هیچ مشکلی در تامین کالاهای اساسی در سال گذشته وجود نداشته و نوسانات و کمبود‌های مطرح شده در بازار را ناشی از آمار نادرست و ذهنیت‌های اشتباه می‌داند.
اما بازار و واقعیت‌های روزانه مردم حکایت دیگری دارند. طی ماه‌های گذشته، بار‌ها شاهد افزایش قیمت‌های بی‌سابقه و کمبود‌های مقطعی در اقلام اساسی بوده‌ایم؛ موضوعی که از چشم کارشناسان و مردم پنهان نمانده است. این نوسانات قیمت نه تنها بار اقتصادی سنگینی بر دوش خانواده‌ها گذاشته، بلکه سؤالات جدی درباره کارآمدی مدیریت زنجیره تامین را به وجود آورده است.
مشکل اصلی آنجاست که وزیر جهاد کشاورزی، زنجیره تامین را تنها به «موجود بودن کالا» محدود کرده است؛ در حالی که تعریف زنجیره تامین فراتر از این موضوع است. زنجیره تامین واقعی شامل مراحل متعددی از تولید، واردات، انبارداری، توزیع و عرضه منظم کالا به بازار است. وقتی هر یک از این مراحل به درستی مدیریت نشود بازار به سرعت دچار اختلال می‌شود و نوسانات کاذب قیمت به وجود می‌آید.
از رها شدن هندوانه تا گرانی سیب‌زمینی
در اردیبهشت سال جاری در جنوب استان کرمان، کشاورزان با بحران شدید افت قیمت پیاز مواجه شدند؛ محصولی که با وجود هزینه بالای تولید، به دلیل افزایش سطح زیر کشت، نبود الگوی کشت مشخص، عدم حمایت دولت، سلطه دلالان و نبود زنجیره تامین، با قیمتی بسیار پایین‌تر از نرخ تمام‌شده فروخته می‌شود.
در مورد دیگری، منطقه مغان با کاهش شدید قیمت هندوانه و رها شدن محصول در مزارع یا استفاده آن به عنوان خوراک دام مواجه شد. این مشکل، نتیجه نبود نظارت مؤثر بر الگوی کشت و بازار، ناتوانی جهاد کشاورزی در مدیریت بازار و فقدان برنامه‌‌ریزی برای صادرات یا ذخیره‌سازی محصول فسادپذیر است.
در پی افزایش ناگهانی قیمت سیب‌زمینی در دی ماه و رسیدن آن به ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم، وزارت جهاد کشاورزی با هدف کنترل بازار، تصمیم به واردات و عرضه مستقیم این محصول با قیمت ۲۹ هزار و 500 تومان گرفت اما با گذشت ماه‌ها، این وعده عملی نشد تا آمدن محصول جدید! ماجرائی که در برنج رخ داده و وزارت جهادکشاورزی، منتظر محصول جدید است.
موارد ذکر شده تنها بخشی از مشکلاتی است که در چند ماه اخیر گریبان بازار را گرفته و ناشی از عدم شفافیت در زنجیره تامین است؛ در حالی که این اقلام در بازار وجود داشته اما بسیار گران و گاهی خارج از قدرت خرید مردم است.