عبور از چالش کم‌آبی با همدلی و صرفه‌جویی
کشورمان تابستان کم‌آبی را می‌گذراند و برای عبور از این روزها، باید مردم همچون روزهای جنگ، با همدلی و همراهی خود، صرفه‌جویی در مصرف را در اولویت قرار دهند.
به گزارش خبرنگار ما، خبرها و آمارهای هفته‌های اخیر حکایت از کمبود ذخایر آب شرب و روزهای دشوار تابستان حکایت دارد. البته مسئولان این حوزه می‌گویند اگر مردم حدود 15 تا 20 درصد در مصرف خود صرفه‌جویی کنند، بدون مشکل خاصی از این چالش هم عبور خواهیم کرد.
تازه‌ترین آمار از وضعیت مخازن سدهای کشور تا تاریخ ۲۱ تیرماه حاکی از آن است که تنها ۴۶ درصد ظرفیت مخازن پر شده و ۱۸ سد مهم کشور کمتر از ۲۰ درصد حجم ذخیره دارند.
در بازه زمانی ابتدای مهرماه تا ۲۱ تیرماه، میزان ورودی آب به مخازن سدها ۲۲ میلیارد مترمکعب ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش ۴۳ درصدی روبه‌رو شده است. در همین حال، حجم آب موجود در مخازن به 24 میلیارد مترمکعب رسیده که در مقایسه با عدد ۳۲ میلیارد مترمکعبی سال قبل، ۲۶ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
بارندگی‌های کشور نیز کاهش چشمگیری داشته است. ارتفاع کل ریزش‌های جوی ایران تاکنون ۱۴۶ میلی‌متر گزارش شده که نسبت به میانگین بلندمدت ۲۳۳ میلی‌متر، ۳۹ درصد و نسبت به سال گذشته با ۲۴۴میلی‌متر،
۴۰ درصد کاهش داشته است.
بحران آب تهران
بر اساس اظهارات مسئولان، اوضاع آب سدهای تهران هم خوب نیست. کاهش ورودی آب به سدهای پنج‌گانه تهران و افزایش تقاضا در ماه‌های گرم سال، وضعیت تأمین آب این کلان‌شهر را در وضعیت خوبی قرار نداده و سدهای ماملو و کرج، دچار کم آبی شدید است.
تهران جزو ۵۲ شهری است که بر اساس ارزیابی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، در وضعیت تنش آبی قرار دارند؛ وضعیتی که می‌تواند مستقیماً استمرار تأمین آب شرب را تهدید کند.
واقعیت این است که منابع آب تجدیدپذیر کشور از حدود ۱۳۲ میلیارد مترمکعب در دهه ۱۳۷۰ به کمتر از ۹۰ میلیارد مترمکعب در سال‌های اخیر کاهش یافته است. این کاهش بیش از ۳۰ درصدی در حالی رخ داده که روند مصرف آب در بخش‌های مختلف کشور افزایش یافته و میانگین دمای کشور در پنج دهه گذشته بیش از یک و شش دهم درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است.
اگرچه با گرمتر شدن هوا، مصرف آب افزایش یافته و مدام از طرف مسئولان و رسانه‌ها از صرفه‌جویی در مصرف آب شرب به دلیل خشکسالی و... سخن به میان می‌آید اما واقعیت این است که فقط هشت درصد منابع آبی کشور، صرف شرب می‌شود که یک‌چهارم آن متعلق به تهران است. بر همین اساس برخی کارشناسان اعتقاد دارند مشکل اصلی، کمبود آب شرب نیست بلکه هزینه بالای تبدیل آب سدها، چاه‌ها و... به آب سالم و بهداشتی قابل شرب است که بار مالی سنگینی بر دوش دولت می‌گذارد.
ضرورت صرفه‌جویی
با همه این توصیفات، به نظر می‌رسد حداقل در کوتاه‌مدت چاره‌ای جز صرفه‌جویی نیست. مطالعات نشان می‌دهد که صرفه‌جویی ۱۵ تا ۲۰ درصدی در مصرف آب توسط خانوارها، می‌تواند وضعیت آب‌رسانی را در بسیاری از شهرهای دچار تنش به حالت پایدار بازگرداند.
«محسن اردکانی» مدیرعامل شرکت آبفای استان تهران، با یادآوری چندباره شرایط سخت کم‌آبی، راهکارهایی را برای گذر از این شرایط و صرفه‌جویی عمومی حداقل ۲۰ درصدی برشمرد و گفت: با توجه به اعمال مدیریت فشار در شبکه توزیع، از تمامی مشترکان به‌ویژه ساختمان‌ها و مجتمع‌های دارای بیش از دو طبقه درخواست می‌شود نسبت به نصب مخزن و تعبیه پمپ پس از آن همکاری و اقدام کنند.
وی همچنین تهیه و نصب تجهیزات کاهنده مصرف بر روی خروجی شیرآلات و سردوش‌های کاهنده را دست‌کم ۳۰ درصد در کاهش مصارف آب مؤثر دانست و افزود: با انجام روش‌های ساده دیگری نظیر قرار دادن یک بطری پر از آب در داخل فلاش‌تانک‌ها، استفاده از ظرفیت کامل ماشین‌های لباسشویی و ظرفشویی و شست‌وشوی خودرو با یک سطل آب و یا کارواش‌های دارای سامانه بازچرخانی آب، تجهیز استخرهای خانگی به این سامانه‌ها، نظافت حیاط و معابر عمومی با جارو می‌توان شرایط کم‌آبی را بدون ایجاد محدودیت‌های ناگزیر سپری کرد.
مدیرعامل شرکت آبفای استان تهران در عین حال از مدیریت فشار شبکه به عنوان راهکاری جهت توزیع همگن و عادلانه آب در بین تمامی مشترکان و شهروندان تهرانی نام برد و تصریح کرد: ممکن است اعمال این مدیریت، موجب محدودیت‌های مقطعی به‌ویژه در ساعت‌های اوج مصرف در شبکه آب برخی واحدهای مسکونی و خانگی شود که ضمن پوزش، از این‌گونه مشترکان درخواست می‌شود نسبت به تهیه مخزن و پمپ تدبیر کنند.
وضعیت ذخایر سدها و سفره‌های زیرزمینی
اردکانی وضعیت کنونی ذخایر سدها و حتی سفره‌های زیرزمینی تامین‌کننده آب تهران را به شدت متاثر از شرایط خشکسالی پنج سال اخیر و به‌ویژه سال آبی جاری دانست و افزود: هم‌اکنون میزان ذخایر آبی موجود در سدهای تهران به پایین‌ترین سطح رسیده است و شرایط سفره‌های زیرزمینی نیز به‌گونه‌ای است که در صورت خارج شدن سدهای تهران از مدار بهره‌برداری، این سفره‌ها برای تامین آب شهروندان اکتفا نمی‌کند.
وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته تمامی طرح‌ها و ظرفیت‌های تامین آب برای استان تهران شناسایی، مطالعه، امکان‌سنجی، اجرا و به بهره‌برداری رسیده و تعداد انگشت‌شماری طرح و پروژه دیگر در حال اجراست، اظهار کرد: به بیان دیگر، ظرفیت قابل دسترس دیگری در پیرامون تهران وجود ندارد که بتوان به‌راحتی از آن برای تامین آب استفاده کرد.
این مسئول افزود: بنابراین در دسترس‌ترین راه برای تامین پایدار آب تهران، مدیریت مصرف آب با به‌کارگیری روش‌های فنی و مهم‌تر از آن همراهی مشترکان و شهروندان تهرانی است. زنگ خطر کم‌آبی سال‌هاست که به صدا درآمده و این شرکت در سه سال اخیر به صورت مداوم و مستمر، چالش کم‌آبی را گوشزد و رفع این چالش را مستلزم عزم و همکاری جمعی و همگانی اعلام کرده است.
اردکانی با بیان اینکه آب کالایی قابل تولید نیست که بتوان حتی با سرمایه‌گذاری هنگفت آن را تولید کرد، افزود: باید خود را با شرایط خشکسالی و تغییر اقلیم سازگار کنیم و این سازگاری زمانی کارساز خواهد بود که تک‌تک شهروندان نسبت به هدررفت حتی یک قطره آب حساس باشند.
اتمام حجت با بدمصرف‌ها
وی با قدردانی از تمامی دستگاه‌ها و شهروندانی که در سال‌های اخیر برای رفع این چالش همراهی و همکاری کرده‌اند، گفت: به عنوان مثال، میزان مشترکان بدمصرف شرکت آبفای استان تهران از ۹ به شش درصد کاهش یافته است اما وجود حتی یک مشترک بدمصرف در شرایط سختی که هر قطره آب ارزش حیاتی دارد، مطلوب نیست و همه شهروندان باید در این زمینه مسئولیت جدی احساس و همکاری کنند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران بر عزم جدی شرکت آبفای استان تهران برای مقابله با افرادی که آب هدر می‌دهند، تاکید و تصریح کرد: دیگر جای مماشات وجود ندارد و این شرکت مطابق با اختیارات قانونی، در مقابل بدمصرفان و پرمصرفان، همچنین اشتراک‌ها و استفاده‌کنندگان غیرمجاز برخورد قانونی به‌عمل خواهد آورد.
مدیرعامل شرکت آبفای استان تهران همچنین اعمال جریمه و تعرفه‌های پلکانی و ایجاد محدودیت‌های مقطعی برای بدمصرفان و پرمصرفان را قطعی خواند و گفت: ضمن تشدید فعالیت همیاران آب و گروه‌های نظارتی شرکت آبفای استان تهران برای شناسایی و معرفی افرادی که در محیط‌های عمومی به بدمصرفی تظاهر می‌کنند، از شهروندان نیز درخواست می‌شود به منظور دفاع از حقوق فردی و اجتماعی خود، مصادیق بدمصرفی را در صورت مشاهده به سامانه ۱۲۲ اعلام کنند.
وی تصریح کرد: هر شهروند باید خود را به عنوان یک همیار آب در مقابل هدررفت و استفاده از این کالای حیاتی در موارد غیرضروری ازجمله شست‌وشوی حیاط، معابر، خودروها و نظیر آن ذی‌ربط و ذی‌نفع دانسته و افراد بدمصرف و پرمصرف را به رعایت الگوی مصرف دعوت و توصیه کند چراکه سکوت در مقابل چنین رفتارهایی، به زیان همگان خواهد بود.