آمریکا از آژانس انرژی اتمی و شورای امنیت اعتبارزدایی کرده است
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان گفت: آژانس انرژی اتمی و شورای امنیت توسط آمریکا و غرب کارکردزدایی شده‌اند.
عباسعلی کدخدایی، عضو حقوقدان و رئیس پژوهشکده شورای نگهبان در گفت‌وگو با برنامه تلویزیونی که شامگاه روز شنبه (۲۱ تیر ۱۴۰۴) از شبکه افق سیما پخش شد، اظهار داشت: روابط بین‌الملل و آنچه امروزه به عنوان نظام بین‌الملل می‌شناسیم، تاریخی دارد که به قرن هفدهم برمی‌گردد. پس از آنکه جنگ‌ها و درگیری‌هایی در اروپا اتفاق افتاد به‌خصوص جنگ‌های سی ساله و امپراطوری‌های فروپاشید، دولت - کشورهایی شکل گرفت تا حاکمیت مستقلی داشته باشند، از جهات حقوقی با همدیگر برابر باشند و بتوانند در جامعه متکثری روابطی خالی از زور و قدرت‌مداری را تنظیم کنند؛ اینها گام‌های اولیه در عرصه بین‌المللی بود که بعد در قرن نوزدهم (سال ۱۸۱۵) به کنگره وین رسیدیم.
وی افزود: سپس جنگ‌های جهانی اول و دوم اتفاق افتاد. بعد از جنگ جهانی اول، ساختاری در عرصه بین‌المللی شکل گرفت که افراد مختلف و صاحب‌نظرانی در گذشته درباره آن بحث کرده بودند؛ آنها انتظار داشتند شبیه‌سازی نظام‌های داخلی در عرصه بین‌المللی شکل بگیرد. ماحصل آن بحث‌ها جامعه ملل شد که بر اساس میثاق شکل گرفت و تنظیم‌گری بیشتری در عرصه بین‌المللی شاهد بودیم. هدف عالی در میثاق عمدتاً صلح و امنیت بود و گفته شده بود که دولت‌ها باید از طریق مسیر مسالمت‌آمیز حرکت کنند.
این استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران ادامه داد: یک جایی هم در نظر گرفته شده بود که اگر دولتی بخواهد متوسل به زور، جنگ و... شود باید از میثاق و جامعه ملل خارج شود که همین موجب ضعف و فروپاشی جامعه ملل شد؛ لذا بعد که به جنگ جهانی دوم رسیدیم، شاهد شکل‌گیری منشور ملل متحد و سازمان ملل بودیم؛ این اتفاق در سال ۱۹۴۵ روی داد.
کارکردزدایی
از نهادهای بین‌المللی
کدخدایی خاطرنشان کرد: نهادگرایی در عرصه بین‌المللی بر اساس اصول و قواعد شناخته شده‌ای بود که برابری دولت‌ها، استقلال و حاکمیت دولت‌ها، عدم توسل به زور و عدم مداخله قهرآمیز در امور کشورها از جمله آن اصول بود. اینها چیزهایی بود که عقل در هر جامعه‌ای آن را می‌پذیرفت و تأیید می‌کرد؛ لذا به عنوان پایه و اساس نظام بین‌الملل جدید، بعد از سال ۱۹۴۵ شناخته شدند. نهادها نیز بعداً توسعه پیدا کردند.
وی بیان داشت: علاوه‌بر سازمان ملل متحد، نهادهای دیگری از جمله سازمان‌هایی وابسته به ملل متحد و سازمان‌های مستقل نیز شکل گرفت و جهان با سرعت زیادی شاهد شکل‌گیری نهادهای بین‌المللی بود. در آن موقع تصویر این بود که اگر برای هر کاری، نهادی در عرصه بین‌الملل داشته باشیم، می‌توان تنظیم‌گری کرد و روابط میان دولت‌ها را شکل داد و کنترل کرد. این فضا تا سال ۱۹۹۰ که شوروی فروپاشید و جنگ سرد سپری شد، وجود داشت.
رئیس پژوهشکده شورای نگهبان اضافه کرد: از آن به بعد به‌خصوص در غرب و آمریکا نگاه جدیدی شکل گرفت و هنجارهای ساخته و پرداخته دولت‌ها به‌خصوص دولت‌هایی مانند آمریکا اساس کار شد؛ یعنی شاهد بازنگری و واکاوی در عرصه کنش‌های بازیگران اصلی بودیم و به جای اینکه منع توسل به زور و عدم مداخله وجود داشته باشد که یک سری اصول و قواعد از پیش تعیین شده داشت، یک سری اهداف اجتماعی مانند قدرت و ثروت تعقیب شد.
کدخدایی گفت: بنابراین این نهادها از کارکرد اصلی خودشان خارج شدند و دولت‌ها بیشتر اقتضائی و مسئله‌محور عمل کردند. رفتار دوگانه نتیجه‌ای است که از این وضعیت می‌توانیم داشته باشیم. قدرت‌های بزرگ به دنبال شکل‌گیری این وضعیت بودند و نظریه‌پردازانی هم تئوری‌های آن را ابداع و مطرح کردند. محورشان بیشتر هنجارها و رویه‌هایی بود که قدرت‌های بزرگ
دارند.
وی در این رابطه FATF را مثال زد و گفت: FATF نه سازمانی است و نه الزامی دارد. هیچ دولتی نرفته است به آن تعهدی بدهد. کشورهای گروه هفت استانداردی را تعریف کرده‌اند که برای روابط پولی و بانکی است؛ استانداردهایی ارائه شده که خارج از این استانداردها نمی‌توان رفتار کرد. این استانداردها، هنجارهایی است که آنها ایجاد کردند و براساس منافع آنهاست.
آمریکا در حال دور زدن نهادهای جهانی
این استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران گفت: تا زمانی که کشورهای زیادی به عنوان عضو ملل متحد نداشتیم و فضای دوقطبی در جنگ سرد وجود داشت، تمامی توسل آمریکا به قطعنامه‌های شورای امنیت و نهادها و سازمان‌های دیگر بود، اما از آن زمان به بعد وقتی که می‌بیند اکثریت دولت‌ها بر جامعه بین‌المللی غالب می‌شود، راه دیگری ایجاد می‌کند و به سراغ دور زدن این سازمان‌ها می‌رود.
کدخدایی اشاره کرد: ترامپ چه در دوره اول و چه اکنون، خروج از برخی سازمان‌ها و پیمان‌های بین‌المللی همچون یونسکو داشته است. همچنین آمریکایی‌ها علی‌رغم اینکه تلاش بسیاری برای ایجاد ICC انجام دادند، اما هیچ‌گاه عضو نشدند. اخیراً هم آمریکا آنها را به دلیل اقداماتی که علیه مقامات رژیم صهیونیستی داشتند، تحریم کرد. یا اینکه اخیراً گزارشگر حقوق بشر را تحریم کرد.
وی اعلام کرد: آمریکایی‌ها روش‌ها، نهادها و ابزارهای بین‌المللی را تا زمانی قبول دارند که منافع‌شان را تأمین کند و تا زمانی که برخلاف منافع اینها حرکت بکنند، تحریم و تهدید نیز وجود دارد.
ضرورت پیگیری‌های حقوقی برای دریافت غرامت
این استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران در پاسخ به سؤالی درباره دریافت غرامت و پیگیری‌های بین‌المللی اظهار داشت: معادلات بین‌المللی در روابط بین کشورها تابعی از تحولات بین‌المللی، تحولات بین آن کشورها و ظرفیتی که آن کشورها دارند، است.
گاهی اوقات نیز ملاحظات سیاسی و دیپلماتیک وجود دارد؛ بنابراین همه اینها مؤثر هستند و یک مورد ساده مانند دعوای داخلی که ما مراجعه به دادگاهی کنیم، حکم غرامتی بگیریم و بعد بتوانیم آن را اجرا کنیم
نیست.
باید قدردان مردم باشیم
کدخدایی در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: باید به مشکلات مردم خوب‌مان رسیدگی شود. باید فراتر از بحث‌های سیاسی و... گوش به فرمان مقام معظم رهبری باشیم و براساس تدابیر ایشان در جهت منافع ملی حرکت کنیم.
اگر در این مسیر حرکت بکنیم، هیچ دشمنی نمی‌تواند، ضربه اساسی به نظام جمهوری اسلامی ایران و منافع مردم بزند. مردم خوب ما همیشه در صحنه هستند و باید قدردان باشیم و ارزش این نعمت بزرگ یعنی مردم‌سالاری دینی که
امام خمینی(ره) ایجاد کردند و
مقام معظم رهبری مرتب بر آن تاکید می‌فرمایند، حفظ کنیم.