تولید رادیودارو برای تصویربرداری از تومورها در ایران
ایران در ادامه مسیر توسعه فناوری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای موفق به تولید رادیوداروی
Ga-RM۲ 68 با قابلیت تصویربرداری دقیق از تومورهای سرطانی به روش PET/CT شد؛ دستاوردی که گامی مهم در تشخیص زودهنگام سرطان و کاهش وابستگی به واردات رادیوداروها است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، انرژی هسته‌ای در ایران، سال‌هاست که به عنوان یک ظرفیت ملی در مسیر اهداف صلح‌آمیز، به‌ویژه در حوزه سلامت و درمان، مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. دستاوردهای صلح‌آمیز فناوری هسته‌ای نه‌تنها در مرزهای دانش قرار دارند، بلکه زندگی بیماران، کشاورزان، تولیدکنندگان و محققان را به طور مستقیم تحت تأثیر قرار داده‌اند.
برخلاف تبلیغات منفی و مغرضانه برخی رسانه‌ها، جمهوری اسلامی ایران تمرکز خود را بر توسعه فناوری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای از جمله در زمینه‌های پزشکی، کشاورزی و صنعت معطوف کرده است؛ به طوری‌که امروزه محصولات و فرآورده‌های فناورانه متعددی با اتکا به این توان بومی در کشور تولید می‌شود که نقش مؤثری در ارتقای سلامت عمومی و درمان بیماران دارند.
یکی از مهم‌ترین حوزه‌های کاربرد صلح‌آمیز فناوری هسته‌ای، تولید رادیوداروها برای تشخیص و درمان بیماری‌ها، به‌ویژه سرطان است. ایران طی سال‌های اخیر موفق شده با تکیه بر دانش بومی و متخصصان داخلی، به فناوری‌های نوین در این عرصه دست یابد و بخشی از نیاز کشور به رادیوداروهای تشخیصی و درمانی را به طور کامل تأمین کند. در همین راستا، پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران، موفق به تهیه یک نمونه بالینی جدید از رادیوداروی تشخیصی با قابلیت تصویربرداری دقیق از تومورها شده است.
در این پروژه، رادیوداروی Ga-RM
با خلوص رادیوشیمیایی بالاتر از
99 درصد و بازدهی بیش از 85 درصد در شرایط بهینه تولید شد. پس از بررسی پایداری ترکیب در بافر PBS و در حضور سرم انسانی، مطالعات پیش‌بالینی این رادیودارو انجام و در نهایت، نمونه بالینی قابل تزریق به بیمار تهیه شد.
مطالعات سلولی نشان داد این رادیودارو در محیط برون‌تنی دارای قدرت اتصال بالایی به سلول‌های حاوی گیرنده GRP است. همچنین نتایج بررسی توزیع زیستی رادیودارو در موش‌های حامل تومورهای دارای گیرنده GRP، اختصاصیّت بالای این رادیودارو نسبت به بافت تومور و عدم اتصال آن به بافت‌های غیرهدف را تأیید کرد.
یافته‌های به دست آمده حاکی از آن است که رادیوداروی
Ga-RM۲ 68 گزینه‌ای بسیار مناسب برای تصویربرداری PET از تومورهایی با بیان گیرنده GRPRs به‌شمار می‌رود. امید می‌رود این رادیودارو در آینده‌ای نزدیک، نقش مؤثری در تصویربرداری از بیماران ایفا کند.
کاربردهای بالینی و بازار هدف
این رادیودارو قابلیت تزریق به بیماران مبتلا به سرطان پستان، گلیوبلاستوما (نوعی سرطان مغز) و سرطان پروستات اولیه را دارد.
از آنجایی که تشخیص دقیق محل و میزان گسترش تومور برای انتخاب روش درمانی مناسب حیاتی است، استفاده از این رادیودارو می‌تواند به عنوان یک ابزار مهم تشخیصی در کنار روش‌های درمانی مدرن مورد استفاده قرار گیرد.
چشم‌انداز آینده
و بهره‌برداری گسترده
با توجه به برتری‌های تصویربرداری به روش PET نسبت به روش‌های قدیمی‌تر مانند SPECT، استفاده از رادیوایزوتوپ‌های گسیل‌کننده پوزیترون از جمله گالیوم- 68 در حال گسترش است. گالیوم- 68 به دلیل ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و سهولت دسترسی از طریق ژنراتور، یکی از مناسب‌ترین رادیونوکلئیدها برای تولید ترکیبات نشان‌دار به‌شمار می‌رود. مطالعات انجام‌شده از کارایی بسیار بالای
Ga-RM2 68 در شناسایی تومورهای بیان‌کننده گیرنده GRP حکایت دارد. بر این اساس، در گام بعدی قرار است مطالعات بالینی گسترده‌تر روی این رادیودارو انجام شود تا در نهایت، پس از دریافت مجوزهای لازم، به لیست رسمی داروهای تصویربرداری PET در کشور اضافه شود. دستاورد پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای در تولید رادیوداروی Ga-RM۲ 68، گام بلندی در مسیر خودکفایی کشور در حوزه رادیوداروهای پیشرفته است. این موفقیت ضمن اثبات توان علمی و تحقیقاتی ایران در حوزه فناوری‌های نوین، نویدبخش آینده‌ای روشن در حوزه تشخیص سریع‌تر و دقیق‌تر سرطان خواهد بود؛ آینده‌ای که در آن بیماران ایرانی می‌توانند با تکیه بر دانش بومی و بدون وابستگی به خارج، از خدمات پزشکی نوین بهره‌مند شوند.