آرامش در بازار کالاهای اساسی با همدلی دولت و مردم
در حالی‌که ساکنان اسرائیل، این روزها با هجوم به فروشگاه‌ها با کمبود کالای اساسی دست به‌گریبان هستند، اما ایران صحنه نمایشی بی‌بدیل از همدلی مردمی و مدیریت دقیق دولت چهاردهم شده است.
به گزارش خبرگزاری مهر در روزهایی که صدای آژیر جنگ، خواب و آرامش را از بسیاری شهرهای منطقه ربوده، ایران چهره‌ای متفاوت از خود به نمایش گذاشته است.
تجربه ایران در مدیریت بازار در روزهای اخیر، همزمان با بحران‌های منطقه‌ای و سایه سنگین جنگ، تبدیل به مثالی درخشان از هم‌افزایی دولت و ملت شد اتفاقی که نه فقط حاصل کار دولت که ثمره عقلانیت و بلوغ اجتماعی مردم نیز بود.
در کشوری که خاطرات بحران‌های مختلف اقتصادی و دوره‌های التهاب قیمت در ذهن مردم تازه است، آرامش و ثبات این روزها در بازار، حاصل مجموعه‌ای منسجم از مدیریت و همکاری همگانی بود.
دولت با تشکیل قرارگاه ویژه کنترل بازار از نخستین ساعات تشدید بحران، سه محور راهبردی را دنبال کرد:
مدیریت ذخایر استراتژیک: هر شب موجودی انبارهای اصلی رصد می‌شد و توزیع کالا به شیوه هدفمند به نقاط پرمصرف و پرخطر انجام شد.
هم‌افزایی با نهادهای پشتیبان: تمامی ارگان‌های مسئول (وزارت صمت، وزارت اقتصاد، سازمان حمایت و ...) در یک زنجیره تصمیم‌گیری و اجرا قرار گرفتند.
افزایش ظرفیت توزیع و ناوگان حمل: تاکسی‌ها، وانت‌بارها و ناوگان اتحادیه‌ها در کنار شبکه رسمی وارد مدار توزیع کالا شدند تا هیچ تأخیری در رسیدن کالاها نباشد.
نقش تیم‌های نظارتی و سامانه‌های رصد
بیش از 1500 تیم متشکل از بازرسان دولتی و نمایندگان اصناف، روزانه بازار را به صورت حضوری رصد کرده و گزارش تخلفات یا کمبودها را از طریق سامانه‌ها به مرکز فرماندهی ارسال می‌کردند.
سامانه‌های هوشمندی برای کنترل موجودی و قیمت نصب شد تا حتی کوچک‌ترین نوسان در شعب و فروشگاه‌ها در لحظات اولیه شناسایی و رفع شود. در همین بازه زمانی، بیش از ۲۶۰ هزار مورد بازرسی انجام و نزدیک به 4500 پرونده تخلف ثبت و برخورد قاطع شد.
قیمت کالاهای اساسی از جمله نان، برنج، روغن، قند و گوشت، بر مبنای نرخ مصوب، زیر نظر دولت بود و کوچک‌ترین تخطی، چه در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و چه در سوپرمارکت‌های محلی، با اخطار و جریمه فوری مواجه شد.
پلتفرم‌های اطلاع‌رسانی قیمت راه‌اندازی شد که شهروندان حتی از طریق پیام‌رسان‌ها، نرخ روز کالاها را استعلام می‌کردند تا جلوی سودجویی احتمالی گرفته شود.
رفتار اجتماعی مردم و همدلی کم‌نظیر ملی
بزرگ‌ترین نقطه قوت بحران اخیر همین‌جا بود. مردم ایران علی‌رغم احساس خطر جنگی، در هیچ کجای کشور دچار خریدهای هیجانی و هجوم به فروشگاه‌ها نشدند. اعتماد به دولت، اطلاع‌رسانی دقیق و فرهنگ دیرینه انصاف و همدلی، باعث شد که تقاضا به طور طبیعی توزیع و کمبودی تجربه نشود.
همزمان، تصاویر و گزارش‌ها از سرزمین‌های اشغالی اسرائیل و برخی دیگر مناطق، هجوم گسترده مردم برای انبار کردن آذوقه و خالی شدن فروشگاه‌ها را به تصویر کشید پدیده‌ای که ایران این بار از آن مصون ماند.
اصناف، مردمی را که خرید غیرعادی می‌خواستند انجام دهند، به آرامش دعوت کردند. کمپین‌های مردمی هر ایرانی، نانی برای همسایه و خرید به‌اندازه مصرف در بسیاری نقاط به راه افتاد.
وضعیت نان و نماد آرامش معیشتی
در روزهای سخت اقتصادی، نان همواره جایگاه ویژه‌ای در امنیت غذایی ایرانیان دارد. این روزها اما توزیع نان نه تنها دچار بحران نشد، بلکه با تدبیر اتحادیه نانوایان و مدیریت جهادی استانداری‌ها، نه فقط قطعی و صف تشکیل نشد، بلکه کیفیت و کمیت هم حتی بهتر از قبل شد.
در ضمن تلاش شد سهمیه آرد تمامی نانوایی‌ها و حتی ذخیره اضطراری روستاها و حاشیه شهرها به موقع تأمین شود.
یکی از عوامل کلیدی موفقیت، برخورد بی‌اغماض با محتکران بود. تشدید نظارت بر انبارها و حتی انبارهای خانگی، منجر به کشف و ضبط چندین محموله بزرگ کالای مخفی و تشکیل پرونده‌های قضائی شد. در کنار آن، با کم‌فروشان و تخلفات جزئی هم برخورد فوری انجام شد تا اخلالی در صف توزیع به وجود نیاید.
نمایش بی‌پرده و شفاف وضعیت بازار
کارشناسان علوم رفتاری معتقدند برخورد مناسب و قاطع دولت با متخلفان، همراه با اطلاع‌رسانی شفاف، آغاز موجی از اعتماد جمعی در جامعه شد.
«محمدرضا رفیعی» روانشناس اجتماعی گفت: تصاویر قفسه‌های پر و فروشگاه‌های بدون صف در صدا و سیما، مستقیماً به کاهش اضطراب جامعه منجر شد. در سوی مقابل، تصاویر آشوب در بازارهای اسرائیل و نگرانی‌های مردم آن، تنها به تشدید اضطراب عمومی‌شان دامن زد. وی ادامه داد: در اسرائیل همزمان با جنگ، هجوم مردم به فروشگاه‌ها، خالی شدن قفسه‌ها و تشکیل صفوف طاقت‌فرسا به یک بحران بزرگ اجتماعی و حتی امنیتی بدل شد. بی‌اعتمادی مردم به مدیریت بحران دولت و تجربه ترس‌های پیشین، باعث شد هراس بر عقلانیت غلبه کند. رسانه‌های غربی نیز به کمبود کالا در سوپرمارکت‌ها و حتی داروخانه‌های حیاتی اشاره کردند. این تفاوت رفتاری، ایران را به الگویی برای مدیریت بحران منطقه تبدیل کرد.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان می‌کند: صدا و سیما و رسانه‌های دیجیتال، هر روز جدیدترین وضعیت بازار را بی‌پرده به مردم نمایش دادند. ارتباط تعاملی مسئولان با خبرنگاران و گزارش‌های تصویری از وضعیت واقعی فروشگاه‌ها، باعث شد شایعات در همان ابتدا کنترل شود. هشتک‌های حمایتی از خرید متعادل و نمایش روایت‌های موفق محلی، دلگرمی را افزایش داد.
به گفته رفیعی ایران پیش‌تر و طی بحران کرونا و سال‌های ابتدائی تحریم، تجربه‌هایی از خرید هیجانی و کمبود مقطعی کالا را از سر گذرانده بود. اما تحلیلگران معتقدند دولت چهاردهم با آموختن از گذشته و تقویت رزروهای استراتژیک و پشتیبانی لجستیکی، این بار دست بالا را داشت و دیگر اجازه تکرار اشتباهات پیشین را نداد.
به گفته این جامعه‌شناس رویکرد ترکیبی سیاست سخت‌گیرانه علیه محتکران، مشوق‌های مثبت به اصناف، و شفافیت اطلاع‌رسانی باعث شد نه تنها بازار آرام بماند، بلکه اعتماد مردم به ظرفیت‌های داخلی افزایش یابد.
هیچ نگرانی وجود ندارد
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی اتاق بازرگانی ایران، «محمدحسین روشنک» عضو اتاق بازرگانی خراسان هم با نگاهی مثبت به وضعیت فعلی ذخایر کشور، تأکید کرد: در شرایط بحرانی کنونی، هیچ نگرانی بابت تأمین کالاهای اساسی وجود ندارد.
او گفت: حتی اگر از امروز هیچ وارداتی هم انجام نشود، تا چند ماه آینده مشکلی نخواهیم داشت. زیرساخت ذخیره‌سازی کالا در کشور از سال‌ها قبل پایه‌ریزی شده و تجربه ما نشان داده که می‌توانیم تا حدود یک‌سال کالاهای اساسی را در سطحی قابل‌اطمینان تأمین کنیم.
او با رد فضای روانی ایجاد شده درباره احتمال کمبود برخی کالاها، معتقد است: مردم ایران هوشیار و مقاوم‌اند و موجی از هجوم به فروشگاه‌ها ایجاد نخواهد شد.
از نظر روشنک، نه تنها مشکل کمبود وجود ندارد، بلکه هیچ موردی هم برای نگرانی نیست.
درخصوص تأمین ارز برای واردات کالاهای ضروری نیز روشنک به ظرفیت‌های منطقه‌ای کشور اشاره کرد و گفت: ما در شرق کشور، به‌ویژه از طریق مرزهای خراسان، اصلاً مفهومی به‌نام تحریم نداریم. حتی اگر در بنادر جنوبی با مشکلی فرضی هم مواجه شویم، از مسیرهای شرقی می‌توانیم نیازهای کشور را بدون اختلال تأمین کنیم.
او در پایان، بر نقش مردم و حاکمیت در عبور آرام از شرایط بحرانی تأکید داشت و با اطمینان گفت: مردم ایران، مردمی صبور و مقاوم هستند و یقین دارم در این شرایط، هیچ هموطنی به‌دنبال برهم زدن ثبات کشور نخواهد بود.
وفور کالاهای اساسی در شهرهای شمالی
به گزارش ایلنا، «محمدصادق مفتح»، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور بازرگانی هم در پاسخ به این سؤال که «آیا گزارشی در مورد اختلال در ثبت سفارش واردات و صادرات در شرایط جنگ ایران و اسرائیل و محدودیت اینترنت داشته‌اید؟» گفت: هیچ مشکلی در ثبت سفارش‌ها در سامانه جامع تجارت به ما گزارش نشده است.
قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور بازرگانی گفت: هر هفته چهارشنبه عصر جلسه‌ای برگزار و مشکلات و مسائل تجار در مورد سامانه جامع تجارت بررسی می‌شود.
مفتح افزود: آخرین گزارشی که چهارشنبه هفته گذشته در جلسه در مورد سامانه جامع تجارت ارائه شد، این بود که ثبت سفارش همچون قبل در حال انجام و همه خدمات برقرار است و مشکل خاصی وجود ندارد. وی ادامه داد: زمانی که به هر دلیلی ثبت سفارش متوقف شود به ما در وزارتخانه اطلاع داده می‌شود زیرا روزانه بیش از هزار نفر با این سامانه کار می‌کنند و اگر مشکلی باشد گزارش خواهد شد.
قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در امور بازرگانی در مورد وضعیت توزیع و تامین کالاهای اساسی در زمان بحران جنگ، گفت: همه کالاها فراوان است و کالاهای اساسی مورد نیاز مردم محدودیتی ندارد. مفتح با اشاره به تامین نان در شرایط جنگ، گفت: در جلسات، گزارشی از استان‌ها در مورد نان گرفتیم و مشخص شد که نان مورد نیاز مردم به وفور تامین شده است. همچنین روغن و برنج مورد نیاز نیز تامین شده و مشکلی در مورد تامین کالاهای اساسی با وجود حجم زیاد مسافرت‌ها نداریم. وی خاطرنشان کرد: وضعیت تامین کالاهای اساسی در سراسر کشور خوب است و نگرانی خاصی وجود ندارد.
سوپرمارکت‌ها: افزایش قیمت نداریم
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی اتاق اصناف تهران، «شاهرخ شریفی»، رئیس اتحادیه صنف سوپرمارکت و مواد پروتئینی تهران با بیان اینکه شهروندان در تامین کالاهای مورد نیاز خود دغدغه‌ای نداشته باشند، تاکید کرد: واحدها صنفی پایتخت از آغاز تعرضات و حملات رژیم صهیونیستی به کشورمان مثل همیشه و تا به امروز مشغول به کار بوده‌اند.
وی خطاب به مردم گفت: به اخبار منفی توجه نداشته باشند؛ هیچ معضلی در تامین کالاهای اساسی‌شان وجود ندارد، قیمت‌ها افزایشی نداشته و اگر کسی مرتکب تخلفی شد به سایت اتحادیه و تعزیرات گزارش دهد.
«شریفی»، افزود: شهروندان در تامین کالاهای مورد نیاز خود از واحدهای صنفی مربوطه، هیچ دغدغه‌ای نداشته باشند چراکه نه تنها قیمت‌ها افزایشی نداشته‌اند که واحدهای صنفی در روزهای سخت همراه بوده و از تامین کالاهای و مواد غذایی مورد نیاز، دریغ نکرده‌اند.
رئیس اتحادیه صنف سوپرمارکت ضمن تاکید بر اینکه هیچ‌گونه معضلی در تامین مایحتاج مردم وجود ندارد از آن‌ها خواست چنانچه تخلفی مشاهده کردند به سایت اتحادیه و تعزیرات اطلاع‌رسانی کنند تا برخوردهای لازم صورت بگیرد.
وی با اشاره به ترک کار برخی نیروها بدون هماهنگی و در نظر گرفتن نیاز شهروندان و ضرورت‌های شغلی در شرایط دشوار، تاکید کرد به نیرویی که در زمان و شرایط سخت، فروشگاه را ترک کرده، اجازه بازگشت به کار نخواهیم داد.
جابه‌جایی ۱۰۴ هزار تُن کالای اساسی
به گزارش سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، مهرداد حمداللهی از صدور ۱۰۱ هزار بارنامه طی روز یکشنبه (اول تیرماه) به منظور جابه‌جایی انواع کالا از طریق ناوگان فعال جاده‌ای در کشور خبر داد.
وی عنوان کرد: در این بازه زمانی، یک میلیون و ۵۲۳ هزار تُن کالا از طریق ناوگان حمل‌ونقل کالای بین‌شهری در سطح شبکه راه‌های کشور جابه‌جابه‌جا شده است.
حمداللهی افزود: عملیات جابه‌جایی انواع کالای مورد نیاز مردم به صورت شبانه‌روزی و در سایه همت، تلاش و مجاهدت مضاعف و خستگی‌ناپذیر رانندگان حوزه حمل‌ونقل کالا در کشور بدون کوچک‌ترین مشکل و وقفه‌ای با قوت در حال انجام است.
تقدیر وزیر راه از رانندگان کامیون
ظهر دیروز فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی از پایانه بزرگ کالای تهران در شهرستان بهارستان بازدید کرد و از همدلی بی‌نظیر کامیون‌داران تقدیر کرد. او خطاب به کامیون‌داران و کارکنان شرکت‌های باربری در این پایانه گفت: با مشکلات شما آشنا هستم و می‌دانم که عبرت شما خیلی بیشتر از افزایش قیمت حمل کالا است و از جان خود مایه گذاشتید تا در این جنگ، مردم با کمبود کالاهای اساسی رو‌به‌رو نشوند. شما نقش مؤثری در این روزها ایفا کردید؛ همت والای شما ستودنی است.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به نشستی که روز گذشته با اعضای کمیسیون عمران داشت؛ عنوان کرد که با همکاری مجلس، مشکل بیمه آنان را مرتفع خواهند کرد.
گفتنی است کامیون داران با وزیر گفت‌وگو کردند و مشکلاتشان از بیمه، گازوییل، سختی کار، کمیسیون شرکت‌های حمل‌ونقلی و ... را با او در میان گذاشتند.