آراستگی و تفاوت آن با تجمل‌گرایی (1)(پرسش و پاسخ)
پرسش:
از منظر آموزه‌های وحیانی اسلام آراستگی مؤمن یک ارزش به حساب آمده از طرفی تجمل‌گرایی به عنوان یک ضدارزش برای مؤمنان مطرح شده و ترفند شیطان هم برای اغوای بندگان، زینت دادن اعمال آنها می‌باشد، تفاوت میان آنها چیست و چگونه می‌توان مرزبندی این وجوه متعارض را تمییز داد؟
پاسخ:
مفهوم آراستگی
آراستن یعنی زینت دادن. آراستن زینت دادن با افزایش است در مقابل پیراستن که با کاهش همراه است. آراستن به معنای دیگر همچون: نظم دادن، ترتیب دادن، آماده کردن و هماهنگ کردن نیز آمده است. در این صورت شخص یا چیز آراسته عبارت است از: زینت داده شده، منظم و مرتب (فرهنگ معین، ج1، ص39)
جایگاه و اهمیت آراستگی
آراستگی در فطرت زیبادوستی انسان ریشه دارد، زیرا آدمی زیبایی را دوست دارد، آن را می‌پسندد و به سوی آن جذب و کشیده می‌شود. پس به حکم همین کشش درونی است که آراستگی را انتخاب می‌کند چون آراستگی در واقع می‌تواند همان جلوه‌گر زیبایی‌ها باشد. هنگامی که انسان زیبا و آراسته باشد خود را با جهان هستی هماهنگ می‌یابد، زیرا جهان هستی زیبا و آراسته است. خداوند جمیل، جهان هستی را پر از نقش و نگار آفریده و این زیبایی و آراستگی را در برابر نگاه آدمی نهاده است. بنابراین باید گفت زیبایی حقیقتی است که انسان آن را می‌جوید و به سوی آن کشیده می‌شود.
حقیقت زیبایی
تعریف حقیقت زیبایی با جنس و فصل خاصی کار دشواری است، ولی انسانی که زیبایی را دوست دارد و حقیقت آن را با فطرت خود به وضوح درک و لمس می‌کند، هر کجا که در این نظام هستی، نظم و هماهنگی و تناسب میان اجزای یک مجموعه را ببیند و لمس کند، او را در بدو امر به تحسین آن مجموعه هدفمند و هماهنگ وامی‌دارد و در مرحله بالاتر به تحسین آفریننده آن برمی‌انگیزد. آری چنین تناسب، نظم و هماهنگی در همه جای جهان هستی دیده می‌شود. بنابراین آراستگی که نتیجه فعل الهی است، زیبایی ویژه‌ای به طبیعت بخشیده است. انسان نیز به حکم آنکه آفریده همان موجود زیبا است، دوست دارد به وسیله زینت‌ها و زیورهایی، دنیای درون و برون خویش را بیاراید. خلقت او همانند همه مظاهر جهان هستی زیبا و آراسته است، و چون موجودی دارای اختیار و انتخابگر است، دوست دارد به کمک زینت‌ها و زیورها خود و محیط اطرفش را بیاراید. زیرا او خود آراسته است و از آراستگی و زیبایی لذت می‌برد. لذا آراستن و آراستگی و زیبایی و انسان آراسته حقایقی هستند که با هم ارتباط نزدیک و تنگاتنگ دارند.
گستره آراستگی
گستره آراستگی در آداب فردی و اجتماعی، یک اصل مهم به شمار می‌رود و هماهنگ شدن با نظام هستی و عالم طبیعت است. انسان همان‌گونه که موظف است در بعد فردی، تمامی شاخص‌های آراستگی را از فرق سر تا نوک یا رعایت کند و خود را همراه با آراستگی طبیعت بیاراید، همین‌طور هم تکلیف دارد جامعه‌ای را که در آن زندگی می‌کند، وجوه مختلف زیبایی و آراستگی را در آن پیاده کند و جامعه‌ای زیبا و آراسته بسازد.
انواع آراستگی
آراستگی و زیبایی انسان به دو دسته تقسیم می‌شود:
1- آراستگی ظاهری 2- آراستگی باطنی.
اسلام و آموزه‌های وحیانی آن به عنوان یک دین کامل و جامع، همان‌گونه که به آراستگی باطن انسان توجه دارد، همسنگ آن به آراستگی ظاهری در جامعه اسلامی نیز توجه و عنایت نشان داده است.
1-آراستگی ظاهری
یک انسان مسلمان وظیفه دارد، به آراستگی و زیبایی ظاهر خویش و محیط پیرامونی‌اش توجه و عنایت خاص داشته باشد. این آراستگی ظاهری جلوه‌های گوناگونی دارد مانند: آراستگی زن برای شوهر و شوهر برای زن، آراستگی برای عبادت حضرت حق و آراستگی ظاهر فردی و محیط زندگی. آراستگی ظاهری از آداب فردی به‌شمار می‌رود ولی در آن توجه به اطرافیان و محیط اجتماعی نیز نهفته است. زیرا یک فرد مسلمان باید به احساسات و انتظارات اطرافیان و شرایط محیطی خود توجه داشته باشد. شاید بتوان گفت: به آراسته بودن در مقابل دیگران، یکی از حقوق اجتماعی طرف مقابل است. براساس همین اصل پیامبر گرامی اسلام(ص) به مسلمانان سفارش می‌کرد، هنگام دیدار با دیگران، خود را بیارایید. این آراستگی ظاهر چنان ارزشمند است که برنامه ثابت سیره عملی پیامبر اکرم(ص) بود و شخصیت ظاهری آن حضرت همواره آراسته، معطر و زیبا بود.
(ادامه دارد)