بحران برنج دردسر تازه دولت ژاپن

 

 

سرویس خارجی-

کمبود برنج و بالا رفتن قیمت، که قوت غالب مردم ژاپن است، برای نخست‌وزیر و وزیر کشاورزی این کشور یک دردسر تمام‌عیار ایجاد کرده است.

برنج، بیش از یک ماده غذایی ساده، نمادی در ژاپن به‌شمار می‌آید که از دل تاریخ کهن این کشور تا به امروز پابرجا مانده است. در سنت غذایی ژاپن، برنج نه‌تنها غذای اصلی اغلب وعده‌هاست، بلکه با مفاهیمی چون پاکی، برکت و احترام به طبیعت درآمیخته است. حتی «غذا خوردن» در زبان ژاپنی به معنای «برنج خوردن» است، یعنی وقتی می‌خواهند بگویند که «غذا خوردم» می‌گویند «برنج خوردم»، که همین تداول گویای جایگاه مهم برنج در فرهنگ عامه است. برنج محور اصلی جشن‌ها، آیین‌های شینتو و سفره‌های خانوادگی ا‌ست و حضور آن نوعی احترام به پیشینیان و تقدیر از نعمت‌های الهی تلقی می‌شود. از سوی دیگر، اقتصاد ژاپن نیز طی قرون متمادی با برنج پیوندی عمیق داشته است؛ از دوران فئودالی که زمین‌های برنج‌کاری معیار ثروت و قدرت بودند، تا امروز که با وجود صنعتی‌شدن کشور، کشت برنج همچنان بخش مهمی از کشاورزی ملی و سیاست‌های 

حمایت از تولید داخلی به‌شمار می‌رود. این دانه سفید، که در کنار نان، برای ما ایرانیان نیز قوت غالب است، همچنان طلای ژاپن محسوب می‌شود، چیزی که فرهنگ، اقتصاد و حتی هویت ملی را به هم پیوند می‌دهد. باری، وقتی خللی در کاروبار این «طلای سفید» بیفتد، کار سیاستمداران و حاکمان بیخ پیدا می‌کند.

قیمت برنج بالا رفت و محبوبیت پایین آمد

پیش‌تر در خبرها خواندیم که حمایت از «شیگرو ایشیبا»، نخست‌وزیر ژاپن، به پایین‌ترین حد خود رسیده به طوری که از هر ۱۰ رأی‌دهنده، تقریباً ۹ نفر از واکنش دولت به افزایش قیمت برنج، غذای اصلی این کشور، ناراضی هستند. آ‌ن‌طور که «شفقنا» نوشته است، نظرسنجی «کیودو» نشان می‌دهد که حمایت از دولت ایشیبا ۲۷.۴درصد است که نسبت به ۳۲.۶درصد ماه گذشته، کاهش معنی‌داری نشان می‌دهد. این نظرسنجی نشانه‌ای بد برای حزب حاکم لیبرال دموکرات و شریک ائتلافی کوچک آن یعنی «کومیتو» در انتخابات مجلس علیا است که قرار است در ماه ژوئیه (تیرماه) برگزار شود. گفته می‌شود که گرمای شدید سال گذشته که باعث خرابی محصول شد و همچنین افزایش ورود گردشگران و تقاضای بالای برنج، باعث گرانی این محصول غذایی شده است.

رسوایی برنجی وزیر کشاورزی

وزیر کشاورزی ژاپن دیروز (دوشنبه) بابت اظهاراتش مبنی بر اینکه هرگز برنج نمی‌خرد چون حامیانش به او برنج هدیه می‌دهند، از مردم ژاپن که با قیمت‌های بالای برنج در کشور مواجه هستند، عذرخواهی کرد. خبرگزاری کیودو ژاپن گزارش کرد: «تاکو اتو»، وزیر کشاورزی ژاپن، گفته است، «هرگز برنج نمی‌خرد و حامیانش برنج او را تأمین می‌کنند.» به گزارش «رویترز»، برخی از کاربران عصبانی از این اظهارات در «ایکس» (توئیتر سابق) نوشتند: «کارت تمام شده. عجله کن و استعفا بده.» وزیر کشاورزی ژاپن، در پاسخ، از این اظهارنظر عذرخواهی کرد و گفت، اشتباه صحبت کرده و شاید برای جلب رضایت جمعیت اغراق کرده باشد. وی از پاسخ به سؤالی در مورد اینکه آیا قصد کناره‌گیری دارد یا خیر، طفره رفت. تصاویر منتشرشده در شبکه خبری NHK نشان می‌دهد وزیر کشاورزی ژاپن در یک سخنرانی که یکشنبه انجام شده بود، این اظهارات را مطرح کرده و گفته بود که به قدری برنج دارد که می‌تواند آنها را بفروشد. وی به خبرنگاران گفت: «همسرم تلفنی مرا به دلیل این اظهارات سرزنش کرد. فقط ما دو نفر هستیم، بنابراین معمولاً به اندازه کافی برنج داریم، اما او به من گفت وقتی برنج تمام می‌شود، واقعاً بیرون می‌رود و برنج می‌خرد.» گفتنی است، برای مردمی که سال‌ها برنج را نه‌فقط در سفره که در جان‌مایه فرهنگ خود پرورانده‌اند، شنیدن اینکه وزیر کشاورزی بدون دغدغه برنج به‌ دست می‌آورد، نه‌تنها بی‌اعتنایی به مشکلات روزمره آنان است، بلکه تحقیر نمادین سنت‌ها و فشارهای اقتصادی‌شان نیز هست. در کشوری که نظم، مسئولیت‌پذیری و شفافیت از ارزش‌های بنیادین حکومتداری‌ است، چنین لغزش‌هایی، ولو در ظاهر کوچک، می‌توانند به نمادی از گسست عمیق میان سیاستمداران و زیست واقعی مردم بدل شوند. این بحران برنج، تنها درباره گرانی یک کالا نیست؛ هشداری‌ است در باب فرسایش سرمایه اجتماعی، و یادآوری اینکه سیاستمداران، به‌ویژه در نظام‌های پارلمانی متکی بر افکار عمومی، اگر با زبان و نیاز مردم سخن نگویند، حتی یک دانه برنج هم می‌تواند سنگینی سرنوشت‌شان را تعیین کند.