تضعیف یا رشد سینما در دولت سیزدهم؟

 

 

 

محمد محمدی

بخش چهارم

 

با گذشت نزدیک به یک سال از پایان کار دولت سیزدهم، امروز می‌توان با نگاهی دقیق‌تر به دستاوردهای این دولت در عرصه فرهنگ، هنر و رسانه پرداخت؛ حوزه‌ای که همواره از اهمیت بالایی در هویت ملی، انسجام اجتماعی و توسعه نرم‌افزار قدرت برخوردار بوده و به‌ویژه در سال‌های اخیر، نقش آن در اقتصاد کشور بیش از پیش برجسته شده است. در بخش چهارم از این سلسله مطالب به عملکرد دولت سیزدهم در حوزه سینما می‌پردازیم.

دولت سیزدهم تحت رهبری شهید سید ابراهیم رئیسی، در راستای حمایت و توسعه سینما در کشور اقدامات مؤثری انجام داد. این اقدامات در سه حوزه اصلی شامل توسعه زیرساخت‌ها، حمایت از سینماگران و رونق اقتصادی سینما تأثیرگذار بوده و به تحولی شگرف در صنعت سینما منجر شده است.

 توسعه چشمگیر زیرساخت‌های سینمایی

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دولت سیزدهم در حوزه سینما، توسعه زیرساخت‌ها و افزایش تعداد سالن‌های سینما بوده است. تعداد سالن‌های فعال سینما از 644 سالن به 853 سالن در سال 1402 افزایش یافت و این تعداد تا پایان دولت از مرز 900 سالن عبور کرد. این افزایش ظرفیت، به بهبود دسترسی مردم به فیلم‌ها، رونق گیشه سینماها و عدالت بیشتر در حوزه سینما به دلیل ساخت سالن‌های سینما در شهرستان‌ها و مناطق کمتر برخوردار کمک کرده است.

 حمایت از سینماگران و اشتغال‌زایی

دولت سیزدهم همچنین در راستای حمایت از سینماگران و ایجاد فرصت‌های شغلی برای آنان اقدامات مؤثری انجام داده است. تصویب طرح‌های ملی چون اختصاص 2000 واحد مسکونی به خانواده سینماگران، حمایت از تجهیزات سینمای جوان و تاسیس شهرک سینمایی دیجیتالی از جمله مصوبات مهم شورای عالی سینما بوده است. این اقدامات به تأمین نیازهای سینماگران و بهبود معیشت آنان کمک کرد.

اقداماتی که تنها برای تعدادی خاص از سلبریتی‌ها، مطرح نبوده است بلکه جامعه بزرگ‌تری را شامل می‌شود. البته سلبریتی‌ها چندان نیاز به این طرح‌های معیشتی ندارند. درواقع وقتی اسم سینماگران به گوش مردم می‌خورد احتمالا این برداشت صورت می‌گیرد که تمامی آنها از اوضاع اقتصادی و مالی مطلوبی برخوردار هستند در حالی‌که این قضیه تنها برای برخی هنرمندان بسیار مشهور و مطرح صدق می‌کند. جامعه سینماگران ایران، یک جامعه نسبتا بزرگ است که اتفاقا بخش عمده‌ای از آنها مشکلات و معضلات معیشتی دارند. حتی برخی بازیگران نیز اوضاع معیشت خوبی ندارند. دولت شهید رئیسی با نگاه عادلانه‌تر تلاش کرد تا تمام جامعه سینمایی را تحت پوشش قرار دهد. درحالی‌که دولت قبل از شهید رئیسی، با حمایت از چند سلبریتی مشهور، حمایت‌های آنان را می‌گرفت و این نگاه منعکس می‌شد که سینماگران از دولت راضی هستند، درحالی‌که این جمله تنها مختص به همان سلبریتی‌ها بود و عموم جامعه سینمایی ایران از مشکلات معیشتی رنج می‌بردند.

افزایش تعداد آموزشگاه‌های سینمایی و رونق آموزش

در حوزه آموزش نیز دولت سیزدهم موفق به افزایش تعداد آموزشگاه‌های سینمایی از 287 باب به 364 باب کرده است. این اقدام به توسعه مهارت‌های سینمایی و ایجاد فرصت‌های آموزشی برای جوانان علاقه‌مند به سینما در سراسر کشور کمک کرده است. همچنین، تغییر مدل آموزش و تقویت دوره‌ها در دفاتر سینمای جوان گامی دیگر در جهت تحقق عدالت فرهنگی بود تا عموم علاقه‌مندان سینما بتوانند در آموزش‌های سینمایی حضور داشته باشند. بی‌عدالتی در حوزه علاقه‌مندان جوان سینما یعنی آن افرادی می‌توانند وارد سینما شوند که از وضع مالی خوبی برخوردارند یا آشنا و ارتباطات گوناگون با افراد صاحب قدرت در سینما دارند، اما دولت شهید رئیسی تلاش کرد تا این زنجیره‌ای که سینما را محصور کرده بود و خانه‌ای شده بود تنها برای یک قشر خاص را در هم شکند.

 افزایش تعداد تماشاگران سینما و رونق اقتصادی

از دیگر دستاوردهای قابل توجه، افزایش تعداد تماشاگران سینماهاست که در سال 1402 به بیش از 27 میلیون نفر رسید. این رشد در تعداد مخاطبان، ناشی از رونق گیشه و تمایل بیشتر مردم به حضور در سالن‌های سینما و دیدن تولیدات سینمایی است که به بهبود وضعیت اقتصادی سینما و تولیدات آن کمک کرد. ثبت رکوردهای فروش و رونق گیشه پس از دوران رکود ناشی از کرونا و حوادث سال‌های گذشته، نشان‌دهنده موفقیت در جذب مخاطبان و ارتقای صنعت سینماست.

در این حوزه برخی از منتقدان دولت سیزدهم بر این باورند که فروش سینما با فیلم‌های کمدی هنر نیست. نکته‌ای که این حضرات مد نظر قرار نمی‌دهند این است که فتنه پاییز 1401 در تلاش بود تا در سینما را کامل ببندد و هیچ فروشی صورت نگیرد که سبب تضعیف شدید سینماگران از تولید تا سالن‌داران می‌شد. اما فروش گیشه سینما سبب شد تا مجدد جان تازه‌ای به صنعت سینما برسد. از طرف دیگر، ژانر کمدی در سراسر جهان پرطرفدار است و در ایران نیز سال‌ها فروش خوبی داشته است البته که مردم ایران به سبب مشکلات گسترده معیشتی که حاصل سیاستمداران دهه 90 بوده است به خندیدن در سینما گرایش پیدا کردند و سبب شد تا سینمای کمدی رونق یابد. همچنین لازم به ذکر است که سینمای ژانرهای مختلف نیز در دولت شهید رئیسی رونق داشته است و تلاش‌هایی ارزشمند در جهت گسترش سینمای غیر کمدی صورت گرفته است.

 عملکرد دولت سیزدهم 

یک تجربه موفق برای ادامه مسیر

دولت سیزدهم با تصویب طرح‌های مهم و حمایت‌های گسترده از سینماگران و صنعت سینما، گام‌های مؤثری در راستای ارتقای این حوزه برداشته است. این اقدامات باعث رونق اقتصادی سینما، افزایش دسترسی عادلانه‌تر مردم به آثار سینمایی و تقویت زیرساخت‌ها و آموزش‌های سینمایی شده است. عملکردی که در سایه دو موج تهاجمی کرونا و فتنه 1401 به ثمر رسیده است. با ادامه این روند، سینمای ایران می‌تواند یک دوره رشد و تحول مثبت را تجربه کند.