با حضور رؤسای جمهور دو کشور در باکو صورت گرفت
امضای 7 تفاهم‌نامه مشترک میان ایران و آذربایجان
با حضور رؤسای جمهور ایران و جمهوری آذربایجان، علاوه‌بر بیانیه مشترک سفر، 7 تفاهم‌نامه همکاری میان بخش‌های مختلف اجرائی، به امضای مقامات دو کشور رسید.
در جریان سفر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور به جمهوری آذربایجان، مقامات دو کشور، در حضور رؤسای جمهور ایران و آذربایجان، 7 تفاهم‌نامه همکاری مشترک امضا کردند.
علاوه‌بر بیانیه مشترک سفر که به امضای رؤسای جمهور رسید، 7 تفاهم‌نامه نیز در عرصه‌های رایزنی سیاسی، حمل‌ونقل، مبادلات فرهنگی، همکاری‌های بهداشتی، رسانه‌ای و سرمایه‌گذاری به امضای مقامات مرتبط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان رسید.
بر تدوین برنامه راهبردی جامع
و تعمیق همکاری‌های دوجانبه مصمم هستیم
رئیس‌جمهور همچنین در نشست مطبوعاتی مشترک با الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان، ضمن ابراز خرسندی از سفر به باکو، گفت: پیش از هر چیز لازم می‌دانم از برادر عزیزم جناب آقای الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور محترم آذربایجان، به دلیل میزبانی گرم، صمیمانه و نگاه بلند ایشان نسبت به تحولات منطقه و آینده روابط دوجانبه، صمیمانه قدردانی کنم.
وی با اشاره به پیشینه تاریخی روابط ایران و آذربایجان اظهار داشت: روابط ما ریشه در قرون گذشته دارد و نه تنها تازه آغاز نشده، بلکه استمرار پیوندهای دیرینه‌ای است که میان ملت‌های ما برقرار بوده است. همانند همسایگانی که در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند و یار و پشتیبان یکدیگرند، ما نیز همواره در کنار هم بوده‌ایم و خواهیم بود.
رئیس‌جمهور با تأکید بر اشتراکات فرهنگی، دینی، اعتقادی، فکری و سیاسی دو کشور افزود: ما به این اشتراکات افتخار می‌کنیم و بر مبنای همین پیوندهای عمیق، مصمم به تقویت هرچه بیشتر روابط هستیم. در بسیاری از زمینه‌ها می‌توانیم تجربیات خود را به اشتراک بگذاریم، از بازارهای یکدیگر بهره ببریم و ارتباطات منطقه‌ای را توسعه دهیم.
پزشکیان همچنین به امضای توافقات دوجانبه در این سفر اشاره کرد و گفت: تصمیم مهم دیگری که اتخاذ شد، تدوین یک برنامه راهبردی جامع میان دو کشور است که به دستور رئیس‌جمهور محترم آذربایجان و با هماهنگی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پیگیری خواهد شد. این برنامه چارچوبی برای گسترش همکاری‌های صنعتی، علمی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی میان ایران و آذربایجان فراهم خواهد کرد.
وی با تأکید بر اهمیت همکاری‌های منطقه‌ای ادامه داد: ایران و آذربایجان می‌توانند با همکاری و احترام متقابل به تمامیت ارضی و سلایق یکدیگر، صلح، آرامش و امنیت را در منطقه برقرار کنند. اگر کشورهای اسلامی و همسایگان منطقه دست در دست هم دهند، خواهند توانست الگویی موفق‌تر از آنچه امروز در اروپا می‌بینیم، ارائه
کنند.
رئیس‌جمهور با اشاره به ضرورت گسترش همکاری‌های زیرساختی و اقتصادی تصریح کرد: ما می‌توانیم شبکه‌های حمل‌ونقل و مالی را به هم متصل کنیم، تجارت را توسعه دهیم، کریدورهای شرقی-غربی و شمالی-جنوبی را فعال‌تر کنیم و زمینه‌های مشترک برای سرمایه‌گذاری و تولید را فراهم آوریم.
پزشکیان با تأکید بر اشتراکات خانوادگی و تاریخی ملت‌های دو کشور خاطرنشان کرد: این پیوندهای عمیق، مانعی در برابر هرگونه تلاش برای ایجاد تفرقه میان ماست. با عزم و اراده‌ای که در رئیس‌جمهور محترم آذربایجان می‌بینم و با تعهدی که از سوی ایران وجود دارد، اطمینان دارم همه توافقات موجود و آنچه در آینده تدوین خواهد شد، با جدیت دنبال و عملیاتی خواهد شد.
وی ضمن تشکر مجدد از میزبانی گرم آذربایجان گفت: به دلیل شرایط خاصی که در داخل کشور به وجود آمده، ناچاریم سفر خود را کوتاه‌تر کنیم، اما امیدوارم در آینده‌ای نزدیک بار دیگر در خدمت برادران عزیز خود در جمهوری آذربایجان باشم.
رئیس‌جمهور تأکید کرد: هنگام حضور در جمهوری آذربایجان، احساس می‌کنم در میان مردم خودم هستم؛ گویی در تبریز یا اردبیل حضور دارم. این احساس نزدیکی و برادری، سرمایه بزرگی برای توسعه ارتباطات اقتصادی، فرهنگی، علمی و امنیتی میان دو کشور است. ان‌شاءالله با تلاش‌های مشترک، آینده‌ای روشن برای ملت‌های خود و نسل‌های آینده رقم خواهیم زد.
پیوندهای تاریخی دو ملت ایران و آذربایجان زمینه‌ساز توسعه همکاری‌های دو کشور است
علاوه‌بر اینها، پزشکیان در نشست هیئت‌های عالی‌رتبه ایران و جمهوری آذربایجان با ابراز خرسندی از حضور در باکو، گفت: مایه افتخار است که در جمهوری آذربایجان حضور دارم و در جمع مقامات کشور برادر و دوست شرکت می‌کنم. امیدوارم این سفر و توافقات حاصل از جلسات کارشناسی پیشین، سرآغاز گام‌های بلندتری در مسیر توسعه روابط میان دو کشور باشد.
وی با اشاره به پیوندهای تاریخی، فرهنگی و خانوادگی میان ملت‌های ایران و آذربایجان افزود: این ارتباطات، زمینه‌ساز شکل‌گیری مسیری مناسب برای گسترش همکاری‌های منطقه‌ای خواهد بود.
رئیس‌جمهور همچنین با ابلاغ سلام‌های گرم مقام معظم رهبری به مقامات آذربایجان، تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره بر حمایت از حقوق مردم آذربایجان تأکید داشته و بر این باور است که منطقه قره‌باغ بخش جدایی‌ناپذیر از خاک جمهوری آذربایجان است.
پزشکیان حضور هیئت ایرانی در باکو را نشانه عزم جدی دو کشور برای تحکیم پیوندها، تقویت وحدت و گسترش انسجام میان ایران و جمهوری آذربایجان دانست.
***
مسعود پزشکیان پیش از سفر به جمهوری آذربایجان، در گفت‌وگویی با شبکه تلویزیون دولتی جمهوری آذربایجان، آخرین وضعیت روابط فیمابین را تشریح کرد.
مجری شبکه تلویزیونی جمهوری آذربایجان ضمن عرض تسلیت بابت حادثه بندر شهید رجایی به رئیس‌جمهور کشورمان، با این سؤال که «با توجه به روابط تاریخی و دینی چندین صدساله میان ایران و آذربایجان، مایلم نظرتان را درباره روند مناسبات بین دو کشور بفرمایید و اینکه درخصوص این سفر چه احساسی دارید و چه انتظاراتی از آن دارید؟» گفت‌وگو را شروع کرد و پزشکیان گفت: ابتدا خوشحالم که شما را ملاقات می‌کنم و از این بابت که به آذربایجان سفر می‌کنیم، خوشحال‌ترم. چرا که هیچ‌گاه در آنجا احساس غربت نمی‌کنیم. ما اکنون همسایه‌ایم و از دیرباز در کنار یکدیگر بوده‌ایم. هرچند مرزی میان ما و شما ایجاد شده است، اما به نظر من این مرز اهمیت چندانی ندارد. زیرا همسایگان همیشه دیوارهایی برای جدایی دارند، اما همچنان در کنار یکدیگر هستند. همسایگان می‌توانند با یکدیگر تعامل کنند، در غم و شادی شریک باشند. و ما این احساس را با برادران و خواهران عزیز خود در آذربایجان داریم.
وی افزود: با اعتقاد به اینکه کشورها باید اولویت اول خود را در روابط با همسایگان قرار دهند، هیچ‌گاه احساس غربت نسبت به آذربایجان نداریم. ان‌شاءالله در گفت‌وگوهایی که با برادرم، الهام علی‌اف، خواهم داشت و با نشست‌هایی که برگزار خواهد شد، تلاش خواهم کرد که همانند گذشته برادران و دوستان خوب و مهربانی برای یکدیگر باشیم.
رئیس‌جمهور درخصوص راهبرد میام ایران و آذربایجان اظهار کرد: دو برادر و دو همسایه چه کار می‌کنند؟ با توجه به توان و مهارت‌هایی که در اختیار داریم از نظر علمی، اقتصادی، صنعتی، فرهنگی، بهداشتی، درمانی و تجاری، می‌توانیم با یکدیگر ارتباط برقرار کنیم. مسئله اصلی این است که به عنوان همسایه، می‌توانیم در بسیاری از زمینه‌ها به یکدیگر کمک کنیم. می‌توانیم دست در دست هم برای رشد، سربلندی، عزت و سلامت مردم‌مان تلاش کنیم و باعث ایجاد زندگی آرام و ارتباطات سالم در منطقه شویم.
پزشکیان در ادامه خاطرنشان کرد: در این جلسات می‌توانیم با یکدیگر بنشینیم و ارتباطات دانشگاهی، تجاری، علمی، فرهنگی، هنری و اقتصادی برقرار کنیم. ما با هم قوم و خویش هستیم و باید راه را برای دیدار و رفت‌وآمدهای بیشتر بین مردم دو کشور هموار کنیم. در نتیجه، می‌توانیم به یکدیگر کمک کنیم و زندگی خوب و آرامی برای همدیگر فراهم آوریم.
وی درخصوص صلح میان آذربایجان و ارمنستان نیز ابراز کرد: همه کشورها، حتی خود ما این قاعده را در چارچوب قوانین بین‌المللی پذیرفته‌ایم و امیدواریم که با پذیرش چارچوب‌های بین‌المللی، اختلافات و نگرانی‌هایی که بین آذربایجان و ارمنستان وجود دارد، حل و فصل شود. مشکل زمانی آغاز می‌شود که ما نمی‌خواهیم به حق و حقوق خود قانع شویم. زمانی که این اتفاق بیفتد، اختلاف به وجود می‌آید. ما همیشه از حقوق آذربایجان دفاع کرده‌ایم و طبیعتاً در همان چارچوب، از حقوق ارمنستان هم دفاع می‌کنیم. این همان چیزی است که تلاش خواهیم کرد تا هر دو طرف با صلح، برادری و بر اساس چارچوب‌های همسایگی با یکدیگر بنشینند، زندگی کنند و به همدیگر کمک کنند.
رئیس‌جمهور در پاسخ به «کریدور زنگزور برای ایران جنبه‌های متفاوتی دارد. برای آذربایجان نیز بسیار حائز اهمیت است، حداقل از این جهت که بین دو بخش آذربایجان ارتباط زمینی ایجاد می‌کند. با در نظر گرفتن موارد فوق، چه راهکاری برای حل این مشکل پیشنهاد می‌کنید؟ نگاه جمهوری اسلامی به این کریدور چیست؟» تصریح کرد: مسائل مرزی و سرزمینی بین آذربایجان و ارمنستان زمانی می‌تواند رفع شود که روابط سیاسی و تجاری بین این دو کشور با در نظر گرفتن حقوق هر دو طرف حل و فصل شود. آن چیزی که ما اکنون برای کمک به حل مشکل در حال انجام آن هستیم این است که داریم مسیر ایران را برای برادران و خواهران عزیزمان از آذربایجان آماده می‌کنیم تا از طریق ایران وارد قسمت نخجوان شوند. فعالیت‌های راه‌سازی و مسیرهای ریلی در آنجا به سرعت در حال انجام است. ما توافق کرده‌ایم و ان‌شاءالله مشکلی در برقراری ارتباط بین آذربایجان و نخجوان به وجود نخواهد آمد.
پزشکیان در ادامه نیز، در پاسخ به «یکی از پروژه‌های مهم راه‌های زمینی که شما اشاره کردید، ایجاد ارتباط زمینی بین نخجوان و بخش اصلی آذربایجان از طریق ایران است. به نظر جناب‌عالی، ایجاد راه زمینی مذکور و مشارکت ایران در این پروژه تا چه حد بر طرح‌های ترانزیتی در منطقه تأثیرگذار خواهد بود؟ ارزیابی ایران از پتانسیل‌های حمل‌ونقل در مسیر مذکور و امنیت مسیر چیست؟» تصریح کرد: امنیت به‌طور طبیعی به عهده ماست و به حول و قوه الهی، اکنون در کشور ما امنیت برقرار است. اما در رابطه با راه، اکنون پیمانکاران ما به سرعت در حال کار بر روی این مسیر هستند و تلاش ما این است که هرچه سریع‌تر این مسیر را هم سالم‌تر، هم وسیع‌تر و هم امن‌تر برای حمل‌ونقل آماده
کنیم.
وی افزود: وزیر راه و شهرسازی ما اخیراً از آنجا بازدید و روند پیشرفت کار ارزیابی کرده است. امیدوارم که این مسیر تمام مشکلات ارتباطی بین آذربایجان و نخجوان را حل کند. در ضمن این مسیر می‌تواند ارتباط جمهوری آذربایجان با تبریز، اردبیل، ارومیه و سایر مناطق ایران را به شکل امن و مطمئن فراهم کند.
تأکید بر عمق روابط تاریخی و فرهنگی
میان ایران و آذربایجان
افزون بر اینها، رئیس‌جمهور پیش از عزیمت به آذربایجان با اشاره به اهداف این سفر اظهار داشت: هدف از این سفر، گسترش مناسبات دوستانه و توسعه همکاری‌ها با کشور برادر و دوست آذربایجان است. در این سفر، دیدارهایی با مقامات و مسئولان جمهوری آذربایجان خواهیم داشت.
پزشکیان با تأکید بر فرصت‌ها و امکانات گسترده موجود میان دو کشور افزود: در زمینه‌های مختلف از جمله تجارت، علم، حمل‌ونقل و انرژی، ظرفیت‌های مناسبی برای همکاری وجود دارد که باید با تعامل، این ظرفیت‌ها را به مرحله عملیاتی برسانیم.
وی با اشاره به اهمیت ایجاد پیوندهای حمل‌ونقلی میان ایران، آذربایجان و روسیه خاطرنشان کرد: توسعه مسیرهای ریلی، جاده‌ای و ارتباطات اقتصادی می‌تواند موجب رشد و رونق هر سه کشور شود و فرصت‌های جدیدی برای منطقه به وجود آورد.
رئیس‌جمهور همچنین از حضور صنعتگران، دانشگاهیان و فعالان اقتصادی کشور در حاشیه این سفر خبر داد و تصریح کرد: این حضور می‌تواند بستر مناسبی برای تبادل تجربیات و افزایش همکاری‌های مشترک علمی و تجاری میان دو کشور فراهم کند.
پزشکیان با تأکید بر عمق روابط تاریخی و فرهنگی میان ایران و آذربایجان اظهار داشت: ارتباط ما با آذربایجان تنها بر پایه همسایگی نیست، بلکه ریشه در پیوندهای تاریخی، فرهنگی و اجتماعی دارد که باید بیش از پیش تقویت
شود.
رئیس‌جمهور با یادآوری خاطرات مشترک میان ملت‌های دو سوی مرز گفت: برادران و خواهران ما در این طرف و آن طرف مرز، خاطرات و پیشینه مشترکی دارند که پشتوانه گرانبهایی برای تقویت روابط امروز و فرداست.