ادای دینی به هاشم صفی‌الدین
اشاره: هاشم صفی‌الدین سال‌ها در کنار سید حسن نصرالله، در بالاترین سطوح، مقاومت لبنان را راهبری کرده است و در هماهنگی با شاخه‌های دیگر مقاومت نیز فعالیت کرده است. گرچه در کنار نام نصرالله نام‌های دیگر کمتر شنیده شده است، اما این اشخاص نیز نقش بی‌بدیلی در سال‌ها مقاومت داشته‌اند. چنان‌که بارها گفته شده است حزب‌الله «فکری» است که حالا تبدیل به یک «سازمان قوام‌یافته» شده و دیگر تنها قائم به رهبر خود نیست؛ گرچه نصرالله خورشید بود اما ستارگان دیگری نیز در حزب‌الله درخشیده‌اند و در این ساختار کارهای مهمی کرده‌اند. در این روزها که از شهادت نصرالله مدتی است که می‌گذرد و هنوز رهبر حزب‌الله لبنان و جانشینِ سید مقاومت مشخص نیست و همچنین ارتباط‌ها با صفی‌الدین قطع شده و مدتی است از او خبری نیست، ادای دینی کنیم به یکی از این ستارگان مقاومت. برای این کار بیشتر رسانه‌های عرب‌زبانی را مرور کردیم که از قضا گرایشی نیز به مقاومت نداشته‌اند. البته مروری هم بر زندگی سید خواهیم کرد که کاری بسیار دشوار است چون منابع و اطلاعات زیادی از زندگی او در دسترس نیست.
سرویس خارجی
از پنجشنبه سه هفته پیش، پس از حملات وحشیانه اسرائیل که پایگاه حزب‌الله را در حومه جنوبی بیروت هدف قرار داد، جایی که گفته می‌شود صفی‌الدین در آن حضور داشته است، تماس با هشام صفی‌الدین، رئیس کمیته اجرائی حزب‌الله قطع شده است. در حالی که محمود قامتی، نایب‌رئیس شورای سیاسی حزب‌الله لبنان، تایید کرده است که اسرائیل اجازه ادامه جست‌وجو برای صفی‌الدین را نمی‌دهد و با اشاره به اینکه هنوز سرنوشت وی مشخص نیست. فردی که انتظار می‌رفت جانشین دبیرکل آن شود، احتمالاً شهید شده است. البته حزب‌الله هر زمان که یکی از رهبرانش ترور شود، جایگزین جدیدی ایجاد می‌کند. منابع آگاه گزارش می‌دهند که نعیم قاسم معاون دبیرکل حزب به همراه سایر رهبران به طور موقت امور حزب را اداره می‌کند.
سید که اهل منطقه بقاع است، سمت ریاست شورای سیاسی حزب‌الله را بر عهده‌دارد. او از زمان تأسیس این حزب در اوایل دهه 1980 به این حزب پیوست و به توسعه جنبش سیاسی و نظامی حزب کمک کرد. صفی‌الدین که بر امور سیاسی حزب‌الله نظارت می‌کرد، او یکی از اعضای شورای جهاد است و وزارت خارجه آمریکا در سال ۲۰۱۷ او را در فهرست تروریست‌های کذایی خود قرار داد. صفی‌الدین همچنین از نزدیکان نصرالله بود. به گفته شبکه نزدیک به آمریکایِ عراقی، الحره، اظهارات علنی صفی‌الدین اغلب بیانگر موضع مسلحانه حزب‌الله و اتحاد آن با آرمان فلسطین بود.
سید‌هاشم صفی‌الدین متولد ۱۹۶۴م برابر با ۱۳۴۳ش است. از سال‌ها به عنوان نفر دوم حزب‌الله و جانشین سید حسن نصرالله یاد می‌شد. صفی‌الدین از زمان تأسیس حزب‌الله لبنان در سال ۱۹۸۲م عضو این حزب بوده و از سال ۱۹۹۴م، ریاست شورای اجرائی حزب‌الله را بر عهده داشت و بر فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی حزب‌الله نظارت می‌کرد. پسر سید‌هاشم، رضا صفی‌الدین داماد سردار شهید حاج قاسم سلیمانی است. برادر او عبدالله صفی‌الدین نیز نماینده حزب‌الله در ایران است.
سید‌هاشم صفی‌الدین در سال ۱۹۶۴م در روستایی در جنوب لبنان و در خانواده‌ای پرنفوذ و مشهور به دنیا آمد. او در جوانی وارد تحصیلات علوم حوزوی شد. صفی‌الدین پیش از رفتن به قم برای تحصیل علوم دینی، با دختر سید محمدعلی امین، از اعضای مجلس اعلای اسلامی شیعیان لبنان ازدواج کرد. البته صفی‌الدین در دوره تحصیل در قم از تفکر سیاسی پیرامون نظریه ولایت فقیه که توسط امام خمینی مطرح شده بود، تأثیر پذیرفت.
صفی‌الدین نسبت خانوادگی با سید حسن نصرالله دارد. او مدت زیادی در سیاست لبنان ناشناخته بود تا اینکه به دلیل تدابیر امنیتی برای سید حسن نصرالله، به‌عنوان نماینده دبیرکل در مراسم‌های حزب، ازجمله در تشییع جنازه شهدای مقاومت ظاهر می‌شد.
فیلیپ اسمیت، کارشناس امور نظامی خاورمیانه، می‌نویسد که پیوندهای خانوادگی صفی‌الدین با نصرالله و شباهت ظاهری با او و همچنین موقعیت مذهبی او و سید بودنش، همه عواملی بودند که او را به عنوان گزینه جانشینی نصرالله به ذهن‌ها متبادر می‌کرد. فیلیپ همچنین توضیح می‌دهد که صفی‌الدین در انتقاد از سیاست آمریکا صریح بود.
چند روزی از ترور سید حسن نصرالله نگذشته بود که رسانه‌ها گزارش دادند حمله جنگنده‌های اسرائیلی به حومه جنوبی بیروت باعث ویرانی کامل چند ساختمان شد. همان زمان دو مقام امنیتی صهیونیست که نخواستند نامشان فاش شود به پایگاه خبری آکسیوس اعلام کردند گرچه هدف حمله امروز به بیروت ترور‌هاشم صفی‌الدین بوده است اما هنوز مشخص نیست این عملیات با موفقیت همراه بوده است یا نه.
با گذشت ساعت‌ها از این ترور، یک منبع لبنانی در گفت‌وگو با شبکه الجزیره با اشاره به اینکه ارتباط‌هاشم صفی‌الدین رئیس شورای اجرائی حزب‌الله با حزب‌الله قطع شده است، گفته بود: «صفی‌الدین هنگامی که اسرائیل منطقه المریجه را هدف قرار داد در حالی که در مقری زیرزمینی قرار داشت.» منبع مذکور بیان کرد: «پهپادهای اسرائیلی تیم‌های امدادی را هدف قرار می‌دهند و مانع از رسیدن به منطقه مورد نظر می‌شوند.»
از سوی دیگر برخی منابع امنیتی نیز به این شبکه لبنانی اعلام کرده بودند: «حزب‌الله تاکنون خبری از سید‌هاشم صفی‌الدین رئیس شورای اجرائی حزب‌الله در دست ندارد و همه اطلاعات واصله درباره سرنوشت صفی‌الدین قابل اطمینان نیست زیرا امکان دسترسی به محل هدف قرار گرفتن وجود ندارد.»
باری، نبودن این‌ها لطمه بزرگی به حزب‌الله می‌زد، اما حزب‌الله را از کار نمی‌اندازد؛ حمله به حیفا در یکشنبه شب یکی از نشانه‌های قدرت حزب‌الله پس از رهبران بزرگش است. خط اصلی حزب‌الله در مواجهه با دشمن، به شکست کشاندن او از طریق ایجاد مانع در دستیابی او به اهدافش است. در چنین جنگ‌هایی، طرف مهاجم اگر پیروز نشود شکست خورده و طرف مدافع اگر شکست نخورد پیروز شده است. وقتی هدف اسرائیل بازگرداندن آوارگان به شمال است، اگر حزب‌الله بتواند با استمرار آتش و حفظ توان رزمی خود، جلوی این هدف را بگیرد، در واقع دشمن را شکست داده است. نوع واکنش حزب‌الله بعد از ترورهای ضاحیه، یعنی استمرار همان آتش‌باری روی شمال فلسطین و سلب امکان بازگشت آوارگان، از این حیث قابل درک بود و می‌توان آن را کاملا صحیح دانست. اما وقتی اسرائیل علاوه بر آن خط اصلی (بازگرداندن آوارگان) خط جدیدی را به عنوان «کشتن راننده» در پیش گرفته بود، شاید لازم بود حزب‌الله نیز خط موازی‌ای را (به صورت مقطعی و تک‌ضربتی، ولی سنگین) اجرا کند تا ادراک ایجاد شده برای دشمن از محاسبه‌پذیری حزب را تغییر دهد.
می‌گویند که محکم‌ترین دلیل بر امکان چیزی، وقوع آن است و همان‌طور که آدمکشی اسرائیلی‌ها در ترور دانشمندان هسته‌ای ایران، برنامۀ هسته‌ای را متوقف نکرد، شهادت فرماندهان حزب‌الله (حتی شهادت فرد بی‌نظیری مانند سید حسن نصرالله و بی‌خبری از صفی‌الدین) نیز باعث توقف این حزب قوی و ریشه‌دار نخواهد شد. کمااینکه پیشتر نیز شهادت فرمانده حقیقتا بی‌نظیر و اسطوره‌ای مقاومت، عماد مغنیه (که شاید بتوان ده‌ها سال دیگر، دربارۀ برخی از آنچه او کرد سخن گفت‌و‌گوشه‌ای از چهرۀ افسانه‌ای این مجاهد بی‌مانند را نشان داد)، حزب‌الله را متوقف و حتی تضعیف نکرده بود. البته در پایان باید گفت که ما همچنان چشم به راه خبر سلامت این سید بزرگ هستیم تا درد فقدان نصرالله را کمی التیام دهد.