پرسش:

از منظر آموزه‌های وحیانی صله رحم چه جایگاه و آثار و دستاوردهایی را در جوامع به همراه دارد؟

پاسخ:

در بخش نخست پاسخ به این سوال به مباحثی همچون: جایگاه و اهمیت صله رحم و فراگیری ارتباطات خویشاوندی شامل: 1- عمومیت ارتباطات 2- انواع ارتباطات پرداختیم. اینک در بخش پایانی دنباله مطلب را پی می‌گیریم.

آثار فردی و اجتماعی صله رحم

بدون تردید هرچه را اسلام بر آن تاکید کرده است، دارای حکمت و آثار مثبت در زندگی فردی و اجتماعی انسان است. خواه ما از آن اثر و حکمت آگاه شویم و خواه آگاه نشویم. و طبیعی است که هرچقدر تاکید و سفارش بیشتر باشد، آثار و نتایج آن دستور نیز افزون‌تر و گسترده‌تر خواهد بود. تحکیم پیوند خانوادگی و صله رحم نیز آثار و برکات بی‌شماری را در پی دارد که در اینجا به اهم آنها براساس آموزه‌های وحیانی اسلام اشاره می‌کنیم:

1- طول عمر انسان

صله رحم یا تحکیم رابطه خویشاوندی، عمر را افزایش می‌دهد، چنانکه قطع آن، از عمر انسان می‌کاهد. پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «مردی صله رحم به جا می‌آورد، در حالی که سه سال بیشتر از عمرش باقی نمانده است، ولی خداوند(با انجام صله رحم) آن را به سی سال افزایش می‌دهد.»(بحارالانوار، ج 47، ص 163)

2- ورود به بهشت

آرزوی هر مومن سعادت اخروی و جای گرفتن در بهشت جاوید است و چنین آرزویی با انجام صله رحم و تحکیم پیوند خانوادگی میسر می‌گردد. پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرماید: شش چیز است که اگر کسی به یکی از آنها عمل کند، در روز قیامت از او حمایت می‌کند تا وارد بهشتش سازد... و یکی از آنها صله رحم است.(بحارالانوار، ج 68، ص 378)

3- آسانی حساب

یکی از مقاطع و گذرگاه‌های بسیار مشکل جهان آخرت، رسیدگی به حساب و کتاب اعمال و به تعبیر قرآن نام عمل است «اقرأ کتابک»(اسراء- 14) و صله رحم یا تحکیم خویشاوندی این خاصیت را دارد که در چنان موقعیتی صاحب و عامل خویش را کمک کرده و حسابرسی او را آسان می‌کند. امام صادق(ع) می‌فرماید: «ان صله رحم... تیسترالحساب و تدفع البلوی» همانا صله رحم حساب را آسان و بلا را دفع می‌کند.(همان، ج 74، ص 100)

4- فراوانی ثروت

با اینکه در ظاهر صله رحم با رفت و آمد و هزینه کردن بخشی از درآمد انسان همراه است و ظاهرا موجب کاهش ثروت و اموال انسان می‌گردد، ولی آموزه‌های وحیانی اسلام و پیشوایان معصوم تاکید کرده‌اند که چنین هزینه‌هایی سبب برکت زندگی و فراوانی درآمدها می‌شود. امام علی(ع) می‌فرماید: «صله الارحام تثمرالاموال و تنسی فی الاجال» پیوند با خویشان، اموال و ثروت‌ها را بارور می‌سازد و مرگ‌ها را به تاخیر می‌اندازد.(شرح غررالحکم، ج 4، ص 207)

5- پاکیزگی کردار

امام صادق(ع) صله رحم را مایه پاکیزگی اعمال و کردار انسان دانسته و می‌فرماید: «ان صله الرحم تزکی الاعمال».(بحارالانوار، ج 74، ص 100)

6- آبادانی شهرها

امام علی(ع) از قول رسول خدا(ص) نقل می‌کند که فرمود: صله رحم تعمر الدیار و تزید فی‌الاعمار و ان کان اهلها غیر اخیار». صله رحم شهرها را آباد می‌کند و عمرها را افزایش می‌دهد گرچه اهل آن از زمره نیکان نباشند.(همان، ج 47، ص 163)

7- تحکیم عاطفی

افراد فامیل به طور طبیعی با یک احساس خاص با هم مرتبطند و یکدیگر را دوست دارند. این عواطف و احساسات از نعمت‌های ارزشمند الهی است که در درون انسان تعبیه شده و از راه صله رحم بر تحکیم و گسترش آن تاکید شده است و آن کسی که به این عمل خداپسندانه اقدام می‌کند، احساسات فامیل و عواطف آنها را نسبت به خود جلب و جذب می‌کند. امام باقر(ع) می‌فرماید: «صله الارحام... تحبب فی اهل بیته فلیتق الله و لیصل رحمه» پیوند خانوادگی فرد را در فامیلش محبوب می‌گرداند. 

پس شخص باید تقوای الهی را پیشه کند و با فامیلش پیوند برقرار نماید.(اصول کافی، ج 2، ص 152)