جهاد هم خودش یک عاملی است که جانشین نمی‌پذیرد،‌یعنی امکان ندارد که یک مؤمن مسلمان جهاد رفته و یک مؤمن مسلمان جهاد ندیده،‌از نظر روحیه یک  جور باشند... کاری که از این عامل (جهاد) ساخته است از عامل‌های دیگر ساخته نیست. حدیثی از پیامبر اکرم(ص) در این زمینه هست (در سنن ابی داود) که واقعاً اعجاز است. می‌فرماید: مسلمانی که غزو (جهاد) نکرده باشد یا لااقل در دلش حدیث نفس غزو نداشته باشد،‌اگر بمیرد در یک شعبه‌ای از نفاق مرده است، یعنی خالی از یک نوع نفاق نیست. البته این از آن نفاق‌های غیر مستشعر (ناآگاهانه) است که خود آدم هم نمی‌داند منافق است،‌ولی واقعاً منافق است.(1)

____________

1- تربیت و رشد اسلامی،‌شهید مرتضی مطهری(ره)، بینش مطهر، ج 13، ص 103