نقشه استعمار برای زنان - بخش سیزدهم
تجربه سودان: انحطاط زنان برای ادامه غارت منابع
سید محمدحسین راجی
در ادامه یادداشت قبل، در این یادداشت به مداخله و بی‌ثبات‌سازی در کشور سودان می‌پردازیم.
سودان
سودان، کشوری مهم و سرشار از منابع نفتی و معدنی، در شمال آفریقا واقع شده است. در سال 1979 رئیس‌جمهور این کشور با شوروی قطع رابطه کرد و کمپانی نفتی دولتی کشور آمریکا، یعنی شورون را، برای توسعه صنعت نفت سودان، وارد این کشور کرد. در سال 1992، شورون امتیازات نفت سودان خود را فروخت.
زمینه‌های متعددی برای دشمنی آمریکا با سودان وجود دارد که عمدتاً مربوط به دوره سی‌ساله رهبری عمرالبشیر (از سال 1993 تا 2019) می‌باشد. این زمینه‌ها عبارتند از:
1. دستیابی به منابع و نفتی سودان، به‌ویژه با عنایت به روابط نزدیک چین و سودان و همچنین قراردادهای نفتی میان این دو کشور
2. وجود منابع سرشار معدنی و به صورت ویژه طلا
3. گرایش‌های سوسیالیستی عمرالبشیر و مخالفت وی با سرمایه‌داری
4. همسویی عمرالبشیر و ملت سودان با آرمان فلسطین، جمهوری اسلامی ایران و همچنین مواضع ضد اسرائیلی این کشور
منطقه مورد مناقشه دارفور در قسمت غربیِ سودان نیز از لحاظ منابع طلا بسیار سرشار است. بیش از 50 درصد از منابع طلای سودان در منطقه دارفور این کشور است. هیئت کارشناسان سازمان ملل در سال 2016، اعلام کردند که گروه‌های مسلح طلای استخراج شده در معادن کوچک مقیاس را برای تامین مالی خود مورد استفاده قرار می‌دهند و با اعمال مالیات غیرقانونی بر فعالیت‌های استخراج طلا، سالانه حدود 54 میلیون دلار درآمد دارند.
به بیان وزیر معادن سودان، احمد محمد صادق الکوراری، 90 درصد استخراج طلای سودان به شیوه سنتی انجام می‌شود و این کشور عملاً هیچ کنترلی بر استخراج‌کنندگان سنتی طلا ندارد و این شامل دارفور نیز می‌شود. همچنین بخش قابل توجهی از فلزات گرانبها به خارج از این کشور قاچاق می‌شود. شواهد نشان می‌دهد برخی از شرکت‌ها در دبی مقصد اصلی طلای سودان در سال 2012 بوده‌اند. خریدار این طلا، بزرگ‌ترین پالایشگاه دبی، پالایشگاه «جواهرات بین‌المللی کالوتی» بود.
همین موضوعات باعث شد تا آمریکا و غرب برای پیشبرد منافع خود در این کشور از ابزار‌های مختلفی مانند حقوق بشر و به‌خصوص حقوق زنان به بهانه قوانین شریعت اسلام در حوزه پوشش استفاده کنند.
برای مثال حضور زنان تحت طرح «نه به سرکوب زنان» در سال 2009، با شعار «آزادی، صلح، عدالت (حریه، سلامه، عداله)» بسیار مؤثر بود. این کمپین با اجتماع زنان سودانی برای ابراز همدردی با لوبنا احمد حسین، که به خاطر پوشش خود دستگیر شده بود، آغاز شد. او حدود 500 دعوتنامه را برای رسانه‌ها و گروه‌های حقوق بشر ارسال کرد و از آنها خواست در دادگاه او شرکت کنند. این اقدام او بازتاب جهانی داشت و توسط شبکه عربی اطلاعات حقوق بشر و دیگر گروه‌های حقوق بشر ستایش شد.
پس از جهانی شدن این جنبش، تمرکز حول محور مسئله زنان آغاز شد. موارد دیگر، از جمله «دختر یوتیوبر» (که توسط پلیس نظم عمومی در سال 2010 به شلاق محکوم شد) و امیره عثمان (که در سال 2013 به دلیل امتناع از پوشاندن موهای خود دستگیر شد) باعث تجدید درخواست‌ها برای لغو این قوانین شد.
به عنوان مثال، سازمان «طرح استراتژیک برای زنان در شاخ آفریقا » که شبکه‌ای از سازمان‌هایی است که تحت پوشش ارتقای حقوق زنان و برابری جنسیتی در آفریقا و با حمایت غرب می‌باشد، اقدامات ویژه‌ای انجام داد.
ایالات متحده علاوه‌بر کمک‌های مالی به سازمان‌های فمینیستی کشورهای آفریقایی، از طرق مبادی غیررسمی مانند بنیادهای خیریه همکار سازمان سیا مانند بنیاد راکفلر، بنیاد فورد، موقوفه کارنگی و بنیاد «جامعه باز» متعلق به جورج سوروس، نیز به طرح استراتژیک برای زنان در شاخ آفریقا کمک کرد.
همه اینها زمینه‌ساز فشار غرب بر عمرالبشیر، رئیس‌جمهور این کشور گردید. همچنین به دلیل مشکلات اقتصادی و تحریم‌های شدید غرب، آمریکا توانست سودان را به مذاکره برای رفع تحریم و خروج از لیست تروریستی وادار کند، اما به دلیل عدم پایبندی آمریکا به تعهدات، سودان هم نتایج مذاکرات را نپذیرفت و این امر باعث ناآرامی‌ها در این کشور شد و زمینه دخالت کشورهای غربی با استفاده از ابزار حقوق بشر و حقوق زنان، در سودان به‌وجود آمد و در سال 2019 رهبر سودان سرنگون شد. سپس یک دولت انتقالی شکل گرفت که قوانین را به صورت وسیعی تغییر داد؛ قانون حجاب و ممنوعیت مشروب را ملغی کرد؛ همجنس‌بازی را ازاد اعلام کرد و مجازات شلاق و حبس را برای آن برداشت؛ و در نهایت در سال 2023، روابط خود با اسرائیل را عادی‌سازی کرد.
انقلابی که با وعده برابری جنسیتی، امنیت جنسی، آزادی و عدالت روی کار آمد، به هدف خود نرسید. انقلابی که محرک اصلی آن زنی بود که بر روی یک ماشین رقصید، آواز خواند و سخنرانی کرد؛ اما در عمل ابزار غرب قرار گرفت. ارمغان آن، چیزی جز فلاکت و فاجعه برای مردم سودان به‌ویژه برای زنان سودانی نبود. برای نمونه به ماجرای «عاشه جبل» می‌پردازیم.
در هفته پایانی آگوست 2020، عاشه الجبل، خواننده زن محبوب سودانی که توسط گروه بزرگی از مردان جوان مورد آزار و اذیت خشونت‌آمیز قرار گرفت، ملت سودان را شوکه کرد. این اولین باری است که آزار و اذیت جنسی در این مقیاس در انظار عمومی در سودان رخ می‌دهد و آن هم برای شخصیت محبوبی مانند جبل. طبق گزارش‌ها، زنان سودانی در طول شش ماه اعتراض مستمر، اشکال متعددی از آزار جنسی را تجربه کردند. [از] دستگیری‌های خودسرانه تا اعتراض‌های مسالمت‌آمیز، زنان مورد آزار و اذیت جنسی و بدرفتاری توسط دولت حاکم وقت و نیروی اطلاعات ملی قرار گرفته‌اند. همه اینها خلاف آن اهداف اعلامی دولت انتقالی است و وضعیت زنان سودان به هیچ وجه بهتر نشده است.
به گزارش دفتر سازمان ملل متحد برای هماهنگی امور بشردوستانه از 15 تا 27آوریل 2023، 589 نفر بر اثر خشونت‌ها کشته و 4599 نفر زخمی شده‌اند و همچنین 334000 غیرنظامی در داخل کشور آواره شده‌اند (اکثر آنها زن و کودک هستند) و به مناطق امن در سودان‌گریخته‌اند؛ در حالی که 120000 نفر سودان را ترک کرده و اکثریت آنها به دنبال پناهندگی هستند. جمعیت‌های آسیب‌پذیر مانند زنان سرپرست خانوار، افراد دارای معلولیت، فقرای شهری، زنان باردار و شیرده، کودکان و آوارگان داخلی قبل از این درگیری در معرض خطر بیشتری قرار دارند. سازمان بین‌المللی مهاجرت در 24 مه اعلام کرد که جنگ در سودان بیش از یک میلیون آواره داخلی ایجاد کرده است. در حالی که بیش از 250000 نفر دیگر به طور کلی کشور را ترک کرده بودند که مصر با 110000 نفر بیشترین تعداد پناهنده را به خود دیده است.
با وجود همه اقداماتی که دولت انتقالی سودان داشته است، باز هم آمریکایی‌ها منفعت خود را در بی‌ثباتی در سودان می‌دانند و در سال 2023 زمینه تجزیه سودان را توسط گروهک‌های تروریستی فراهم کردند. برای نمونه پایگاه هوائی وادی سیدنا یک فرودگاه نظامی در 22 کیلومتری شمال خارطوم در سودان است که توسط ایالات متحده ایجاد گردیده است. پس از آغاز درگیری سودان در سال 2023، بسیاری از نیروهای غربی از آن برای منافع خود استفاده کرده‌اند. این منفعت‌طلبی آمریکا باعث مداخله نظامی در منطقه شده و شرایط نامناسبی را برای زنان در حوزه آموزش و بهداشت ایجاد کرده است.