سرویس خارجی-

شمار وزرای کابینه نخست‌وزیر انگلیس که در انتخابات پارلمانی این کشور کرسی خود را از دست دادند، رکورد شکست تا حزب محافظه‌کار پارلمان و نخست‌وزیری با شکستی بسیار سنگین به حزب کارگر ببازد.  

چند روز پیش شرکت نظرسنجی «سورویشن» با توجه به داده‌های تحقیقات خود پیش‌بینی کرد حزب کارگر انگلیس در انتخابات سراسری با تعداد کرسی‌های بالا به قدرت برسد؛ حزب کارگر به رهبری «کِر استارمر» ۴۸۴ کرسی از ۶۵۰ کرسی پارلمان را به دست خواهد آورد. بالاخره انتخاب برگزار شد و نتایج نیز کمابیش مطابق با همین نظرسنجی بود. اما پیش از ورود به بحث انتخابات باید به این پرسش پاسخ داد که چرا حزب محافظه‌کار باید این شکست را تجربه می‌کرد؟ به هر حال افزایش هزینه‌های زندگی یکی از مهم‌ترین مسائل مورد توجه در میان انگلیسی‌ها در این انتخابات بود و بر اساس داده‌های اداره ملی آمار، قیمت مواد غذایی حدود 31درصد بیشتر از سه سال پیش است.

برگزاری همه‌پُرسی برگزیت (خروج از اتحادیه اروپا) در انگلیس در تاریخ 23 ژوئن 2016 (۳۱ خرداد ۱۳۹۵) و طولانی شدن فرآیند خروج این کشور از اتحادیه اروپا و مصائب پس از خروج و از طرف دیگر فراگیر شدن بیماری کووید19 در انگلیس از ماه مارس سال 2020 (اسفندماه 1398) و در پی آن آغاز جنگ اوکراین (در اواخر سال 1400) و تبعات منفی اقتصادی آن برای اروپا، تاکنون آثار منفی گسترده‌ای برای این کشور دربرداشته، به‌گونه‌ای که ششمین اقتصاد بزرگ جهان را با چالش‌های کمابیش بی‌سابقه‌ای مواجه نموده است. جالب است که اخیراً با ورود انصارالله یمن به عملیات علیه رژیم آپارتاید اسرائیل و کشتی‌های کشورهای حامی رژیم آپارتاید در دریای سرخ و... هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه برای انتقال کالا به انگلیس بسیار افزایش پیدا کرده است و مصیبت دیگری برای این کشور رقم زده است.

مروری بر نتایج

«ریشی سوناک»، نخست‌وزیر محافظه‌کار انگلیس، پس از شکست حزبش در انتخابات پارلمانی این کشور، استعفای خود را اعلام و «چارلز سوم»، پادشاه انگلیس، با این استعفا موافقت کرد. حزب کارگر در انتخابات سراسری انگلیس با کسب اکثریت آرا و به دست آوردن ۴۱۲ کرسی، شکست سنگینی را به حزب محافظه‌کار (توری) تحمیل کرد. سوناک ضمن اذعان به این شکست، گفت که مسئولیت آن را می‌پذیرد و به کِر استارمر، رهبر حزب کارگر، این پیروزی را تبریک گفته است. این سنگین‌ترین شکستی است که محافظه‌کاران تجربه کرده‌اند و حزب کارگر موفق شد با اکثریت مطلق به مجلس عوام بازگردد. تا زمان تنظیم این گزارش، حزب محافظه‌کار هم که ۲۴۹ کرسی خود را از دست داد، در مجموع ۱۲۱ کرسی کسب کرد که این به معنای بزرگ‌ترین شکست این حزب از زمان تأسیس آن در قرن نوزدهم میلادی است.

دیگر احزاب

حزب لیبرال‌دموکرات با کسب ۷۱ کرسی، بار دیگر سومین حزب بزرگ مجلس جدید انگلیس شد. «نایجل فراژ»، رهبر حزب راستگرای «اصلاح بریتانیا»، که قبلاً هفت‌بار در راهیابی به مجلس ناکام مانده بود، این‌بار توانست کرسی کلکتون را از محافظه‌کاران بگیرد. این حزب که قبلاً «حزب برگزیت» نام داشت، خواهان به صفر رساندن میزان خالص مهاجرت به انگلیس است و با نتایجی غیرقابل پیش‌بینی در مجموع ۴ کرسی پارلمان را از آن خود کرد. حزب اس‌ان‌پی که خواهان استقلال اسکاتلند از بریتانیاست و در دوره قبل ۴۸ کرسی را به دست آورده بود، این‌بار فقط ۹ نماینده در مجلس دارد.

حاشیه‌های این شکست

تعداد بی‌سابقه‌ای از وزرای کابینه دولت ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس در انتخابات پارلمان این کشور، کرسی خود را از دست داده‌اند. بر اساس نتایج انتخابات پارلمانی، تعداد وزرا و مقامات ارشد دولت سوناک که در این انتخابات کرسی خود را از دست داده‌اند، به اندازه‌ای است که در صورت استعفای سوناک، تنها چند رقیب برای رهبری حزب محافظه‌کار باقی خواهند ماند. نتایج حاکی از آن است که ۹ نفر از اعضای ارشد دولت سوناک کرسی خود را از دست داده و رکوردی که در سال ۱۹۹۷ با هفت کرسی از دست‌رفته ثبت شده بود را شکستند. گرانت شاپس، وزیر دفاع دولت سوناک که حدود یک سال این سمت را عهده‌دار بوده است، برجسته‌ترین قربانی شکست مفتضحانه حزب محافظه‌کار است. همچنین، «پنی موردانت»، معاون پارلمانی دولت سوناک، نیز که پس از حمل شمشیر در مراسم تاجگذاری چارلز سوم، در کانون توجه بین‌المللی قرار گرفت، کرسی‌اش را در مجلس عوام از دست داد و...

صبح جمعه ۵ ژوئیه (15 تیر) و با پایان شمارش آرا،‌ ریشی سوناک آخرین سخنرانی خود را در مقابل مقر نخست‌وزیر انگلیس در شماره ۱۰ خیابان داونینگ‌استریت لندن انجام داد. او در سخنانش رقیب خود استارمر را ستود و او را «مردی شایسته با روحیه خدمت به مردم» توصیف کرد و گفت که به او احترام می‌گذارد. سوناک مدعی شد که انگلیس اکنون «قدرتمندتر» شده است و انگلیس را «بهترین کشور جهان توصیف کرد». سوناک در سخنانش همچنین اعلام کرد که از رهبری حزب محافظه‌کار کناره‌گیری خواهد کرد، اما افزود که فقط زمانی که مقدمات انتخاب جانشین او فراهم شده باشد، این تصمیم را عملی می‌کند. او خطاب به رأی‌دهندگان گفت: «من پیام عصبانیت، ناامیدی شما را شنیدم و مسئولیت این شکست را برعهده می‌گیرم.» او و همسرش به کاخ باکینگهام رفتند و پس از استعفا به عنوان نخست‌وزیر سابق کاخ را ترک کرد. پس از آن، استارمر نزد پادشاه انگلیس رفت و شاه او را رسماً به عنوان نخست‌وزیر مأمور تشکیل کابینه کرد. پس از آن، طبق رسم همیشگی نخست‌وزیر جدید از کاخ باکینگهام راهی دفترش در داونینگ‌استریت لندن شد تا اولین سخنرانی‌اش را در مقام رئیس دولت انجام دهد.

یک نکته حاشیه‌ای دیگر آنکه اعلام نتایج انتخابات پارلمانی انگلیس مبنی بر شکست حزب حاکم (محافظه‌کار) و پیروزی حزب کارگر، با واکنش دولت چین همراه شد. «مائو نینگ»، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، دیروز (جمعه) گفت که تقویت روابط پکن با لندن به نفع مردم هر دو کشور است. مائو طی نشست خبری روزانه گفت: «توسعه روابط پایدار و دوجانبه سودمند چین و بریتانیا در راستای منافع اساسی دو ملت است و همچنین به پاسخ مشترک هر دو طرف به چالش‌های جهانی و ارتقای صلح و توسعه در سراسر جهان کمک می‌کند.» گفتنی است، انتظار می‌رود که حزب کارگر نسبت به محافظه‌کاران روابط بهتری با کشور چین داشته باشد.

از استارمر چه می‌دانیم؟

نخست‌وزیر ۶۱ساله جدید انگلیس کارنامه نسبتاً پرباری پیش از ورود به عرصه سیاست دارد. پدرش کارگر یک کارخانه ابزارسازی و مادرش ‌پرستار بود و او را به یاد «کِر ‌هاردی»، بنیانگذار حزب کارگر، کِر نام گذاشته‌اند. استارمر در کودکی در آزمون ورودی «مدرسه گرامر» (مشابه مدارس تیزهوشان ایران) قبول شد و در نوجوانی پیانو، فلوت و ویولن هم می‌نواخت. او سپس در رشته حقوق از دانشگاه‌های لیدز و آکسفورد لیسانس و فوق‌لیسانس گرفت. او به عنوان یک وکیل حقوق بشری، در کشورهای آفریقایی و حوزه کارائیب پرونده افراد محکوم به اعدام را قبول می‌کند. استارمر در دهه ۹۰ میلادی با پیروزی بر رستوران‌های زنجیره‌ای مک‌دونالد در پرونده شکایت این شرکت از دو فعال محیط‌زیستی، به چهره‌ای شناخته‌شده تبدیل شد؛ پرونده‌ای که تا دیوان حقوق بشر اروپا هم بالا رفت. او در سال ۲۰۰۸ در دولت حزب کارگر به رهبری «گوردون براون» به عنوان رئیس دادستانی انگلستان و ولز انتخاب شد و تا سال ۲۰۱۴ هم در این مقام باقی ماند و بابت خدماتش لقب «سر» گرفت. استارمر در سال ۲۰۱۵ به عنوان نماینده وارد مجلس عوام شد و در دوران پس از همه‌پرسی خروج از اتحادیه اروپا، وزیر سایه برگزیت و عملاً سخنگوی حزب کارگر در این زمینه بود. پس از شکست حزب کارگر در انتخابات سال ۲۰۱۹ و کناره‌گیری «جرمی کوربین»، او خود را نامزد رهبری حزب کرد و در سال ۲۰۲۰ و در اوج موج اول همه‌گیری کرونا به مقام رهبری حزب اصلی مخالف دولت رسید.

کمی از رویه‌ها بدانیم!

همچنین گفتنی است، حزبی که اکثریت را در مجلس عوام انگلیس به دست بیاورد، دولت بعدی این کشور را تشکیل خواهد داد. اعضای کابینه و معاونان آنها عموماً از بین نمایندگان حزب حاکم در مجلس عوام انتخاب می‌شوند. هرچند که نخست‌وزیر می‌تواند بعضی از پست‌ها را به اعضای مجلس اعیان بسپارد. برای مثال ریشی سوناک پاییز پارسال «دیوید کامرون» را عضو مجلس اعیان کرد و مقام وزیر خارجه را به او سپرد. بریتانیا ۶۵۰ منطقه یا حوزه انتخابیه دارد. رأی‌دهندگان هر یک از این حوزه‌ها یک نماینده را برای عضویت در مجلس عوام و نمایندگی ساکنان محلی انتخاب می‌کنند. بیشتر نامزدها نماینده یک حزب سیاسی‌اند ولی بعضی به طور مستقل شرکت کردند. همچنین باید توجه داشت، ریشی سوناک تصمیم گرفت این انتخابات زودرس را حدود شش ماه قبل از موعد قانونی آن برگزار کند. یک دوره سیاسی در انگلیس پنج سال طول می‌کشد و از آن‌جا که حزب محافظه‌کار در دسامبر سال ۲۰۱۹ این انتخابات را برده بود، انتخابات سراسری بعدی باید طبق قانون تا ژانویه ۲۰۲۵ انجام می‌شد.