سرویس اقتصادی-
آمارها نشان می‌دهد که اصناف پردرآمد نسبت به میزان بهره‌مندی از امکانات کشور، مالیات اندکی می‌پردازند و فرار مالیاتی گسترده در بین آنها وجود دارد.
به گزارش کیهان، خرداد و تیر فصل پرداخت مالیات اصناف و مشاغل است که معمولا در این دوره هیاهو علیه مالیات‌گیری از سوی برخی اصناف هم زیاد می‌شود. در حالی‌که کارگران همواره با تحمل بیشترین فشار اقتصادی، مالیات خود را کامل پرداخت می‌کنند، برخی از اصناف در فرار از مالیات رکوردشکنی دارند. آن‌طور که رئیس سازمان امور مالیاتی خبر داده، سال گذشته مالیات 90 درصد اصناف و مشاغل، از صفر تا 20 میلیون تومان بوده و میانگین مالیات پرداختی آنها فقط هفت میلیون تومان بوده است!
آمارهای رسمی نیز حاکی از این است که از کل درآمد مالیاتی کشور، کمتر از شش درصد مالیات را اصناف و مشاغل پرداخت می‌کنند که 50 درصد مالیات پرداختی این اصناف هم صفر است. البته نیازی به گفتن هم ندارد که وضعیت مالی اصنافی که مالیات‌شان صفر بوده، نسبت به اقشاری مانند کارگران خوب است.
طبق آمارهای سازمان امور مالیاتی، در سال گذشته از حدود 850 هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی کشور حدود 50 هزار میلیارد تومان مالیات از اصناف و مشاغل بود درحالی‌که به گزارش مراجع رسمی، بالغ بر 30 درصد تولید ناخالص داخلی کشور در بخش اصناف است. بنابراین، 50 و شش دهم درصد از اصناف در سال 1402 حتی یک ریال هم مالیات پرداخت نکرده‌اند و 19 و چهار دهم درصد از اصناف نیز حداکثر تا پنج میلیون تومان در سال گذشته مالیات پرداخت کرده‌اند. 
همچنین 9 و هفت دهم درصد از اصناف بین پنج تا 10 میلیون تومان، چهار و نیم درصد بین 10 تا 15 میلیون تومان، چهار درصد بین 15 تا 20 میلیون تومان، دو درصد بین 20 تا 25 میلیون تومان، یک و هشت دهم درصد بین 25 تا 30 میلیون تومان و 7.7 درصد نیز بیش از 30 میلیون تومان مالیات پرداخت کرده‌اند.
 مالیات 15 صنف کمتر از یک‌سال کارگر
فرار مالیاتی پزشکان و طلافروشان مخصوصا در سال‌های اخیر خیلی مورد توجه و انتقاد قرار گرفته است. یک طلافروش با میانگین گردش کارتخوان شش میلیاردی در سال 1401 نهایتاً متوسط 
9 میلیون و 600 هزار تومان مالیات پرداخت کرده است! پزشکان و دندانپزشکان نیز در سال 1401 با آن‌هم حجم بالای درآمدی که دارند متوسط تنها 35 میلیون و 300 هزار تومان مالیات پرداخت کرده‌اند. نمایشگاه‌داران خودرو نیز با گردش سه میلیارد تومانی پوز در سال 1401 تنها 20 میلیون تومان مالیات داده‌اند!
بررسی آمارهای جدید سازمان امور مالیاتی حاکی است، متوسط رقم مالیاتی که برخی از این صنوف و مشاغل در سال 1402 پرداخت کردند مثل پزشکان، طلافروشان، بنگاه‌های املاک، نمایشگاه‌داران خودرو، 10 تا 20 میلیون تومان در سال بوده است.
این درحالی است که یک کارمند با دریافتی 250 میلیون تومان در سال 30 میلیون تومان مالیات پرداخت کرده است. قانونگذار در سال‌های اخیر تلاش کرده تا با وضع قوانین جدید از فرار مالیاتی این گروه‌‌ها جلوگیری کند با این حال اما همچنان آمار فرارهای مالیاتی اصناف بسیار بالاست و این امر همواره مورد انتقاد مردم‌، کارگران و کارمندان بوده است. 
اخیرا هم «شاهین مستوفی»؛ رئیس مرکز بازرسی، مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی سازمان امور مالیاتی از فرار مالیاتی 50 میلیاردی چهار طلافروش در شهر اردبیل خبر داد. این مورد البته فقط مربوط به یکی از پرونده‌های کشف فرار مالیاتی است و امثال این پرونده‌ها و فرار‌های مالیاتی قطعا بسیار است؛ اما نکته مهم اینجاست که حجم فرارهای مالیاتی درحالی همچنان بالاست که سازمان مالیاتی و دستگاه‌های مرتبط تسهیلات ویژه‌ای هم برای اصناف مختلف در این حوزه در نظر گرفته‌اند. جدول سرانه مالیاتی 15 صنف در سه سال گذشته در حالی منتشر شده که مالیاتی که تمامی این صنوف در طول یک سال پرداخت می‌کنند، تقریباً از مالیات یک سال یک کارگر کمتر است.
 مقابله با فرار مالیاتی با بانک اطلاعاتی 
«عفت شریعتی»؛ عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در این خصوص در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما گفت: مالیات از هیچ قشری هرگز نباید کمتر یا بیشتر از توان آنها باشد. مالیات از اصناف هم باید متناسب با سودآوری آنها باشد و حتما بانک اطلاعاتی در سازمان مالیاتی می‌تواند به عادلانه بودن مالیات‌ستانی و مقابله با فرار مالیاتی کمک کند.
وی افزود: برخی از اصناف سودآوری بالایی دارند اما همیشه از معافیت‌های زیاد بهره‌مند بوده‌اند و حتی گاهی مالیات را هم دور زده‌اند که نباید این روال ادامه داشته باشد. چون نتیجه این می‌شود که به قشرهای دیگر جامعه فشار مالیاتی بیشاری وارد شود. 
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر از فرار مالیاتی برخی از اصناف مثل پزشکان جلوگیری شده، افزود: اکنون کارگران کشور که از حقوق حداقلی هم برخوردار هستند مالیات خود را کاملا دقیق پرداخت می‌کنند اما برخی اصناف همواره در تلاش هستند تا به نوعی از زیر بار مالیات فرار کنند. سازمان مالیاتی باید اطلاعات کامل و جامع از درآمدهای اصناف داشته باشد تا با اتکا به این اطلاعات هم مالیات‌ستانی شفاف و هم عادلانه شود. 
 بی‌اعتنایی اصناف پردرآمد به مالیات
فرار مالیاتی اصناف پردرآمد، همواره یکی از بحث‌های مالیاتی بوده است. «علیرضا زندیان»؛ دیگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم درباره‌ فرار مالیاتی برخی اصناف مثل مؤسسات آرایشی (آرایشگاه‌های لاکچری)، بنگاه‌های معاملات املاک، رستوران‌داران و... به خبرگزاری مهر گفت: سال 1401 بحث اصلاح قانون مالیاتی را در مجلس داشتیم و در کمیسیون اقتصادی روی این مسئله کار کارشناسی زیادی شد و قانون مالیات بر خانه‌های خالی، قانون مالیات بر خودروهای لوکس و خانه‌های لوکس نیز تصویب شد. 
وی ادامه داد: اما بعد از مدتی اعلام شد که به عنوان مثال قانون مالیات بر خانه‌های خالی فقط ۲۰ درصد اجرائی شده و قوانین مالیاتی دیگر نیز به ۱۰ درصد اجرا نرسیده‌ است. یکی از مشکلاتی که ما داریم این است که در تدوین قوانین واقع‌نگر نیستیم و در بحث عدالت مالیاتی در کشور خیلی ضعیف هستیم. 
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: به عنوان مثال یکی از مشکلات نظام مالیاتی ما این است که از افراد خواسته می‌شود که خوداظهاری کنند تا بر آن اساس مالیات از آن‌ها اخذ شود ولی به دلیل زرنگی برخی مشاغل، سازمان مالیاتی با فرار مالیاتی گسترده از سوی مشاغل خاص مواجه می‌شود و نمی‌توان درآمد مشاغل خاص را مشخص کرد.
زندیان افزود: دلیل اینکه برخی از مشاغل خاص در کشور که درآمدهای لاکچری هم دارند مثل مؤسسات آرایشی، بنگاه‌های معاملات املاک، رستوران‌داران و طلافروشان که مالیات کمی می‌پردازند و سرانه‌ مالیاتی آنها از سران مالیات کارمند و کارگر پایین‌تر است این است که آنها فرار مالیاتی گسترده‌ای دارند.
او ادامه داد: باید در زمینه فرار مالیاتی مشاغل خاص با تکیه بر اجرای کامل سامانه مؤدیان و همچنین الزامات برای جلوگیری از دور زدن قانون به سمت اخذ مالیات واقعی این مشاغل خاص برویم. 
 ضرورت هماهنگی دستگاه‌ها در اخذ مالیات
هماهنگی دستگاه‌ها برای اخذ مالیات، یک ضرورت قطعی است. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: به عنوان مثال برای اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی، چند ارگان باید با یکدیگر لینک شوند تا بتوانند این قانون را به درستی اجرائی کنند. شهرداری‌ها، سازمان اسناد و املاک کشور، وزارت امور اقتصاد و دارایی، سازمان امور مالیاتی و بنگاه‌های املاک اما تاکنون این اتصال بین ارگان‌ها ناقص صورت گرفته است. 
زندیان ادامه داد: عدم شفافیت مالی حاصل از اجرای کامل سامان مؤدیان سبب شده است که برخی از مشاغل خاص که درآمدهای بالا دارند فرار مالیاتی گسترده‌ای داشته باشند. اقتصاد زیرزمینی را هم باید درنظر گرفت.
«محمدرضا یزدی‌زاده»؛ کارشناس امور مالیاتی در گفت‌و‌گو با ایسنا هم با بیان اینکه باید اول مشخص کنیم منظورمان از مشاغل چیست، افزود: وقتی بحث را از این منظر پیش می‌بریم باید مواظب باشیم که گمراه نشویم. وقتی این واژه را به کار می‌بریم بسیاری از مردم نمی‌دانند که دقیقاً در مورد چه کسانی صحبت می‌کنیم. مشاغل تمام فعالیت‌های اقتصادی و ایجاد درآمد را که شرکت نیستند شامل می‌شود. در این طبقه‌بندی وکیل، پزشک، تاجر تا صنوف وجود دارند. بنابراین، در مورد کل فعالیت‌های اقتصادی در قالب غیرشرکتی صحبت می‌کنیم.
او خاطرنشان کرد: حدود چهار میلیون فعال اقتصادی در بخش مشاغل و اصناف فعالیت دارند. وقتی سهم آن‌ها را از اقتصاد مطرح می‌کنیم فقط در مورد بخش شفاف اقتصاد آمار می‌دهیم. به طور مثال، اگر می‌گوییم مشاغل دارای سهم ۲۰ الی ۳۰ درصدی در تولید ناخالص ملی هستند این آمار را برای بخش شفاف اقتصاد در نظر گرفته‌ایم و سهم واقعی با احتساب اقتصاد زیرزمینی بسیار بیشتر است. 
کارشناس امور مالیاتی افزود: مشاغل و اصناف نسبت به سهمی که در اقتصاد کشور دارند مالیات بسیار ناچیزی پرداخت می‌کنند. این موضوع ریشه در سیستم سنتی مالیاتی کشور دارد. همیشه فرض بر این بوده است که پایه‌های مالیاتی مشاغل و اصناف که در پرونده وجود دارند صحیح است و بنابراین سالی یک درصد بر این پایه اضافه می‌شود. پایه مالیاتی و درصدی که اضافه کرده‌ایم، متناسب با واقعیت نبوده است. 
یزدی‌زاده ادامه داد: در طول تاریخ اصناف و مشاغل همیشه کمترین مالیات را پرداخت کرده‌اند. البته برخی از اصناف به ویژه واحدهایی که در حوزه تولید کار می‌کنند مالیات‌شان قابل برآورد است. این دسته از اصناف مالیات‌شان را بر اساس واقعیت و عدالت می‌پردازند اما عموماً این طور است که مشاغل و اصناف مالیات حقه را پرداخت نمی‌کنند.