رئیس فرهنگستان علوم پزشکی با ارسال توضیحات تکمیلی نسبت به درج یک گزارش در صفحه دانشگاه روزنامه کیهان واکنش نشان داد.

در مطلب ارسالی دکتر علیرضا مرندی در خصوص گزارش نقل شده از خبرنامه دانشجویان در صفحه دانشگاه روزنامه کیهان آمده است:

«مطلب منتشر شده در روزنامه کیهان مورخ 1403/2/6 صفحه ۸ با عنوان «بررسی جایگاه مقالات پژوهشی در ایران و جهان، ایران پیشران تولید مقالات پژوهشی» در فرهنگستان علوم پزشکی مورد بررسی قرار گرفت. در ذیل توضیحاتی جهت تنویر و تصحیح، خدمت حضرتعالی تقدیم می‌گردد. پس از انقلاب اسلامی در ایران و استقرار نظام جمهوری اسلامی تحولات بزرگی در کشور رخ داد که جامعه جهانی را شگفت زده کرد. برای مثال در حوزه سلامت با گسترش شبکه بهداشتی درمانی در کشور با اولویت روستاها و مناطق محروم‌تر، در مدت کوتاهی رتبه کشورمان در آمارهای مرتبط با بهداشت و سلامت ارتقای جهش‌گونه یافت.

در حوزه علم و فناوری نیز تحولات بزرگی رخ داد که از چشم مراکز علم‌سنجی جهان پوشیده نمانده است و سالانه جداول رتبه‌بندی خود را منتشر می‌کنند. در حال حاضر بیست نظام رتبه‌بندی در جهان وجود دارد که تفاوت آنها در منابع مورد استفاده شاخص‌ها و روش‌شناسی (Methodology) مخصوص به خودشان است. در نتیجه نتایج به دست آمده (رتبه کشورها در جدول رتبه‌بندی) در هر نظام ممکن است با سایر نظام‌های رتبه‌بندی متفاوت باشد.

در اساسنامه، یکی از وظایف فرهنگستان علوم پزشکی رصد و پایش کلان تعیین شده است و در این راستا پژوهشی جامع در خصوص رتبه‌بندی Nature Index و مطالعه تطبیقی کشورمان در حوزه انتشار مقالات علمی در مجلات مرجع و مقایسه آن با کشورهای منطقه در سال ۱۴۰۳ به انجام رسیده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش از حوصله این مرقومه خارج است. لذا تنها در اینجا به تصحیح آمار ارائه‌شده در روزنامه کیهان مورخ 1402/2/6 اکتفا می‌شود.

رتبه کشورمان در مقایسه با عربستان و ترکیه در رتبه‌بندی Nature Index در جدول ۱ نشان داده شده است. با توجه به اینکه این نظام رتبه‌بندی از سال ۲۰۱۶ جداول و آمار خود را منتشر کرده است بنابراین سال شروع در جدول یک سال 2016 می‌باشد.

لازم به ذکر است که جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها، امری زمان‌بر است و لذا نتایج هر سال معمولا چند ماه پس از پایان سال، جمع‌بندی و در جدول‌های سالیانه Annual tables)) منتشر می‌شود. در این جدول‌ها، وضعیت سال مورد بررسی با سال گذشته مقایسه و میزان پیشرفت و یا پسرفت کشورها به صورت درصد بیان می‌شود. با توجه به اینکه برای دریافت این رتبه‌بندی یک سال باید انتظار کشید Nature Index رتبه‌بندی جاری (Current index) را نیز به انجام می‌رساند. در این رتبه‌بندی بازه زمانی یک‌ساله است ولی شروع آن ابتدای ژانویه تا آخر دسامبر نیست. آمار جدول یک از آمار سالیانه استخراج شده است.

لازم به ذکر است که آمار هر سال مربوط به سال گذشته است. برای مثال رتبه ارائه شده سال 2023 مربوط به اول ژانویه تا 31 دسامبر سال 2022 می‌باشد. مطابق آمار این جدول بهترین رتبه جمهوری اسلامی ایران در سال 2019 (رتبه ۳۱) به دست آمده است و پس از آن، رتبه کشورمان بهبود نداشته است و در سال ۲۰۲۳ رتبه کشورمان ۳۲ می‌باشد. لازم به ذکر است که عربستان در تمامی سال‌ها رتبه بهتری از کشورمان داشته است از سوی دیگر رتبه کشورمان نسبت به ترکیه در سال‌های مورد بررسی در Nature Index بهتر بوده ولی ترکیه در سال ۲۰۲۳ توانسته رشد مثبت سه پله‌ای داشته باشد.»