سختی خانه‌تکانی و آرامش دل‌تکانی-بخش دوم
تمرین کارگروهی و بازدهی باکیفیت در تکاندن خانه
یک حساب سرانگشتی به ما می‌گوید که دو هفته تا عید نوروز و نو شدن سال مانده و همین یک جمله کافی است که خیلی‌ها به‌خصوص خانم‌های کارمند استرس بگیرند که وای، خانه‌تکانی نکردم. همین یک جمله را طور دیگری بخوانیم: «هنوز دو هفته وقت داریم» و فرصت باقی است. پس بدون استرس و با برنامه به کارهایتان برسید. هدف و برنامه در خانه‌تکانی عید اهمیت بسیار زیادی دارد و مانع از دوباره‌کاری می‌شود.
خانه‌تکانی امری نسبی و سلیقه‌ای است، اما از آنجا که معمولاً افراد تمیز کردن خانه را با گردگیری سقف‌ها و دیوارها شروع می‌کنند. بهتر است که قبل از آن فرش‌ها، موکت‌ها، مبلمان و... را جمع کرده و شست‌وشو دهند تا گردوغبار کمتری بر سطوح و داخل الیاف آنها نفوذ کند. با توجه به آنکه در زمان خانه‌تکانی حجم کارها بسیار زیاد است و انرژی بسیاری از افراد می‌گیرد، بهترین کار برای شست‌وشوی فرش‌ها و موکت‌ها و... برون‌سپاری آنها و استفاده از خدمات شرکت‌های قالیشویی است. با توجه به آنکه معمولاً شست‌وشوی فرش‌ها و موکت‌ها و... از زمان دریافت تا شست‌وشو و بازگرداندن آن می‌تواند از 2 تا چند روز طول بکشد، افراد می‌توانند در این مدت به انجام بقیه امور نظافت منزل بپردازند.
خانه‌تکانی دل
باز ماه اسفند، باز بوی عید به مشام می‌رسد، باز خانه‌تکانی...
همیشه همه ما تا ماه اسفند می‌آید به فکر خانه‌تکانی می‌افتیم و به تمیز کردن خانه مشغول می‌شویم. پس تکلیف خانه‌تکانی دل چه می‌شود؟ تکلیف این دل‌های پرگردوغبارمان چه می‌شود؟
اما آیا تابه‌حال شده به فکر خانه‌تکانی دل بیفتیم؟ حداقل سالی یک‌بار به این دل‌هایی که خدای‌نکرده ممکن است پر شده باشد از کینه، قهر، دروغ، ناحق کردن حق‌ها، شکستن دل‌ها با زخم‌زبان‌ها، شکستن احترام بزرگ‌ترها، غیبت‌ها، تهمت‌ها، حسادت‌ها، معصیت‌ها و... بیفتیم.
بیایید با شروع سال جدید تغییری در سبک‌رفتاری خودمان بدهیم تا هم خودمان از زندگی بهتر لذت ببریم و هم دیگران، دوستان و آشنایان از ارتباط با ما لذت ببرند.
خیلی سخت است که آدم نفسش را شکست بدهد، ولی وقتی پا روی نفس اماره می‌گذاری، خداوند لذتی در دلت ایجاد می‌کند که قابل وصف نیست.
اولین قدم هم برای خانه‌تکانی دل آشتی کردن با افرادی که خدایی نکرده در این سالی که گذشت با آنها قهر کردی، پس پیشقدم شو تا لذت گذشت کردن را ببینی.
چه‌کارهایی را به آقایان بسپاریم؟
سمیرا آل بویه یک مشاور خانواده می‌گوید: «نخستین نکته این است که بدانید چه کارهایی را می‌توانید و چه کارهایی را نمی‌توانید به همسرانتان بسپارید؟ به طور مثال از زمانی که شما تصمیم می‌گیرید به‌عنوان خانم خانه، کارهای شب عید را شروع کنید، می‌توانید یک تقسیم وظایف انجام دهید، مثلاً به همسرتان تمیز کردن شیشه‌ها یا گردگیری سقف خانه و یا شستن حمام یا هر جای دیگری را بسپارید و دیگر خیالتان از آن بخش راحت باشد که طبق زمان‌بندی انجام می‌شود.»
این مشاور ادامه می‌دهد: «نکته دوم توجه به کارهایی است که قدرت بدنی بالا می‌خواهد، مثلاً همین تمیز کردن شیشه‌هایی که نیاز به بالا رفتن از چهارپایه دارد و یا جابه‌جا کردن وسایل داخل کمدها یا کابینت‌هایی و یا نصب پرده‌ها که برای خانم‌ها دشوارتر است و برخی جابه‌جایی و تمیزکاری‌شان دشوار است، این دست‌کارها را می‌توان به آقایان سپرد. پس نکته نخست تقسیم‌بندی کارها است. در مقابل کارهایی هم وجود دارد که خود آقایان تمایل به انجام‌شان دارند، مثلاً یک آقایی علاقه به شست‌وشو، آشپزی یا خرید دارد، می‌توانید در روزهایی که برنامه خانه‌تکانی دارید، این دست‌کارها را به او بسپارید تا هم تقسیم وظایفی شده باشد و هم اینکه از نق‌نق و درگیری با هم در امان باشید.»
آل بویه می‌گوید: «در ارتباطات خانوادگی گاه شنیده می‌شود که زوجین در شب و روزهای منتهی به عید با هم درگیر می‌شوند، مثلاً جر و بحث‌شان برای انجام کارها بالا می‌گیرد و با اوقاتی تلخ به استقبال نوروز می‌روند.
خانم‌های خانه باید هوشمندانه عمل کنند، مثلاً آقایان را مجبور می‌کنند کارهایی را که دوست ندارند، انجام دهند؛ مثل جارو زدن یا گردگیری، اما قطعاً آقایان از شیشه پاک کردن استقبال می‌کنند یا از جابه‌جایی لوازم سنگین که کمک‌کننده به خانم خانه است، لذت می‌برند؛ چرا که دوست دارند در نظر خانم‌ها، قوی به نظر بیایند؛ بنابراین نکته هوشمندانه‌اش این است کارهایی که آقایان دوست دارند را به آنها واگذار کنید و دیگر برای برون‌سپاری کارها از آنها استنطاق یا ایرادگیری نکنید.»
شاید خیلی‌ها هنوز خانه‌تکانی را شروع نکرده باشند و منتظر زمان نزدیک عید باشند، اما این یک اشتباه است که باعث به‌هم‌ریختگی خانه و روانی اعضا در نزدیک عید می‌شود؛ چرا که همه دوست دارند تا شب عید خانه ترگل و ورگل باشد و سفره هفت‌سین را هم چیده باشند. حال شاید دیده باشید کسانی را که هنوز شب عید در حال دویدن هستند و از لحاظ روانی بار زیادی را به همه اعضای خانواده تحمیل می‌کنند.
آل بویه تأکید می‌کند که خانه‌تکانی به شب عید و هفته آخر موکول نشود و اعضا از همین الان ریزه‌کاری‌ها را مثلاً از اواخر هفته شروع کنند. یا اینکه اگر فرش‌ها را به قالیشویی قرار است، بدهند از همین‌الان این کار را انجام دهند که به شلوغی شب عید نخورند.
صبور باشید، ایراد نگیرید و قهر نکنید
برخی خانم‌ها زمانی که دوروبرش قدری شلوغ می‌شود، خلقشان هم تنگ می‌شود و مدام شروع به ایرادگیری می‌کنند البته این فقط مخصوص بانوان نیست، سایر اعضای خانه و آقایان هم ممکن این‌طور شوند.
مریم عباس‌زاده، روانشناس می‌گوید: «سعی کنید صبرتان را این ایام بیشتر کنید تا کارها همه سر زمان‌بندی و به نحو احسنت انجام شود. اگر کاری به همسرتان سپردید دیگر از انجام آن ایراد نگیرید، غر نزنید و نق‌نق نکنید. اگر ایرادی در کاری می‌بینید با زبان نرم و خوش‌وبش تذکر دهید که دو مرتبه انجام شود. خیلی روی ریزه‌کاری‌ها حساس نباشید. اینکه یک جرم کوچک روی کاشی‌های سرویس بهداشتی باقی‌مانده باشد یا نباشد، خیلی اثری در حال‌وروز روحی ما شب عید ندارد و اگر هم میهمانی در ایام عید داشته باشید، متوجه آن نمی‌شود.
برخی خانم‌ها زمانی که می‌بینند کاری به همسرشان سپردند و همسرشان با نهایت حوصله و آرامش آن را به بعد موکول می‌کند، قهر می‌کنند یا عصبانی می‌شوند. باید این را بدانید که این عصبانی شدن هم اوقات خودتان و هم دیگر اعضای خانواده را شب عید خراب می‌کند و خاطره بدی می‌گذارد؛ بنابراین شما هم سعی کنید آرام باشید و دو مرتبه با صبوری آن کار را از همسرتان بخواهید، بدون غرزدن، نق‌نق کردن و بدون کنایه تا آقایان از کمک کردن سر باز نزنند.»
وی درباره دیگر جزئیات خانه‌تکانی می‌گوید: «یک نکته دیگر این است که هر جایی که نیاز به تمیزی و کار دارد و از آقایان کمک می‌خواهید با جزئیات برایشان توضیح دهید، قطعاً آنها خودشان نمی‌دانند که باید چه کنند؟ پس توضیح شما چراغ را برایشان روشن می‌کند، اما اگر هم مثل شما نتوانستند کاری که می‌خواهید را انجام دهند، باز هم از آنها تعریف کنید تا برای کارهای دیگر انرژی بگیرند. آقایان محترم هم باید بدانند که کارهای منزل وظیفه آنها هم هست، مخصوصاً اگر همسری دارند که بیرون از منزل هم کار می‌کند و وظایف مادری و بچه‌داری هم برعهده‌اش هست، نیاز به همکاری و همدلی بیشتری هم دارند. خصوصاً اگر همسر این دست آقایان استرس زیادی هم شب عید دارد، قطعاً آرام کردن فضای خانه کمک بیشتری از آقایان می‌طلبد تا نزدیک عید فضای آرامی منزل و خانواده داشته باشند.»
این روانشناس در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «در نهایت در این روزهایی که سرعت کارها چندین برابر قبل می‌شود، باید در نظر داشته باشید که کارها با مشارکت سریع‌تر انجام می‌شود، پس هم پدر و مادر و هم بچه‌ها در امور خانه می‌توانند باحال خوب با هم مشارکت داشته باشند به شرطی که اصولی که مطرح شد را رعایت کنند تا همه اعضا خانواده پای سفره هفت‌سین و زمان تحویل سال انرژی مثبت داشته باشند.»
خطرات خانه‌تکانی
واقعاً یکی از مهم‌ترین نکته‌ها برای تمیز کردن خانه برای ورود به سال جدید عجله نکردن در اتمام کارها است. تمیز کردن منزل در این فصل می‌تواند بسیار خسته‌کننده باشد، ایمنی را هرگز فراموش نکنید حتی اگر تمام روز را سخت کار کرده‌اید. بهترین کار این است که هنگام خستگی کار را متوقف کرده و یک لیوان آب بنوشید و در جای ایمن استراحت کنید.
ترکیب شوینده‌های قلیایی مانند سفیدکننده‌ها با شوینده‌های اسیدی مانند جوهرنمک را باعث واکنش شدید و تولید گاز سمی کلر عنوان کرد که فوق‌العاده خطرناک است و استنشاق آن سبب اختلال در تنفس و آسیب به راه‌های تنفسی، آبریزش چشم و گاهی منجر به مرگ می‌شود. این موضوع به‌ویژه در مکان‌های دارای تهویه ضعیف به‌شدت خطرناک است.
زمانی که می‌خواهید از پله‌های نردبان بالا بروید، مراقب باشید و اطراف خود را خلوت کنید تا هنگام بالا یا پایین آمدن از پله‌ها با شی برخورد نکنید و از فردی بخواهید که نردبان را برایتان بگیرد.
زمانی که می‌خواهید از پله‌های نردبان بالا بروید، مراقب باشید و اطراف خود را خلوت کنید تا هنگام بالا یا پایین آمدن از پله‌ها با شیئی برخورد نکنید و از فردی بخواهید که نردبان را برایتان بگیرد.
هیچ چیز مثل ورود گرد و غبار موجب انسداد ریه‌ها نمی‌شود، بنابراین هنگام خانه‌تکانی بسیار مراقب ورود این آلرژن‌ها و گردوغبارها به گلو باشید و از ماسک برای جلوگیری از ورود آلودگی‌ها استفاده کنید.
هنگام شست‌وشو و خانه‌تکانی عید بسیار مراقب برق‌گرفتگی باشید و قسمت‌هایی که سیم‌ها، کلید و پریزهای برق عبور کرده است را آب نگیرید؛ زیرا برق‌گرفتگی در موارد شدید منجر به مرگ می‌شود.
برای تمیز کردن و جرم‌گیری حمام، سرویس بهداشتی بسیاری افراد از پاک‌کننده‌های قوی استفاده می‌کنند که موجب تنگی نفس و پیچیدن بوی بد می‌شود که نیاز به مراقبت دارد بخصوص اگر در آپارتمان زندگی می‌کنید.
این نکته اهمیت بسیاری در تمیز کردن منزل دارد. اگر سطحی را می‌شویید یا کفی می‌کنید مراقب خود و سایر اعضای خانواده بخصوص کودکان و سالمندان باشید تا لیز نخوردند؛ زیرا ممکن است موجب شکستگی دست یا پا در موارد شدید شود.
از تکنیک‌های صحیح بلند کردن اشیا استفاده کنید، کمر خود را صاف بگیرید و بلند شوید علاوه‌بر این، هنگام جابه‌جایی وسایل سنگین، کفش بپوشید تا به انگشتان پا آسیب نرسانید.
سرانجام، اگر احساس می‌کنید که این کار بسیار سنگین است و نمی‌توانید شخص دیگری را برای کمک پیدا کنید تا این کار را برای شما انجام دهد، آن را جابه‌جا نکنید و سراغ کاری دیگری بروید.
اگر در منزل خود پله دارید و مجبورید در طول روز چندین بار از آن بالا یا پایین بروید به یکباره وسایل را حمل نکنید؛ بلکه از سایر اعضای خانواده بخواهید به شما کمک کنند.
حتماً جرم‌گیرها، حشره‌کش‌ها، جوهرنمک، تینر، بنزین، نفت را در ظرف خود نگه دارید و هرگز آن را در ظروف خوراکی مانند شیشه نوشابه منتقل نکنید؛ زیرا موجب مصرف اشتباهی و در نهایت مسمومیت و آسیب شدید کودکان می‌شود. علاوه‌بر این مراقب باشید که در تماس با چشم یا تنفس قرار نگیرد؛ زیرا سمی هستند.
به جای استفاده از کیسه‌های نایلونی وسایل موجود را داخل کیف‌دستی بریزید و آنها را دور از دسترس کودکان قرار دهید؛ زیرا کودکان در طی بازی آن را روی صورت می‌کشند که ممکن است موجب خفگی شود.