سرویس خارجی-

«نسل‌کشی» اتهامی است که در دادگاه لاهه به رژیم صهیونیستی وارد شده و قضات و وُکلا با ادله و اسناد محکم و با درخواست آفریقای جنوبی، در حال محاکمه این رژیم هستند. احتمال محکومیت این رژیم به «نسل‌کشی» بسیار بالاست و اگر این دادگاه، به هر دلیلی از جمله تحت فشار و نفوذ قدرت‌ها عقب بکشد، آبرویی برایش باقی نخواهد ماند.

از روز پنج‌شنبه 21 دیماه گذشته جلسه رسیدگی به پرونده نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه، توسط دادگاه لاهه و با شکایت رسمی آفریقای جنوبی آغاز شده است. در جلسه اول این دادگاه از سوی قضات و وکلا اسناد و مدارک محکمی راجع به جنایات صهیونیست‌ها در غزه منتشر شد که به نظر می‌رسد، اگر این جلسات عادلانه و به درستی ادامه یابد، محکومیت رژیم صهیونیستی «قطعی» است. 

اگرچه به‌عنوان یک رویه اضطراری، دیوان بین‌المللی دادگستری حتی می‌تواند ظرف چند هفته حکم خود را صادر کند، اما ممکن است روند رسیدگی به این پرونده تا سال‌ها طول بکشد. برای همین منظور آفریقای جنوبی از دیوان بین‌المللی دادگستری خواسته تا «دستور آتش‌بس در غزه» را صادر کند، چرا که «روند رسیدگی به ادعای نسل‌کشی احتمالاً سال‌ها طول می‌کشد.» آفریقای جنوبی امیدوار است دیوان بین‌المللی دادگستری اقدام‌های موقتی را اعمال کند؛ پرتوریا همچنین خواستار غرامت برای بازسازی غزه و بازگشت آوارگان فلسطینی است.

احکام دادگاه لاهه لازم‌الاجراست؟ 

یادآوری این نکته نیز ضروری است که، احکام دادگاه لاهه لازم‌الاجراست ولی ضمانت اجرائی ندارد. اما در صورت محکومیت- حتی اگر حکم صادره ضمانت اجرا نداشته باشد- راه‌های برخورد زیادی را علیه رژیم صهیونیستی باز کرده و هزینه سیاسی سنگینی علیه آن تحمیل خواهد کرد. 

این دادگاه آن‌قدر مهم هست که برخی از کارشناسان سیاسی را به این نتیجه رسانده که، علت حمله آمریکا و انگلیس به یمن آن هم با سر و صدای زیاد، به حاشیه راندن همین دادگاه است. طبق گزارش‌هایی که به صورت زنده از این دادگاه منتشر می‌شود، کوچک‌ترین جنایات این رژیم هم دیده شده و وُکلای رژیم صهیونیستی کار سختی پیش رو خواهند داشت.

به گزارش میزان، شکایت آفریقای جنوبی از رژیم صهیونیستی به اتهام نسل‌کشی در غزه در ۲۹ دسامبر (۹ دی) ارائه شده بود؛ آفریقای جنوبی از دیوان بین‌المللی دادگستری خواست تا ۹ اقدام موقت را در رابطه با مردم فلسطین به‌عنوان گروه حفاظت شده تحت کنوانسیون نسل‌کشی مشخص کند. اقدام‌های مذکور عبارتند از: توقف عملیات نظامی رژیم صهیونیستی در غزه، اطمینان از سرگرفته نشدن این عملیات، اقدام رژیم صهیونیستی برای جلوگیری از هر عملیات منجر به نسل‌کشی، تعهد رژیم صهیونیستی به محدوده ماده دو کنوانسیون نسل‌کشی، تعهد رژیم صهیونیستی به مرتکب نشدن هیچ‌گونه اعمالی ممنوع شده در بند‌های (۴) و (۵)، تلاش مؤثر رژیم صهیونیستی برای جلوگیری از نابودی شواهد و همکاری با هیئت‌های حقیقت‌یاب، ارائه گزارش از سوی رژیم صهیونیستی به دیوان بین‌المللی دادگستری درباره اقدام‌های انجام شده و خودداری رژیم صهیونیستی از دست زدن به هرگونه اقدام منجر به طولانی شدن اختلاف یا دشوار شدن دسترسی به راه‌حل در دیوان.

تدابیر امنیتی از روز چهارشنبه در سراسر شهر به‌ویژه در مقابل دیوان بین‌المللی برقرار شده بود و صد‌ها افسر پلیس پیاده و سواره و وسایل نقلیه با هدف جلوگیری از برخورد میان حامیان و مخالفان برگزاری دادگاه در محل مستقر شده‌اند. براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، جلسات استماع در روز‌های پنج‌شنبه و جمعه برگزار شد و نمایندگان طرفین در جلسات استماع صحبت کردند. 

مراحلی که در دادگاه طی می‌شود

کارشناسان حقوق بین‌الملل می‌گویند که دیوان در این مرحله، وقوع نسل‌کشی در غزه را ارزیابی نمی‌کند، بلکه تلاش‌ می‌کند مشخص کند که آیا خطر آسیب جبران‌ناپذیر به حقوق تضمین شده توسط کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌کشی، وجود دارد یا خیر. آفریقای جنوبی و رژیم صهیونیستی در آستانه برگزاری جلسات دادگاه عالی سازمان ملل اتهام‌هایی را رد و بدل کردند. این پرونده در مقایسه با هر پرونده دیگری برای آینده حقوق بین‌الملل بسیار مهم تلقی می‌شود، زیرا نقش دیوان بین‌المللی دادگستری به تفسیر کنوانسیون نسل‌کشی محدود نمی‌شود، بلکه به تضمین اجرای آن نیز گسترش می‌یابد.

 واکنش ایران

نمایندگی جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل در ژنو با انتشار ویدئویی از جلسه روز گذشته شکایت آفریقای جنوبی از رژیم صهیونیستی به اتهام نسل‌کشی واکنش نشان داد. به گزارش میزان، این نمایندگی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «جنایت‌هایی که در طول دهه‌ها علیه فلسطینی‌ها مرتکب شده‌اند، بر وجدان بشریت سنگینی می‌کند.»

واکنش‌های عجیب صهیونیست‌ها

یکی از مضحک‌ترین واکنش‌ها به این دادگاه از سوی نتانیاهو، قصاب غزه اتخاذ شد. او گفت در این دادگاه باید فلسطینی‌ها محاکمه شوند چون در اسرائیل است که نسل‌کشی صورت می‌گیرد! تیم حقوقی رژیم صهیونیستی نیز همین موضع را با ادبیاتی حقوقی تکرار و در دادگاه گفت: «از دیوان بین‌المللی دادگستری می‌خواهیم که شکایت آفریقای جنوبی و اقدام‌های موقت درخواستی آن را رد کند.... ارتش اسرائیل در حمله به غزه، قواعد جنگ را زیر پا نگذاشته است و تحقیقات قضائی داخلی انجام خواهد شد(!) زیرا هیچ قصدی برای نسل‌کشی وجود نداشته است؛ برخی اقدام‌های سربازان منعکس‌کننده سیاست‌های کابینه نیست... ارتش اسرائیل تمام اقدام‌ها برای جلوگیری از تلفات غیرنظامی را انجام می‌دهد... تلاش‌های اسرائیل برای کاهش درد و رنج مردم غزه تایید می‌کند که هیچ قصدی برای ارتکاب نسل‌کشی وجود ندارد؛ حقایق موجود مستلزم اجرای اقدام‌های پیشگیرانه مورد درخواست آفریقای جنوبی نیست.»(!)

واکنش‌های دیگر

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه از برگزاری این دادگاه استقبال کرد و بدون اشاره به روابط تجاری گسترده خود با صهیونیست‌ها که در ایام جنگ افزایش 35 درصدی را نشان می‌دهد گفت: «ما به عدالتی که در دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه تحقق خواهد یافت، ایمان داریم و معتقدیم که این دادگاه اسرائیل را محکوم خواهد کرد؛ ترکیه اسناد محکومیت اسرائیل را تحویل داد و مظلومان هرگز شکست نخورده‌اند، بلکه ظالمان بازنده هستند.» وزارت خارجه اندونزی اعلام کرد: ما از شکایت آفریقای جنوبی در دیوان بین‌المللی دادگستری علیه رژیم صهیونیستی به اتهام نسل‌کشی و درخواست آن برای توقف فوری عملیات نظامی در غزه حمایت می‌کنیم. وزارت خارجه سوریه نیز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «سوریه از اقدام جمهوری آفریقای جنوبی علیه اسرائیل در دیوان بین‌المللی دادگستری به دلیل نقض آشکار کنوانسیون پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌کشی استقبال می‌کند.» وال‌استریت ژورنال اما نوشته است که در صورت صدور دستور آتش‌بس از سوی دادگاه لاهه، «متحدان اسرائیل در تنگنا قرار خواهند گرفت.»

سازمان ملل: اسرائیل ناقض قوانین بین‌المللی است

واکنش سازمان ملل نیز مهم بود. «رویترز» در این باره به نقل از دفتر حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد که رژیم صهیونیستی بارها قوانین بین‌المللی بشردوستانه را نقض کرده است. کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل در این باره گفت: «اسرائیل به قوانین بشردوستانه بین‌المللی در مورد تبعیض احترام نمی‌گذارد و در هنگام انجام حملات اقدام‌های احتیاطی انجام نمی‌دهد؛ نقض تعهدات حقوق بین‌الملل توسط اسرائیل می‌تواند منجر به مسئولیت جنایت‌های جنگی شود.»

جمع‌بندی

پیش از جمع‌بندی این که، جلسه دادگاه لاهه درباره جنایات صهیونیست‌ها در غزه به کجا خواهد رسید، نگاهی به موضع آمریکا می‌اندازیم. سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در واکنش  به برگزاری اولین جلسه در دادگاه لاهه برای رسیدگی به جنایت نسل‌کشی رژیم اسرائیل گفته بود: «ادعاهایی که اسرائیل در حال ارتکاب نسل‌کشی در غزه است، بی‌ارزش است و شکایت آفریقای جنوبی مخرب می‌باشد.» 

جان کربی حتی پا را فراتر از نتانیاهو گذاشت و وقوع جنایت و نسل‌کشی در غزه را از اساس تکذیب کرد: «هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه اسرائیل در اقدامات نسل‌کشی نقش دارد، وجود ندارد.»(!) درباره دیوان بین‌المللی دادگستری 

(International Court of justice) هم نوشته شده که «رکن قضائی اصلی سازمان ملل متحد است که ستاد آن در کاخ صلح شهر لاهه در کشور هلند واقع شده‌است. رسیدگی به اختلافات قانونی میان کشورها و دیگر تابعان فعال حقوق بین‌الملل به این دادگاه سپرده می‌شود که به آن صلاحیت ترافعی می‌گویند و همچنین ارائه نظر مشورتی در پاسخ به سؤالات حقوقی سازمان‌های بین‌المللی، آژانس‌های تخصصی سازمان ملل و مجمع عمومی سازمان ملل متحد از وظایف اصلی این دیوان است که از آن به‌عنوان صلاحیت مشورتی یاد می‌شود. زبان‌های رسمی این دیوان فرانسوی و انگلیسی است. این دیوان ۱۵ قاضی دارد که با نظر مشترک مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای امنیت سازمان ملل متحد مشترکاً برای نُه سال انتخاب می‌کنند. هر سه سال پنج کرسی قضاوت خالی می‌شود و پنج قاضی دیگر به جمع قضات اضافه می‌شوند.

از آنجایی که بودجه دیوان توسط سازمان ملل متحد و از محل حق عضویت اعضا تأمین می‌شود و سازمان ملل نیز به شدت تحت نفوذ و سلطه برخی قدرت‌ها و وابسته به کمک‌های مالی همین آمریکایی است که موضعش را دربالا دیدیم، نباید به نتیجه این دادگاه خیلی هم خوشبین بود. 

شاید صرف مطرح شدن «محاکمه رژیم صهیونیستی در دیوان بین‌المللی دادگستری به جرم نسل‌کشی در غزه» و تبعات سیاسی و اجتماعی آن برای رژیم صهیونیستی، جدی‌ترین دستاورد چنین دادگاه‌هایی باشد!