چرایی شکست رژیم صهیونیستی در جنگ غزه به روایت مجله «نیشن» آمریکا
مجله آمریکایی «نیشن» در مقالهای به قلم «تونی کارون» و «دنیل لوی» به موضوع شکست رژیم اسرائیل در جنگ کنونی غزه میپردازد. نویسندگان این مقاله که پایگاه مطالعاتی- تحلیلی «فرهنگ سدید» آن را ترجمه و در وبسایت خود منتشر کرده است؛ بر این باور هستند که حملات وحشیانه اسرائیل به باریکه غزه و حتی کنترل نظامی این منطقه به منزله پیروزی اسرائیل بر مقاومت فلسطین نخواهد بود. به باور نویسندگان این مقاله خشونتی که رژیم اسرائیل در عرصه نظامی دنبال میکند دستاوردهای گسترده سیاسی را برای حماس به ارمغان خواهد آورد. بر اساس این مقاله جایی که عدالت نباشد صلح نخواهد بود و اسرائیل نمیتواند با کشتار ملت فلسطین و سلب آرامش آنها آرامش را برای شهرکنشینان صهیونیست در سرزمینهای اشغالی به ارمغان بیاورد. نویسندگان مقاله تاکید میکنند عملیات حماس در 7 اکتبر(15 مهر) به مثابه «وتوی» تمامی تلاشها برای تعیین سرنوشت ملت فلسطین بیرون از این سرزمین، مذاکرات سازش و عادیسازی روابط اعراب و اسرائیل بود.
شرایط به قبل بازنمیگردد
شاید عجیب به نظر برسد که بگوییم که یک ارتش نامنظم چند دههزار نفری محاصرهشده در باریکهای به نام غزه و با دسترسی اندک به تسلیحات پیشرفته با یکی از قدرتمندترین ارتشهای جهان که توسط آمریکا تسلیح و پشتیبانی میشود؛ هماوردی میکند. با این حال، تعداد فزایندهای از تحلیلگران مؤسسات راهبردی هشدار میدهند که اسرائیل ممکن است با وجود خشونتهای فاجعهباری که از زمان حمله حماس به اسرائیل در 7 اکتبر به راه انداخت، در این جنگ علیه فلسطینیها شکست بخورد و حماس با تحریک اسرائیل به حمله ممکن است بسیاری از اهداف سیاسی خود را تحقق بخشد.
به نظر میرسد که اسرائیل و حماس هر دو شرایط ستیز سیاسی خود را نه به وضعیت قبل از 7 اکتبر، بلکه به وضعیت 1948 تغییر میدهند. مشخص نیست که در آینده چه خواهد شد، اما بازگشتی به وضعیت قبلی وجود نخواهد بود. این حمله غافلگیرکننده تأسیسات نظامی اسرائیل را خنثی کرد، دروازههای بزرگترین زندان روباز جهان را در هم شکست و منجر به حمله وحشتناکی شد که در آن حدود 1200 اسرائیلی کشته شدند.
سهولت خیرهکنندهای که حماس با آن خطوط و حفاظهای اسرائیل را در اطراف نوار غزه در هم شکست، بسیاری را به یاد «حمله تت» در جریان جنگ ویتنام در سال 1968 انداخت. البته تفاوتهای بارز زیادی بین جنگ نیروهای اعزامی آمریکا در سرزمینی دوردست خارج از مرزهایش و جنگ اسرائیل برای دفاع از یک اشغالگری در داخل مرزهایش وجود دارد. در عوض قیاس بین این دو جنگ در منطقه سیاسی حمله نیروهای شبهنظامی نهفته است.
در سال 1968، انقلابیون ویتنامی در این حمله شکست خوردند و بسیاری از زیرساختهای سیاسی و نظامی زیرزمینی را که در طول سالها صبورانه ساخته بودند را قربانی کردند. با این حال، حمله تت به لحظهای کلیدی در شکست آمریکا از آنها البته با هزینه گزافی برای زندگی ویتنامیها تبدیل شد. چریکهای مسلح ویتنامی با انجام همزمان حملات نمایشی و پُرسروصدا به بیش از ۱۰۰ هدف در سراسر کشور در یک روز، توهم موفقیتی را که توسط دولت جانسون به مردم آمریکا القا میشد، از بین بردند. این حمله به آمریکاییها نشان داد که جنگی که از آنها خواسته شده بود دهها هزار تن از پسرشان را قربانی کنند، غیرقابل پیروزی است.
رهبران ویتنام تأثیر اقدامات نظامی خود را با تأثیرات سیاسی آنها به جای اقدامات نظامی متعارف مانند افراد و تجهیزات از دست رفته یا قلمرو به دست آمده سنجیدند. از اینرو، «هنری کیسینجر» در سال 1969 با اظهار تأسف گفت: «ما جنگ نظامی کردیم. مخالفان ما یک جنگ سیاسی کردند. ما به دنبال فرسایش فیزیکی دشمن بودیم. هدف حریفان ما فرسودگی روانی ما بود. در این روند، یکی از اصول اصلی جنگ چریکی را در نظر نگرفتیم و از دست دادیم: اگر چریک نبازد، برنده میشود. ارتش متعارف اگر پیروز نشود، بازنده است.»
حماس به دنبال پیروزی سیاسی بلندمدت
این منطق باعث شده است که «جان آلترمن» از «مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی» در «واشنگتن دیسی»، اسرائیل را در معرض خطر شکست در برابر حماس بداند. او میگوید: «تصور حماس از مفهوم پیروزی نظامی... دستیابی به نتایج سیاسی بلندمدت است. حماس پیروزی را نه در یک یا پنج سال، بلکه در چند دهه مبارزهای میبیند که همبستگی فلسطینیها را افزایش داده و انزوای اسرائیل را تشدید میکند. طبق این سناریو، حماس جمعیت خشمگین محاصرهشده غزه را دور خود جمع میکند و به فروپاشی حکومت خودگردان فلسطین کمک میکند تا اطمینان حاصل شود که فلسطینیها آن را حتی بیشتر به عنوان ابزاری بیخاصیت برای اقتدار نظامی اسرائیل میبینند. در همین حال، کشورهای عربی به شدت از عادیسازی فاصله میگیرند، جهان جنوب به شدت با مسئله فلسطین همسو میشود، اروپا از زیادهخواهیهای ارتش اسرائیل عقبنشینی میکند و بحث بر سر اسرائیل و آمریکا بالا میگیرد و حمایت دوحزبی که اسرائیل از اوایل دهه 1970 در اینجا از آن برخوردار بود را نابود میکند.»
«آلترمن» می نویسد: «حماس به دنبال استفاده از قدرت بسیار بیشتر اسرائیل برای شکست دادن خود اسرائیل است. قدرت اسرائیل به این دولت اجازه میدهد تا غیرنظامیان فلسطینی را بکشد، زیرساختهای فلسطینی را ویران کند و از فراخوانهای جهانی برای خویشتنداری سرپیچی کند. همه این چیزها باعث پیشبرد اهداف جنگی حماس میشود.»
دولت بایدن و رهبران غربی هشدارها درباره حملات اسرائیل به غیرنظامیان را نادیده گرفتهاند. آغوش باز آنها به پذیرش بیقیدوشرط حملات اسرائیل به غیرنظامیان ریشه در این توهم دارد که اسرائیل هم یک کشور غربی است که پیش از حمله بیدلیل حماس در ۷ اکتبر، به طور مسالمتآمیز به کار خود ادامه میداد. این یک خیالپردازی آرامشبخش برای کسانی است که ترجیح میدهند از به رسمیت شناختن واقعیتی که در ایجاد آن همدست بودهاند، اجتناب کنند. «شکستهای اطلاعاتی» را فراموش کنید. شکست اسرائیل در پیشبینی 7 اکتبر یک شکست سیاسی در درک پیامدهای یک سیستم خشونتآمیز ستمگری بود که سازمانهای پیشرو بینالمللی و حقوق بشر اسرائیلی آن را آپارتاید مینامند.
20 سال پیش، «آوروم برگ»، رئیس سابق «کنست»، در مورد اجتنابناپذیر بودن واکنش خشونتآمیز به اقدامات اسرائیل هشدار داد. او در «اینترنشنال هرالد تریبون» نوشت: «به نظر میرسد که مبارزه 2000ساله برای بقای یهودیان به وضعیت شهرکنشینی ختم شده است که توسط یکدسته بیاخلاق از قانونشکنان فاسد اداره میشود که گوششان نه به شهروندانشان و نه به دشمنانشان بدهکار نیست دولتی که فاقد عدالت است نمیتواند دوام بیاورد.»
حتی اگر اعراب سر خود را پایین بیاورند و شرم و خشم خود را برای همیشه فرو بخورند، فایدهای ندارد. ساختاری که بر سنگدلی انسان بنا شده است، ناگزیر به خودی خود فرو میریزد... اسرائیل که دیگر به فکر فرزندان فلسطینیها نیست، نباید تعجب کند که آنها غرق در نفرت میآیند و خود را در کانونهای اسرائیل منفجر میکنند.
«بورگ» هشدار داد که اسرائیل میتواند روزانه ۱۰۰۰ نفر از اعضای حماس را بکشد و هیچ مشکلی را حل نکند، زیرا اقدامات خشونتآمیز خود اسرائیل منشأ تجدید قوا در صفوف آنها خواهد بود. هشدارهای او حتی با وجود اینکه بارها تأیید شده، نادیده گرفته شدند. همین منطق غلط اکنون در تخریبهایی که در غزه صورت میگیرد نیز وجود دارد. خشونت ساختاری شدیدی که اسرائیل انتظار دارد فلسطینیها در سکوت متحمل شوند به این معنی است که امنیت اسرائیل همیشه غیرواقعی و توهمی بوده است.
هفتههای پس از 7 اکتبر تایید کردهاند که هیچ بازگشتی به وضعیت قبلی وجود ندارد. این احتمالاً هدف حماس از انجام حملات مرگبار خود بوده است و حتی پیش از آن، بسیاری از رهبران اسرائیل آشکارا خواستار تکمیل روز نکبت و پاکسازی قومی ملت فلسطین بودند؛ اکنون این صداها تقویت شده است. در اواخر ماه نوامبر با توافق طرفین، حماس تعدادی از گروگانها را در ازای فلسطینیهای زندانی در زندانهای اسرائیل و افزایش کمکهای انساندوستانه به غزه آزاد کرد. زمانی که اسرائیل حمله نظامی خود را از سر گرفت و حماس به پرتاب موشک بازگشت، واضح بود که حماس از نظر نظامی شکست نخورده است.
کشتار دستهجمعی و ویرانی که اسرائیل در غزه به راه انداخته است، نشان میدهد که قصد دارد این سرزمین را برای 2/2میلیون فلسطینی که در آنجا زندگی میکنند غیرقابل سکونت کند و برای اخراج آنها از طریق یک فاجعه انسانی مهندسیشده نظامی تلاش کند. در واقع، برآورد خود ارتش اسرائیل این است که تاکنون کمتر از 15درصد از نیروهای جنگی حماس را از بین برده است. این در ضمن کارزاری رخ داده است که بیش از 21000 فلسطینی، اکثرا غیرنظامی که 8600 نفر از آنها کودک هستند در آن کشته شدهاند.
7 اکتبر و سیاست فلسطین
ارتش اسرائیل به طور قطع حماس را از حکومت غزه بیرون خواهد کرد. اما تحلیلگرانی مانند «طارق باکونی» که این جنبش و تفکرات آن را در طول دو دهه گذشته مطالعه کرده است. استدلال میکنند که حماس مدتها به دنبال خروج از قید و بندهای حکومت بر سرزمینی جداشده از بقیه فلسطین، بر اساس شرایط تعیینشده توسط قدرت اشغالگر بوده است.
حماس مدتهاست که تمایل دارد از نقش حکومتداری خود در غزه خارج شود. از اعتراضات گسترده و غیرمسلحانه بازگشت در سال ۲۰۱۸ که به شدت توسط تکتیراندازان اسرائیلی سرکوب شد تا تلاشهای خنثیشده توسط آمریکا و اسرائیل برای انتقال حاکمیت غزه به یک دولت اصلاحشده فلسطینی، تکنوکراتهای مورد توافق، یا یک دولت منتخب، همگی نشان میدهد تمرکز مجدد سیاست فلسطین در غزه و کرانه باختری بر مقاومت متمرکز شده است. اگر پیامد حمله 7 اکتبر این باشد که حماس مسئولیت اداره غزه را از دست میداد، حماس ممکن بود آن را سودمند ببیند.
حماس تلاش کرده است تا گروه فتح را در مسیر مشابهی سوق دهد و از حزب حاکم در کرانه باختری خواسته است تا به همکاری امنیتی تشکیلات خودگردان فلسطین با اسرائیل پایان دهد و مستقیمتر با اشغالگری مقابله کند. بنابراین از دست دادن کنترل شهری بر غزه با شکست قاطع تلاشهای جنگی حماس فاصله زیادی دارد: برای جنبشی که به آزادسازی سرزمینهای فلسطینی اختصاص دارد، حکومت بر غزه مانند یک بنبست به نظر میرسد، به همان اندازه که خودمختاری محدود دائمی در جزایر دورافتاده کرانه باختری برای فتح بوده است. «باکونی» میگوید که حماس احتمالاً احساس میکرد که مجبور است برای از بین بردن وضعیت موجودی که مرگ آهسته برای فلسطین تلقی میشد، قمار بزرگی انجام دهد. او در «فارین پالیسی» نوشت: «همه اینها هنوز به این معنا نیست که تغییر استراتژیک حماس در بلندمدت موفق تلقی خواهد شد. اخلال خشونتآمیز حماس در وضعیت موجود ممکن است فرصتی برای اسرائیل فراهم کند تا نکبت دیگری را اجرا کند. این ممکن است منجر به یک آتشافروزی منطقهای شود یا ضربهای به فلسطینیها وارد کند که ممکن است یک نسل طول بکشد تا از آن رهایی یابند. با این حال، آنچه مسلم است این است که هیچ بازگشتی به آنچه قبلا وجود داشته، وجود ندارد.»
بنابراین، بازی حماس ممکن است قربانی کردن مدیریت شهری غزه محاصرهشده برای تثبیت موقعیت خود به عنوان یک سازمان مقاومت ملی باشد. حماس در تلاش برای نابودی جنبش فتح نیست، توافقنامههای مختلف وحدت بین حماس و فتح، نشان میدهد که حماس به دنبال یک جبهه متحد است. تشکیلات خودگردان قادر نیست از فلسطینیان کرانه باختری در برابر خشونت فزاینده شهرکنشینهای اسرائیلی محافظت کند، چه رسد به اینکه به طور معناداری بخواهد به خونریزی در غزه پاسخ دهد. تحت پوشش حمایت غرب از حملات اسرائیل در غزه، اسرائیل صدها فلسطینی را در کرانه باختری کشته، هزاران نفر را دستگیر و تمام روستاهای کرانه باختری را ویران و ساکنان آن را آواره کرده است، در حالی که حملات شهرکنشینان تحت حمایت دولت خود را افزایش داده است. اسرائیل با این کار گروه فتح را در میان مردم تضعیف کرده و آن را به سمت حماس سوق داده است.
سالهاست که شهرکنشینان تحت حفاظت ارتش اسرائیل به روستاهای فلسطینی با هدف وادار کردن ساکنان آنها به ترک و تشدید تسلط غیرقانونی اسرائیل در اراضی اشغالی حمله میکنند اما گسترش این امر از 7 اکتبر باعث میشود که حتی همدستان آمریکایی اسرائیل نیز از خود بیزار شوند. تهدید بایدن مبنی بر ممنوعیت ویزا علیه شهرکنشینانی که در خشونت علیه فلسطینیان کرانه باختری دخیل هستند یک طفره رفتن و شانه خالی کردن از مسئولیت است. این شهرکنشینان بازیگرانی سرکش نیستند که بدون هماهنگی با دولت اسرائیل کاری انجام دهند. آنها توسط دولت مسلح شدهاند و به طور تهاجمی توسط ارتش اسرائیل و سیستم حقوقی اسرائیل محافظت میشوند، زیرا آنها یک سیاست دولتی را اجرا میکنند. اما حتی تهدید موهوم بایدن هم نشان میدهد که اسرائیل با دولت آمریکا دچار تضاد شده است.
حماس یک دیدگاه پان فلسطینی دارد، نه یک دیدگاه خاص غزه، و از اینرو قصد داشت 7 اکتبر اثرات دگرگونکننده در سراسر فلسطین داشته باشد. در جریان «انتفاضه وحدت» 2021 که به دنبال پیوند دادن مبارزات فلسطینیان در کرانه باختری و غزه با فلسطینیان در داخل اسرائیل بود، حماس اقداماتی را در حمایت از این هدف انجام داد. اکنون، دولت اسرائیل این ارتباط را با یک کمپین پارانوئیدی سرکوب علیه هرگونه ابراز مخالفت از میان شهروندان فلسطینی تسریع میکند. صدها فلسطینی در کرانه باختری، از جمله فعالان و نوجوانانی که در فیسبوک پست میکردند، بازداشت شدهاند. اسرائیل از پتانسیل تشدید تنش در کرانه باختری بسیار آگاه است. از این نظر، پاسخ اسرائیل فقط مردم کرانه باختری و غزه را نزدیکتر کرده است.واضح است که اسرائیل هرگز قصد نداشت یک کشور مستقل فلسطینی را در غرب رود اردن بپذیرد. در عوض، اسرائیل در حال تشدید برنامههای طولانیمدت برای تضمین کنترل خود بر این سرزمین است. این امر و تجاوزات روزافزون اسرائیل به مسجدالاقصی یادآور آن است که اسرائیل فعالانه به هر قیامی که در کرانه باختری، بیتالمقدس شرقی و حتی در مرزهای ۶۷ دنبال میشود، دامن میزند. پس از قضا، اصرار ایالات متحده بر کنترل غزه توسط تشکیلات خودگردان فلسطین پس از جنگ ویرانگر اسرائیل و هشدارهای دیرهنگام و ضعیف آن در مورد خشونت شهرکنشینان این ایده را که کرانه باختری و غزه یک موجودیت واحد هستند، تقویت میکند. سیاست 17ساله اسرائیل برای جدا کردن کرانه باختری منعطف که توسط یک تشکیلات خودگردان منتخب اداره میشود از «غزه تحت کنترل تروریستها» شکست خورده است.
رژیم صهیونیستی بعد از طوفانالاقصی
حمله حماس افسانههای شکستناپذیری اسرائیل و انتظار شهروندانش برای آرامش را در شرایطی که دولت اسرائیل زندگی فلسطینیها را در فشار و خفقان قرار داده بود؛ از بین برد و نشان داد در شرایط خفقان برای ملت فلسطین آرامشی برای اسرائیلیها نخواهد بود. تنها چند هفته قبل از این حمله بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل به این موضوع مباهات میکرد که اسرائیل با موفقیت درگیریها را تا حدی «مدیریت» کرد که فلسطین دیگر در نقشه «خاورمیانه جدید» او وجود ندارد. با پیمان ابراهیم و سایر اتحادها نیز برخی از رهبران عرب، اسرائیل را در آغوش کشیدند و آن را پذیرفتند. آمریکا این طرح را تبلیغ میکرد و دونالد ترامپ و جو بایدن هر دو بر «عادیسازی» روابط با رژیمهای عربی که میخواستند فلسطینیها را در معرض آپارتاید همیشگی اسرائیل رها کنند، متمرکز بودند. ۷ اکتبر یادآور بیرحمانهای بود مبنی بر اینکه این مسئله غیرقابل دفاع است و مقاومت فلسطینیها به منزله نوعی حق وتو بر تلاشهای دیگران برای تعیین سرنوشت آنها است.
برای اندازهگیری تأثیر 7 اکتبر بر سیاست داخلی اسرائیل خیلی زود است. پس از شکست عظیم اطلاعاتی و واکنشی، اسرائیلیها را جنگطلبتر، اما در عین حال نسبت به رهبری ملی خود بیاعتمادتر کرده است. خانوادههای اسرائیلی که در غزه اسیر شده بودند، بسیج گستردهای را علیه دولت انجام دادند تا به توقف عملیات نظامی و تضمین معامله آزادی گروگانها دست یابند. اختلاف شدید داخلی بر سر گروگانها و آنچه اسرائیل برای تضمین بازگشت آنها نیاز دارد، میتواند فشار برای آزادی بیشتر و حتی آتشبس کامل را افزایش دهد. افکار عمومی اسرائیل همچنان سردرگم، عصبانی و غیرقابل پیشبینی است. سپس تأثیر جنگ بر اقتصاد اسرائیل است، که مدل رشد آن مبتنی بر جذب سطوح بالای سرمایهگذاری مستقیم خارجی در بخش فناوری و سایر صنایع صادراتی آن است. اعتراض اجتماعی سال گذشته و عدم اطمینان در مورد شکافهای قانون اساسی قبلاً دلیل افت ۶۸درصدی سرمایهگذاری مستقیم خارجی در تابستان گذشته ذکر شده بود.
جنگ اسرائیل، که 360هزار نیروی ذخیره برای آن بسیج شدهاند، سطح جدیدی از شوک را به اقتصاد اسرائیل تحمیل کرده است. «آدام توز» اقتصاددان، در «Substack» نوشت: «لابی فناوری در اسرائیل تخمین میزند که یکدهم نیروی کار آن برای جنگ بسیج شده است. ساختوساز به دلیل قرنطینه کردن نیروی کار فلسطینی در کرانه باختری فلج شده است.درآمدزایی بخش خدمات به دلیل دوری مردم از رستورانها و تجمعات عمومی کاهش یافته است. سوابق کارت اعتباری نشان میدهد که مصرف شخصی و خرید خانوارها در اسرائیل در روزهای پس از شروع جنگ تقریباً یکسوم کاهش یافته است. هزینه برای اوقات فراغت و سرگرمی 70درصد سقوط کرده است. توریسم، ستون اصلی اقتصاد اسرائیل، به طور ناگهانی متوقف شده است. پروازها لغو شده و محمولههای حملونقل تغییر مسیر داده است. دولت اسرائیل به شرکت آمریکایی «شورون» دستور داده است تا تولید میدان گاز طبیعی «تامار» را متوقف کند که این امر باعث از دست رفتن درآمد 200میلیون دلاری اسرائیل در ماه شده است.»
اسرائیل دولتی ثروتمند با منابعی است که میتواند بخشی از این طوفان را تحمل کند، اما ثروتش با شکنندگی همراه است و چیزهای زیادی برای از دست دادن دارد.
غزه بعد از طوفانالاقصی
نیروهای اسرائیلی با یک نقشه جنگی به غزه سرازیر شدهاند، اما پس از تهاجم خود، هیچ برنامه جنگی روشنی برای غزه ندارند. هدف برخی از رهبران نظامی اسرائیل حفظ «کنترل امنیتی» از نوع کنترل بر تشکیلات خودگردان در کرانه باختری است. در غزه، این امر اسرائیل را در برابر شورشی که بیشتر مردم از آن حمایت میکنند، قرار میدهد. بسیاری از محافل دولتی اسرائیل از آوارگی و جابهجایی اجباری بسیاری از مردم غیرنظامی غزه به مصر، از طریق مهندسی یک بحران انسانی که غزه را غیرقابل زندگی میکند، حمایت میکنند. ایالات متحده گفته است که این موضوع را رد کرده است، اما هیچ قمارباز باهوشی امکان این مسئله را به جای اجازه برای پاکسازی قومی گستردهتر در راستای اهداف بلندمدت جمعیتی اسرائیل برای کاهش جمعیت فلسطینی بین رودخانه و دریا، نادیده نمیگیرد. مقامهای آمریکایی با امید به بازگشت محمود عباس، رئیس 88ساله تشکیلات خودگردان فلسطین به غزه و وعده پیگیری مجدد راهحل دوکشوری، دست به کار شدهاند. اما تشکیلات خودگردان حتی در کرانه باختری به دلیل رضایت از اشغال روزافزون اسرائیل هیچ اعتباری ندارد. سپس، این واقعیت وجود دارد که ممانعت از حاکمیت واقعی فلسطین در هر بخش از فلسطین تاریخی برای مدت طولانی مورد توافق رهبری اسرائیل در اکثر طیف سیاسی صهیونیستی بوده است و رهبران اسرائیل نیازی به تبعیت از انتظارات دولت بایدن که ممکن است سال آینده به دنبال انتخابات کنار برود نمیبینند. حتی اگر بایدن دوباره انتخاب شود، اسرائیل توانایی اثباتشدهای برای راه انداختن یک جنگ زرگری دارد. آمریکا تصمیم گرفته سوار بر ماشین جنگی اسرائیل شود که مقصد آن ممکن است مشخص نباشد، اما قطعا هیچ کشور فلسطینی نیست.
تأثیر جهانی عملیات طوفانالاقصی
اسرائیل و ایالات متحده ممکن است خود را متقاعد کرده باشند که جهان از وضعیت اسفناک فلسطین عبور کرده و آن را به فراموشی سپرده است. اما انرژیهای آزادشده توسط رویدادهای 7 اکتبر نشان میدهد که برعکس آن درست است. درخواستها برای همبستگی با فلسطین در خیابانهای جهان عرب طنینانداز شده است و در برخی از کشورها به عنوان زبان رمزی مخالفت علیه استبداد عمل میکند. در سرتاسر بلوک جنوب جهان و در شهرهای غربی، فلسطین اکنون به عنوان نماد شورش علیه ریاکاری غرب و نظم ناعادلانه پسااستعماری، جایگاهی نمادین را به خود اختصاص داده است.
از زمان حمله غیرقانونی آمریکا به عراق، میلیونها نفر در سراسر جهان برای اعتراض به خیابانها نیامدهاند. نیروی کار سازمانیافته، قدرت بینالمللی خود را برای به چالش کشیدن تحویل سلاح به اسرائیل تقویت کرده و قدرت خود را برای تغییر تاریخ یادآور شده است. سازوکارهای حقوقی مانند دیوان کیفری بینالمللی، دیوان بینالمللی دادگستری و حتی دادگاههای آمریکا و اروپا برای به چالش کشیدن سیاستهای دولتی که جنایات جنگی اسرائیل را ممکن میسازد، مورد استفاده قرار میگیرند.
اسرائیل و حامیانش که از وحشت جهانیان از اقدامات خود در غزه وحشت زدهاند، به اتهام یهودیستیزی علیه کسانی که وحشیگری اسرائیل را به چالش میکشند، بازگشتهاند. اما همهچیز از راهپیماییهای گسترده گرفته تا نظرسنجیها درباره مخالفت شدید یهودیان درباره نحوه برخورد بایدن با این بحران نشان میدهد که معادلسازی همبستگی با ملت فلسطین با یهودستیزی نهتنها از نظر واقعی اشتباه است بلکه قانعکننده هم نیست.
چندین کشور در آمریکای لاتین و آفریقا به طور نمادین روابط خود را با اسرائیل قطع کردهاند. بمباران عمدی جمعیت غیرنظامی و ممانعت از دسترسی به سرپناه، غذا، آب و مراقبتهای پزشکی حتی بسیاری از متحدان اسرائیل را متحیر کرده است. گستره خشونتی که غرب مایل است علیه مردم اسیر غزه تحمیل کند، به بلوک کشورهای جنوب جهان یادآوری آشکار از پیشینه امپریالیستی غرب است.
هنگامی که «امانوئل ماکرون»، رئیسجمهور فرانسه و «جاستین ترودو»، نخستوزیر کانادا علنا به اسرائیل التماس میکنند که «بمباران نوزادان» را متوقف کند. این مسئله نشان میدهد که اسرائیل در خطر از دست دادن حتی بخشهایی از حامیان خود غرب است. در کوتاهمدت حفظ و گسترش روابط آشکار با کشورهای عربی و مسلمان نیز برای اسرائیل دشوار شده است.
پیوستن به پاسخ اسرائیل به ۷ اکتبر نیز حباب خیالپردازیهای آمریکا برای بازپسگیری هژمونی در جنوب جهانی تحت عنوان «ما آدمهای خوب هستیم» را ترکاند. تضاد بین واکنش این کشور به بحران روسیه- اوکراین و اسرائیل- فلسطین به ترتیب باعث ایجاد این اجماع شده است که ریاکاری در بطن سیاست خارجی ایالات متحده وجود دارد و صحنههای فوقالعادهای را ایجاد میکند که بایدن رودررو در اجلاس «اَپک» توسط «انور ابراهیم» نخستوزیر مالزی، به دلیل ناکامی در ایستادگی در برابر جنایات اسرائیل سرزنش شود. «انور ابراهیم» به طور خاص هشدار داد که پاسخ بایدن به غزه باعث ایجاد کاهش اعتماد جدی در میان کسانی شده است که ایالات متحده امیدوار است آنها را به عنوان متحدان خود در رقابت با روسیه و چین معرفی کند. نشان دادن به متحدان عرب که حامی واشنگتن آنها در کنار اسرائیل خواهد بود، حتی زمانی که غیرنظامیان عرب را بمباران میکند، احتمالاً روند کشورهای جنوب جهانی را در تنوع بخشیدن به مجموعههای ژئوپلیتیکی خود تقویت خواهد کرد.
خیالپردازی رسانههای غربی
حماس با درهم شکستن وضعیت موجودی که فلسطینیان آن را غیرقابل تحمل میدانند، سیاست را دوباره در دستورکار قرار داده است. اسرائیل قدرت نظامی قابلتوجهی دارد، اما از نظر سیاسی ضعیف است. بیشتر سازمانهای آمریکایی حامی جنگ اسرائیل فرض میکنند که خشونت ناشی از یک جامعه مظلوم را میتوان با اعمال نیروی نظامی شدید علیه آن جامعه سرکوب کرد. اما حتی «لوید آستین» وزیر دفاع آمریکا نیز نسبت به این فرضیه تردید داشت و هشدار داد که حملات اسرائیل که منجر به کشته شدن هزاران غیرنظامی میشود، خطر سوق دادن آنها را به آغوش دشمن [و جایگزینی] یک پیروزی تاکتیکی با شکست استراتژیک دارد.
سیاستمداران و رسانههای غربی دوست دارند خیالپردازی کنند که حماس یک کادر نیهیلیستی به سبک داعش است که جامعه فلسطین را به گروگان گرفته است. اما حماس در واقع یک جنبش سیاسی چندوجهی است که ریشه در تار و پود و آرمانهای ملی جامعه فلسطین دارد. حماس مظهر این باور است و با دهها سال تجربه فلسطینی به شدت تأیید شده است، که مقاومت مسلحانه به دلیل شکست روند اسلو و خصومت غیرقابل حل دشمن آن در مرکز پروژه آزادی فلسطین قرار دارد. نفوذ و محبوبیت حماس در حالی افزایش یافته است که اسرائیل و متحدانش به خنثی کردن روند صلح و دیگر استراتژیهای غیرخشونتآمیز برای پیگیری آزادی فلسطین ادامه میدهند.
کارزار اسرائیل ظرفیت نظامی حماس را کاهش خواهد داد. اما حتی اگر قرار باشد رهبران ارشد سازمان را بکشد (همانطور که قبلاً انجام داده است)، پاسخ اسرائیل به 7 اکتبر تأییدکننده پیام حماس و جایگاه آن در میان فلسطینیان در سراسر منطقه و فراتر از آن است. به عنوان مثال، تظاهرات بزرگ در اردن با شعارهای طرفدار حماس، بیسابقه است.
برای تصدیق جذابیت پایدار جنبشی که به نظر میرسد قادر است اسرائیل را مجبور کند بهای خشونتی را که هر روز، هر سال، نسل به نسل علیه فلسطینیها انجام میدهد، بپردازد، نیازی به تایید یا حمایت از اقدامات 7 اکتبر حماس نیست. تاریخ چنین الگویی را پیشنهاد میکند که در آن نمایندگان جنبشهایی که توسط دشمنانشان- مثلا در آفریقای جنوبی یا ایرلند- به عنوان «تروریست» شناخته میشوند، با این حال وقتی زمان جستوجوی راهحلهای سیاسی فرا میرسد، سر میز مذاکره حاضر میشوند. اگر و زمانی که راهحل سیاسی بین اسرائیل و فلسطینیها با جدیت مورد بررسی قرار گیرد، شرطبندی علیه حماس، یا حداقل نسخهای از جریان سیاسی- ایدئولوژیکی که نماینده آن است، غیرتاریخی خواهد بود. آنچه پس از خشونتهای وحشتناک رخ میدهد، کاملاً روشن نیست، اما حمله ۷ اکتبر حماس باعث آغاز مجدد یک رقابت سیاسی شده است که به نظر میرسد اسرائیل تمایلی به واکنش فراتر از نیروی نظامی ویرانگر علیه غیرنظامیان فلسطینی ندارد و با گذشت هشت هفته از انتقام، نمیتوان گفت که اسرائیل برنده این جنگ بوده است.