سقوط دانشگاه‌های عربستانی در رده‌بندی جهانی!
فهرست معتبر پژوهشگران پراستناد که به تازگی توسط شرکت «کلاریویت» منتشر شده، بیش از ۳۰۰ محقق عربستان سعودی را به دلیل تقلب علمی حذف کرده و با این کار سقوط شدید دانشگاه‌های این کشور را در رتبه‌بندی بین‌المللی دامن زده است.
پس از افشاگری‌های روزنامه معتبر اسپانیایی «ال پائیس» و رسوایی عربستان سعودی برای جعل دانشگاه دانشمندان برجسته جهان -در قبال پول- نه تنها این کشور بیش از ۳۰ درصد از محققان پراستناد این کشور که قبلا به آنها افتخار می‌کرد، از دست داده است، بلکه شاهد سقوط شدید دانشگاه‌های این کشور در رتبه‌بندی بین‌المللی شده است.
در راستای افشاگری‌های ال پائیس، «کلاریویت آنالیتیکس» فهرست معتبر پژوهشگران با مقالات استناد بالا را به‌روز رسانی کرد و بیش از هزار دانشمند را به دلیل کلاهبرداری یا تقلب علمی حذف کرد و معیارهایی را برای ارزیابی دانشمندان اتخاذ کرد که بسیار سختگیرانه‌تر از قبل است.
کلاریویت آنالیتکیس موسسه‌ای است که هر ساله بیش از هزاران پژوهشگر را از سراسر جهان در ۲۱ حوزه موضوعی به عنوان پژوهشگر پراستناد شناسایی و نام آنها را منتشر می‌کند.
یکی از پایگاهای مهم دادهای علمی در جهان با عنوان Web of Science که در ایران با نام «وب آو ساینس» شناخته می‌شود، متعلق به این شرکت است. براساس رتبه‌بندی این شرکت، عربستان سعودی در سال ۲۰۲۰ به «شاخص اچ» ۳۶۱ رسیده بود و رتبه ۴۱ را در این شاخص در کل جهان به دست آورده بود. شاخص اچ عددی است که بهره‌وری و تاثیرگذاری علمی دانشمندان را به صورت کمی نمایش می‌دهد. این شاخص با در نظر گرفتن تعداد مقالات پر استناد افراد و تعداد دفعات استناد شدن آن مقالات توسط دیگران محاسبه می‌شود.
کلاریویت هر سال براساس شاخص اچ نزدیک به هفت هزار محقق را در سرتاسر جهان فهرست می‌کند که این فهرست در رتبه‌بندی دانشگاه‌های بین‌المللی برتر مانند رتبه‌بندی شانگهای تاثیر مستقیم دارد. معمولا بهترین دانشمندان دنیا در این فهرست ثبت می‌شوند، اما در سال‌های اخیر برخی محققان رده متوسط با اعمال ترفندهایی توانسته‌اند نام خود را در این لیست جا بدهند.
گزارش روزنامه ال پائیس نشان می‌دهد که عربستان سعودی قصد دارد حداقل پنج دانشگاه خود را تا سال ۲۰۳۰ در فهرست ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا جا بدهد و برای این کار، برخی از مؤسسات علمی این کشور راه میانبر مبهمی را انتخاب کرده‌اند؛ اینکه سالانه تا ۷۵ هزار دلار به دانشمندان خارجی سطح بالا پول می‌دهد تا در پایگاه داده کلاریویت به دروغ اعلام کنند که محل کار اصلی تحقیقات آنها یک دانشگاه عربستان سعودی است. در این مسیر هم به نتایج دلخواهی رسیده است؛ به طوری که در سال گذشته ۱۱ دانشمند اسپانیایی به دروغ ادعا کرده‌اند که وابستگی آنها به یکی از دانشگاه‌های این کشور است. البته بعد از افشاگری‌های ال پائیس نام هیچ از آنها دیگر در لیست کلاریویت نیستند.
خود اسپانیا هم در این زمینه اقداماتی انجام داده تا این محققان را به نوعی تنبیه کند. به طور مثال، شورای ملی تحقیقات اسپانیا که بزرگ‌ترین نهاد علمی این کشور به شمار می‌آید، به تازگی پرونده‌های انضباطی را علیه پنج محقق که گفته می‌شود درگیر تقلب علمی عربستان شده‌اند، آغاز
کرده است.
بر اساس تجزیه و تحلیل جدید شرکت مشاوره‌ای SIRIS Academic مستقر در بارسلون که به نهادهای دانشگاهی در سراسر جهان مشاوره می‌دهد، دانشگاه‌های عربستان در رتبه‌بندی بین‌المللی بعدی سقوط خواهند کرد. مؤسسات سعودی سال گذشته ۱۰۹ محقق پراستناد داشتند، اما اکنون تنها نام ۷۶ محقق در این فهرست باقی مانده که کاهش ۳۰ درصدی را نشان می‌دهد.
دانشگاه «ملک عبدالعزیز» مستقر در جده عربستان بیشترین آسیب را دیده است. این مؤسسه در سال ۲۰۲۲ ادعا کرده بود که ۳۱ دانشمند پراستناد دارد، اما امسال تنها نام ۱۲ نفر در فهرست به چشم می‌خورد. با یک حساب سرانگشتی می‌توان نتیجه گرفت که این مؤسسه بیش از ۵۰ رتبه در رتبه‌بندی شانگهای از جایگاه فعلی ۱۶۶ خود سقوط
خواهد کرد.
SIRIS Academic در‌آوریل گذشته در گزارشی تعجب‌برانگیز فاش کرده بود که تعداد دانشمندان پراستناد عربستان سعودی پنج برابر کشور آلمان است؛ آن هم در صورتی که آلمان جمعیتی به اندازه ۲ برابر جمعیت عربستان
دارد!
«یوران بلدنگرون» (Yoran Beldengrün)، متخصص سوئیسی و نویسنده اصلی گزارش SIRIS Academic می‌گوید: تعداد دانشمندان پراستناد دانشگاه‌های عربستان به شدت کاهش یافته است. این سقوط طبیعی نیست، بلکه ناشی از تاثیر تحقیقات ال پائیس و گزارش‌های سیریس آکادمیک است.
او تاکید می‌کند که عربستان سعودی اخیر «چشم‌انداز ۲۰۳۰» خود را مطرح کرده است، ولی گویا این کشور می‌خواهد با یک دسته چک اقتصادش را متحول کند. زیرا یکی از اعداف اعلام شده محمد بن‌سلمان، ولیعهد این کشور، این است که حداقل پنج دانشگاه سعودی را در بین ۲۰۰ دانشگاه برتر جهان جای دهد و با این افشاگری‌ها به نظر می‌رسد که این هدف در حال از بین رفتن است.
به نقل از ایسکانیوز؛ ال پائیس گزارش می‌دهد که با این اوصاف، دانشگاه ملک عبدالعزیز به طور کلی از لیست ۲۰۰ دانشگاه برتر حذف خواهد شد. دانشگاه طائف این کشور نیز از لیست ۳۰۰ دانشگاه برتر حذف خواهد شد. و در نهایت رتبه‌بندی جدید دانشگاه‌ها، آسیب زیادی به پروژه چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی وارد می‌کند.