هفتم آذر روز افتخار و اقتدار نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران
ناخدادوم تفنگدار دریایی حسین علیزاده
اشاره: پس از هجوم سراسري نيروهاي دشمن به مرزهاي جمهوري اسلامي ايران، حكام رژيم بعثي تصور مي‌كردند كه به دنبال پيشروي در جبهه زميني، در جبهه دريايي نيز موفق به تهاجم و پيشروي خواهند شد و با تصوير نادرستي كه از ارتش ايران داشتند، برآورد نموده بودند كه نيروهاي ارتش و از جمله نيروي دريايي فاقد نظم و روحيه بوده و توان رويارويي با نيروي دريايي عراق را نخواهد داشت! از اين رو يگان‌هاي دريايي آن كشور به خود جرأت داده و در دهانه اروندرود تردد مي‌كردند و در برخي مواقع از طريق آب‌هاي ساحلي تا دهانه خورموسي نيز پيش مي‌آمدند. این مسئله باعث حساسیت نیروی دریایی شد.
نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران با گسترش ناآرامي‌ها در مناطق مرزي و از نخستين روز آغاز جنگ با آمادگي كامل براي رويارويي با يگان‌هاي دريايي دشمن آماده شد و در اولين گام با تشكيل قرارگاه عملياتي در بوشهر، با نام «نيروي رزمي 421» در سي‌ام شهريورماه 1359 يعني يك روز قبل از آغاز حمله همه‌جانبه عراق به ايران، كليه يگان‌هاي دريايي در كنترل عملياتي قرارگاه مذكور درآمدند تا وحدت فرماندهي و هماهنگي در اجراي عمليات‌هاي دريايي حاصل گردد. اين يكان‌ها بلافاصله با به اجرا گذاردن طرح‌هاي مختلف گشت و شناسايي منطقه توسط بالگردهاي نداجا و مأموريت‌هاي مستمر گشت و پدافند از منافع ملي و حاكميت جمهوري اسلامي ايران در آب‌هاي خليج فارس، به مقابله با اقدامات احتمالي سطحي و هوايي دشمن پرداختند. به‌گونه‌اي كه در همان ماه اول جنگ، چند فروند هواپيماي جنگنده و يكان شناور دشمن مورد هدف ناوها و ناوچه‌هاي ايراني در منطقه شمال خليج فارس قرار گرفته و منهدم شدند.
پس از انجام عمليات‌هاي «اشكان» و «شهيد صفري» در آبان‌ماه 1359 توسط يگان‌هاي دريايي بر عليه سكوهاي نفتي البكر و العمیه و انهدام اين پايانه‌هاي نفتي و محروم ساختن عراق از صدور نفت از طريق خليج فارس، از يك سو يگان‌هاي شناور دشمن ديگر جرأت ظاهر شدن بر پهنه آب‌هاي خليج فارس را نداشتند و از طرف ديگر حكام بعثي از ضربات دلاوران نيروي دريايي بر اقتصاد آن كشور، چون ماري زخم خورده به خود مي‌پيچيدند. غيورمردان نداجا با آگاهي از سردرگمي مقامات دشمن، پس از انهدام پايانه‌هاي نفتي آن كشور در عمليات‌هاي اشكان و شهيد صفري، به طراحي عمليات مرواريد پرداختند. نكته مهم براي اجراي اين عمليات مشترك آن بود كه يگان‌هاي سطحي دشمن به دليل ضرباتي كه قبلاً از دلاوران نداجا خورده بودند، از رويارويي با يگان‌هاي نيروي دريايي ايران گريزان بوده و سعي داشتند كه هيچگاه با نيروهاي دلير نداجا مواجه نشوند. مجموعه اين عمليات، نقطه اوج هماهنگي و همگامي دو نيروي قهرمان دريايي و هوايي در صحنه‌هاي نبرد با متجاوز به شمار مي‌رود.
غافلگیری بعثی‌ها
هدف نهايي از اجراي عمليات مرواريد، كشاندن يگان‌هاي دريايي دشمن به صحنه دريا و انهدام آنها بود. زيرا براساس تجزيه و تحليل انجام شده توسط كارشناسان نيروي دريايي ارتش، مشخص بود كه حكام بعثي، توان پذيرش آن را ندارند كه پايانه‌هاي البكر و العمیه 3 بار و آن هم در فاصله زماني كم توسط دليرمردان دريايي ايران مورد حمله قرار گيرند. به همين دليل براي مواجهه با اين حمله، تصميمات عجولانه خواهند گرفت و يگان‌هاي خود را سريعاً به دريا اعزام خواهند كرد.
برابر طرح تهيه شده، بالگردهاي هوادريا، ناوچه‌هاي موشك‌انداز پيكان و جوشن، تيم عمليات ويژه، يدك‌كش «دلير» و جنگنده‌هاي نيروي هوايي ارتش در اين عمليات شركت داشتند. ناوچه‌هاي موشك‌انداز پيكان و جوشن وظيفه كنترل سطحي منطقه و پشتيباني تيم عمليات ويژه را برعهده داشتند.
تيم عمليات ويژه كه مشتمل بر 7 نفر شامل فرمانده تيم، افسر مخابرات، افسر اطلاعات و 4 نفر از كاركنان زبده تكاور دريايي بود، براساس طرح تهيه شده وظيفه داشتند به وسيله بالگرد بر روي سكو پياده شده و آن را تسخير نمايند. سپس ديده‌باني دهانه خور عبدا... را براي اعلام موقعيت يگان‌هاي دشمن كه از پناهگاه خود خارج مي‌شوند انجام داده و از طريق نيروي رزمي 421 به جنگنده‌هاي خودي اطلاع دهند. يدك‌كش دلير عهده‌دار حمل و انتقال تجهيزات، مهمات و آذوقه تيم عمليات ويژه به سكو بود كه به دليل خرابي موتور و رادار در سكوي نوروز متوقف و اين وظيفه را ناوچه پيكان داوطلبانه بر عهده گرفت. جنگنده‌هاي(F14) نیروی هوائی قهرمان ارتش با پرواز در ارتفاع بالا بر فراز خور موسي مأموريت پوشش هوايي (TOP COVER) را برعهده داشته و جنگنده‌هاي(F4-E) مجهز به موشك هوا به سطح وظيفه داشتند كه با هدايت ناوچه‌هاي خودي به يگان‌هاي سطحي دشمن حمله نموده و آنها را نابود سازند.
پرچم ایران و روحیه مضاعف
تيم عمليات ويژه پس از تسلط بر سكو، اقدام به برافراشتن پرچم مقدس جمهوري اسلامي ايران بر فراز سكو نمودند كه مشاهده آن روحيه دلاورمردان ايراني اعم از دريادلان نداجا و خلبانان شجاع نيروي هوايي كه بر فراز سكو پرواز مي‌كردند را دوچندان افزايش داد و در مقابل بر روحيه دشمن اثر منفي مضاعف گذارد. چنانكه در يكي از پيام‌هايي كه يگان‌هاي دشمن به ستاد خود ارسال كردند و توسط پست شنود خودي دريافت شده بود، به اين نكته اشاره كرده بودند. همان‌گونه كه پيش‌بيني شده بود، با اجراي اين عمليات، دشمن يگان‌هاي مختلف خود را يكي پس از ديگري از خور عبدا... به بيرون فرستاد و با هواپيماهاي خود نيز سعي در پشتيباني هوايي آنها كرد. در طول اجراي عمليات جمعاً تعداد 12 فروند از انواع شناورهاي نيروي دريايي عراق منهدم و 3 فروند از آنها خسارت و صدمات كلي ديدند. همچنين تعداد 11 فروند از هواپيماهاي جنگنده نيروي هوايي دشمن سرنگون شدند. اجراي عمليات مرواريد موجب شد كه بيش از دو سوم نيروي دريايي رژيم بعثي منهدم و باقيمانده آنها نيز ديگر تا پايان جنگ هيچگاه جرأت نكردند فراتر از دهانه خور عبدا... و اطراف جزيره بوبيان تردد نموده و ظاهر شوند. مأموريت نيروي دريايي كه همانا باز نگه داشتن خطوط مواصلات دريايي خودي و بستن خطوط مواصلات دريايي دشمن بود، در شصت و هشتمين روز دفاع مقدس به طور كامل محقق گرديد و تكليف جنگ دريايي با دشمن متجاوز را يكسره نمود. در پي اين عمليات، علاوه‌بر قطع صدور نفت از طريق پايانه‌هاي نفتي البكر و العمیه، بر اثر انهدام بخش اعظم توان دريايي عراق، سيادت دريايي ايران در منطقه خليج فارس به طور كامل تحقق يافت و بنادر و جزاير و تأسيسات ايران تا پايان جنگ هشت ساله توسط يگان‌هاي سطحي دريايي دشمن مورد تهديد قرار نگرفت. در مقابل، در تمام اين مدت راه‌هاي مواصلات دريايي دشمن مسدود گرديد و هيچ كشتي تجاري يا نفتكش نتوانست به سواحل و بنادر آن تردد نمايد.
نيروي دريايي رژيم بعثي كه علاوه‌بر يگان‌هاي سطحي، تعداد زيادي از كاركنان دريايي خود را نيز از دست داده بود، ديگر در كوتاه‌مدت امكان جايگزيني يگان‌هاي دريايي خصوصاً نفرات آموزش ديده دريايي را نداشت. ضمناً دشمن با نتايج حاصل از عمليات مرواريد متوجه شده بودند كه حتي در صورت جايگزيني تجهيزات و نفرات از دست داده، باز هم نيروي دريايي آن كشور توان رويارويي با مبارزان شجاع و مؤمن نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران را ندارد. در نتيجه تا مدت زيادي راه‌هاي مواصلاتي ايران بدون مشكل جدي از امنيت نسبي برخوردار بود و فقط گهگاهي با تهديدات جزئي هوايي روبه‌رو مي‌شد كه آن هم توسط يگان‌هاي مختلف پدافندي و نهاجا دفع مي‌گرديد. تا اينكه ارتش دشمن با تغيير تاكتيك و با كمك ابرقدرت‌ها اقدام به دريافت هواپيماهاي سوپراتاندارد و بالگردهاي سوپرفرلون مجهز به موشك اگزوست از فرانسه و همچنين دريافت موشك‌هاي ساحل به درياي كرم ابريشم از چين نمود تا توسط آنها راه‌هاي دريايي ايران را با خطر مواجه سازد. در مقابله با اين امر نيز نداجا با وجود فقدان تجهيزات ضدموشك، سامانه‌هاي پدافند نقطه‌اي و يا تجهيزات مدرن پدافند هوايي و فقط با بكارگيري تاكتيك‌ها و نوآوري‌هاي دريادلان نيروي دريايي ارتش توانست حملات دشمن را خنثي نمايد. لازم به توضيح است كه در سال‌هاي آغازين جنگ، وضعيت بنادر جنوبي ايران به شكل امروزي نبود و بنادر شهيد رجايي و شهيد باهنر راه‌اندازي نشده بود.
8 سال حفاظت قهرمانانه ارتش از اسکله‌ها
و پایانه‌های نفتی و تجاری کشور
همچنين اسكله تجاري بندرعباس تنها قادر به پهلودهي تعداد اندكي كشتي تجاري بود. در آن سال‌ها بزرگ‌ترين و تنها بندر تجاري كه قادر به پهلودهي تعداد زيادي كشتي تجاري بود و به علاوه خطوط راه‌آهن تا روي اسكله ادامه داشت و امكان تخليه مستقيم بار از كشتي به واگن‌هاي باري قطار و حمل آنها ميسر بود، بندر امام خميني(ره) در انتهاي خور موسي بود. لذا براي تأمين نيازمندي‌هاي كشور لازم بود كه بيشتر كشتي‌هاي تجاري به اين بندر هدايت شده و تخليه گردند. دشمن بعثي تمام سعي خود را براي مسدود كردن اين راه دريايي به عمل آورد، ليكن با وجود به‌كارگيري تجهيزات مدرن و پيشرفته، نتوانست نتيجه‌اي بگيرد و هيچگاه راه مواصلات دريايي اين بندر را با وجود نزديكي به خاك خود نتوانست به طور جدي با خطر مسدود شدن، مواجه سازد. دشمن در طول هشت سال جنگ فقط در معدود دفعاتي از طريق نيروي هوايي خود توانست تأسيسات نفتي ايران در خليج فارس را مورد حمله قرار دهد. در حقيقت نتيجه عمليات درخشان و حماسه‌آفرين مرواريد از صحنه خارج نمودن نيروي دريايي دشمن و كسب سيادت كامل دريايي ايران بود. پس از اين عمليات، جنگ در خليج فارس به مقابله يگان‌هاي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران با حملات دريايي و موشك‌هاي پيشرفته هوا به سطح و همچنين موشك‌هاي ساحل به درياي دشمن تغيير كرد.