امـا و اگرهای بودجه فرهنگی در دانشـگاه‌ها
فعالیت‌های فرهنگی یکی از ارکان مهم در دانشگاه‌ها است، با توجه به اتفاقات سال گذشته در دانشگاه‌ها شاهد گسترش فعالیت‌های فرهنگی از جمله برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی هم بودیم؛ چراکه کرسی‌های آزاداندیشی یکی از موثر‌ترین راه‌حل‌ها برای مشکلات دانشجویی بود.
همان‌طور که مقام معظم رهبری در دیدار با اساتید دانشگاه‌ها درباره اهمیت فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها فرموده‌اند: «یکی از کارهایی که باید در زمینه مسائل گوناگون اجتماعی و سیاسی و علمی انجام بگیرد، میدان دادن به دانشجوهاست تا اظهارنظر کنند و از اظهارنظر نباید بیمناک بود.»
دانشگاه‌ها باید برای تحقق خواسته مقام معظم رهبری برنامه‌ریزی و تلاش کنند که البته این کار با برگزاری فعالیت‌های فرهنگی صورت می‌گیرد.
حال سؤال این‌جاست که چند درصد از بودجه سالیانه دانشگاه‌ها به بودجه فرهنگی اختصاص می‌یابد. وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بعد از دو سال تعطیلی آموزش حضوری دانشگاه‌ها در فروردین ۱۴۰۱ فعالیت دانشگاه‌ها را حضوری اعلام کرد، وزارتخانه در اوایل کار با این مسئله رو‌به‌رو شد که با حضوری شدن دانشگاه‌ها فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها به عبارتی از کار افتاده است.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بر همین اساس بر تخصیص ۳ درصد از بودجه کل دانشگاه‌ها به فعالیت‌های فرهنگی با هدف جبران رخوت این فعالیت‌ها اصرار و در ابلاغیه‌ای تخصیص سه درصد از بودجه و اصلاحیه بودجه تفصیلی دانشگاه‌ها را طی ردیف جداگانه و مشخصی به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی مصوب کرد. نامبرده بارها در نشست‌های معاونان فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌ها بر تخصیص این بودجه به فعالیت‌های فرهنگی تاکید کرده است. همچنین معاون اداری، مالی توسعه منابع و معاون فرهنگی اجتماعی وزارت علوم نیز بر این موضوع اشاره و اصرار کرده‌اند.
قائم‌مقام وزیر علوم هم که این دستور وزیر را اسفند ۱۴۰۰ به دانشگاه‌ها ابلاغ کرد، از رؤسای دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی خواست ترتیبی اتخاذ کنند تا این اعتبار با نظارت معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در زمینه فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی، هزینه شده و عملکرد آن به هیئت امنا و این معاونت ارائه شود. در سال ۱۴۰۱ طبق اعلام وزارتخانه باید رؤسای دانشگاه‌ها ۳ درصد از بودجه دانشگاه را به مباحث فرهنگی اختصاص می‌دادند.
سخنگوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر اینکه وزارت علوم برنامه‌های ویژه‌ای در راستای ارتقای مباحث فرهنگی در دانشگاه‌ها دارد، گفت: طبق دستورالعملی که به رؤسای دانشگاه‌ها ابلاغ شده، باید ۳ درصد از بودجه دانشگاه به مباحث فرهنگی اختصاص یابد. اختصاص ۳ درصد از بودجه دانشگاه‌ها به مباحث فرهنگی می‌تواند مباحث فرهنگی دانشگاه‌ها را پوشش دهد، در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد از بودجه دانشگاه‌ها به حقوق و دستمزد کارکنان اختصاص می‌یابد و این مبلغ در تعدادی از دانشگاه‌ها حتی به صددرصد هم می‌رسد اما تمهیدات لازم برای اختصاص این ۳ درصد بودجه به مباحث فرهنگی دانشگاه‌ها در نظر گرفته شده است.
سخنگوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به اقدامات ویژه وزارت علوم در مباحث فرهنگی، گفت: آئین‌نامه جدیدی به دانشگاه‌ها ابلاغ شده است که بخشی از آن به سرآمدی فرهنگی اساتید اختصاص یافته و فعالیت فرهنگی اساتید در پایه‌های تشویقی آنها لحاظ می‌شود.نامبرده با تاکید بر اینکه فعالیت‌های فرهنگی اساتید براساس دستورالعمل ابلاغی به دانشگاه‌ها امتیازبندی می‌شود، گفت: اساتید با توجه به عملکردی که در مباحث فرهنگی خودشان و همچنین در تعامل با دانشجوها دارند، امتیاز می‌گیرند. بخشی از وقت اساتید باید برای تربیت دانشجوها در حوزه‌های آموزشی، اخلاقی و فرهنگی، سیاسی و پژوهشی در راستای نظام جمهوری اسلامی صرف شود.
حال با گذشت یک سال و ۷ ماه از حضوری شدن دانشگاه‌ها، سرانجام این بودجه فرهنگی به کجا رسیده است؟ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: تمام رؤسای دانشگاه‌ها را مکلف کرده‌ایم که ۳ درصد از کل اعتبارات را به امور فرهنگی اختصاص دهند و در قانون بودجه ۱۴۰۲ هم ۵ درصد از اعتبارات دانشگاه به امور فرهنگی اختصاص داده شده است.
معاون فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره بودجه فرهنگی در دانشگاه‌ها گفت: بنابر تصمیماتی که گرفته شده بود و با پیشنهاد وزیر علوم، تحقیقات و فناوری قرار بود ۵ درصد از کل بودجه دانشگاه‌ها به حوزه فرهنگی اختصاص یابد، اما عملا با چرخشی که پیدا کرد و بررسی‌هایی که در مجلس صورت گرفت متاسفانه در نهایت آن ۵ درصد به صورت کامل برای حوزه فرهنگی اختصاص نیافت.
وی افزود: اتفاق مثبتی که برای بودجه فرهنگی اتفاق افتاده اینکه ما توانستیم بودجه فرهنگی را در لایحه مجلس بگذاریم هر چند کم است اما در سال‌های آتی می‌توانیم این را افزایش دهیم؛ می‌توانیم گفت‌و‌گو و استدلال بیاوریم و مبلغ را از ۵ درصد افزایش دهیم.
نامبرده درباره تدابیر جدید وزارتخانه برای بودجه فرهنگی گفت: اصلی‌ترین برنامه ما اجرای دو کار است، ابتدا افزایش بودجه فرهنگی به‌طور عام در دانشگاه‌ها و دوم افزایش بودجه سبدی در دانشگاه‌ها، بخش عمده‌ای از مشکلات بودجه‌ای در حوزه فرهنگی میزان بودجه پایین دانشگاه‌ها است و شناسه با خرج‌هایی که دانشگاه‌ها دارند برابر نیست، به همین علت مسئولان دانشگاه‌ها مجبور می‌شوند از همه قسمت‌ها از جمله حوزه فرهنگی در دانشگاه‌ها کم کنند.
وی افزود: لذا شاید پایدار‌ترین کار این است که منابع مالی را برای دانشگاه تأمین کنیم و در همین شرایط که هستیم معتقدیم که علاوه‌بر واگذاری کارها به بدنه دانشجو و مجموعه‌های دانشجویی در ساحت فرهنگی شادابی و نشاط مجموعه‌های دانشجویی و ضریب نفوذ دانشجویی، کیفیت کار را افزایش می‌دهد و تناسب برنامه‌ها را با ذائقه دانشجویان نسل جدید نیز افزایش می‌دهد و موجب کاهش هزینه نیز می‌شود.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در رابطه با بودجه فرهنگی در دانشگاه آزاد گفت: خوشبختانه امسال بالغ بر ۶ هزار کرسی را برگزار کردیم، امسال با وزارت بهداشت و درمان، دانشگاه‌های علوم پزشکی و دانشگاه‌های وزارت علوم مقرر شد که کرسی‌های آزاداندیشی داشته باشیم.۳ سال پشت‌سر هم دانشگاه آزاد به تنهائی کرسی‌های آزاداندیشی برگزار کرد و از ۱۳۰۰ تا به ۶ هزار کرسی با جمعیت ۲۴ هزار نفر رسیده بود.
وی افزود: دانشگاه آزاد اسلامی امسال به صورت مشترک کرسی آزاداندیشی برگزار خواهد کرد. امسال شاهد یک همگرایی و هم‌افزایی ویژه‌ای در کرسی‌های آزاداندیشی خواهیم بود. برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی را از سال تحصیلی جدید شروع خواهیم کرد و در استان‌ها دانشجویان دانشگاه‌ها با هم مسابقه می‌دهند. با تدبیری که دیده شده دانشگاه آزاد امسال بالای ۵۰ هزار نفر دانشجوی شرکت‌کننده در کرسی‌های آزاداندیشی خواهد داشت.
به نقل از فارس؛ رئیس دانشگاه تهران در مورد اختصاص سه درصد از بودجه کل دانشگاه به فعالیت‌های فرهنگی گفت: تخصیص اعتبارات به حوزه فرهنگی همیشه موافق هستم و تا جایی که ممکن باشد اعتبارات به این حوزه تخصیص می‌یابد. اما درصد مشخصی از بودجه کل دانشگاه به این موضوع تخصیص دهیم، شاید ممکن نباشد.