نگاهی به بازار نوشت‌افزار ایرانی و کمیت و کیفیت آن-بخش پایانی
شوق رفتن به مدرسه با نوشت‌افزار تولید داخل
امیرحسین بسطامی
کودکان نسبت به بزرگسالان از پوست، ریه و ویژگی‌های فیزیکی حساس‌تری برخوردار هستند و توجه به سلامت و ایمنی بدن آنها، دارای اهمیت بسیار زیادی است، باید تدابیر لازم برای استفاده از نوشت‌افزار سالم توسط والدین و نهادهای مسئول در این زمینه اندیشیده شود.
در بازار متنوع نوشت‌افزار، برخی از تولیدکنندگان داخلی دست به طراحی و تولید نوشت‌افزار مخصوص کودکان زده‌اند که باکیفیت بوده و از مواد اولیه بسیار خوب و باکیفیت ساخته شده است که باید از این لوازم استفاده شود.
در صورت استفاده از نوشت‌افزار باکیفیت، در صورت لمس آنها و یا تماس بدنه و جوهرشان با پوست بدن دانش‌آموزان، هیچ‌گونه حساسیت و بیماری برای افراد به‌ویژه کودکان به‌وجود نمی‌آید و بوی تولید شده از جوهر و یا بوی لوازم استفاده شده در سایر محصولات، ریه‌های آنها را آزار نمی‌دهد؛ بنابراین از لحاظ تأمین سلامت دانش‌آموزان نوشت‌افزار تولید داخل اطمینان‌بخش‌تر از محصولات وارداتی و قاچاق است.
هشتاد درصد از انواع نوشت‌افزار، تولید داخل
نمایشگاه «ایران نوشت» امسال همزمان با تهران در مشهد، شیراز، قم، یزد، اصفهان و تبریز برگزار می‌شود.
نمایشگاه «ایران‌نوشت مشهد» به عنوان بزرگ‌ترین نمایشگاه نوشت‌افزار ایرانی شرق کشور از ششم شهریورماه تا دهم مهرماه امسال در فضایی به وسعت پنج هزار مترمربع در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی حرم مطهر امام رضا (ع) برگزار می‌شود.
نخستین هایپر تحریر ایران نوشت مشهد با همراهی اداره کل آموزش‌وپرورش خراسان رضوی، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسان رضوی، سازمان فرهنگی تربیتی شهرداری مشهد و مرکز ارتباطات و رسانه آستان قدس رضوی برگزار می‌شود. از ویژگی‌های این نمایشگاه می‌توان به تنوع بی‌نظیر و کیفیت بالای کالاهای عرضه شده از جمله بیش از ۳۰۰ طرح متنوع دفتر بیش از ۵۰ طرح متنوع کلاسور بیش از ۸۰ طرح متنوع کیف و جامدادی، فروش ویژه دفاتر تعاونی با طرح‌های ایرانی تناسب با فرهنگ ایرانی - اسلامی آشنایی و ارتباط با تولیدکننده ایرانی نوشت‌افزار، قیمت مناسب و فروش تجمیعی محصولات به صورت هایپر، اجرای برنامه‌های جانبی و تفریحی برای کودکان و اجرای پویش‌های همه حاضر برای کمک به کودکان بازمانده از تحصیل و کار و نیز حضور تولیدکنندگان محصولات ایرانی اشاره کرد. در این نمایشگاه با توجه به حذف واسطه‌ها و عرضه محصول از تولید به مصرف‌کننده، محصولات ۱۰ درصد پایین‌تر از قیمت عمده‌فروش در بازار، عرضه می‌شود.
هم اکنون با تلاش‌ها و حمایت‌های صورت‌گرفته از تولید داخلی و ترویج فرهنگ ایرانی - اسلامی، ۸۰ درصد از انواع نوشت‌افزار در کشور، تولید داخل است. هم اکنون ۱۲۰ تولیدکننده کالای نوشت‌افزار ایرانی در کشور فعالیت دارند که بخش اعظمی از کالای نوشت‌افزار بازار را نسبت به کالای خارجی به خود اختصاص داده است.
در راستای حمایت از تولید داخلی و ترویج فرهنگ ایرانی‌اسلامی، مجمع نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی با نشان تجاری ایران نوشت از سال ۱۳۹۱ توسط جمعی از فعالان فرهنگی و به منظور تولید انواع نوشت‌افزار ایرانی و ساماندهی مراکز تولید و توزیع، رفع موانع قانونی، توسعه فعالیت‌های این حوزه، شناسایی نقاط قوت و ضعف و تقویت و اصلاح آن، تشکیل شد تا با برنامه منسجم و مدیریت متمرکز، توسعه و پویایی این عرصه را سرعت بخشند.
حسین ارجمندپور، دبیر نمایشگاه «ایران نوشت» مشهد می‌گوید: «چشم‌انداز اصلی مجمع نوشت‌افزار ایرانی، عاری شدن بازار نوشت‌افزار ایرانی از کالاهای نامطلوب فرهنگی و پیشی‌گرفتن تولیدات نوشت‌افزار ایرانی از نیاز بازار ایرانی و تبدیل شدن به قطب تولید غرب آسیا و مأموریت اساسی آن، تولید محصولات دارای جذابیت برای تمامی اقشار جامعه و حمایت از تولید داخلی و تسهیل آن است.»
وی می‌افزاید: «مجمع نوشت‌افزار ایرانی در تولیدات این عرصه بر رعایت ارزش‌هایی چون مردمی بودن، حفظ کیفیت فنی و محتوایی محصولات، استفاده از اصول و سازوکارهای اقتصاد تجارت بومی و اسلامی، کارآفرینی، تولید ملی و اشتغال‌زایی و مسئولیت متمرکز است.»
علی مهدوی‌خواه، معاون پرورشی و فرهنگی آموزش‌وپرورش خراسان رضوی نیز با بیان این که تلاشمان این است که فرهنگ نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی را در جامعه دانش‌آموزی جا بیندازیم، می‌گوید: «در این راستا ایجاد پویش نوشت‌افزار ایرانی در بستر نرم‌افزار شاد و استفاده از ظرفیت خبرگزاری‌ها و تشکل‌های دانش‌آموزی، کمک در توزیع متوازن نوشت‌افزار در همه نقاط کشور و استان و به‌ویژه نقاط محروم در دستور کار آموزش‌وپرورش قرار گرفته است.»
علی مهدوی‌خواه می‌افزاید: «هم اینک مجمع ایران نوشت در شهرهای بزرگ استان خراسان رضوی ۱۷ شعبه دارد و تولید محصولات ایرانی نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد افزایش‌یافته و هم اکنون در ضریح آفتاب ۳۰۰ هزار جلد دفتر در ۱۷ طرح به‌عنوان کالای محوری تولید شده است.»
ذائقه‌سازی و جریان نوشت‌افزار ایرانی
اصلی‌ترین هدف از برگزاری نمایشگاه ایران نوشت، ذائقه‌سازی و جریان نوشت‌افزار ایرانی است.
نهمین دوره نمایشگاه ایران نوشت پایتخت با حضور بیش از ۲۰۰ مجموعه تولیدکننده ایرانی از یک‌شنبه ۱۹ شهریور تا یک‌شنبه دوم مهر از ساعت ۱۰ تا ۲۲ در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار می‌شود؛ حضور این تعداد از تولیدکنندگان ایرانی به نسبت دوره گذشته نمایشگاه دوبرابر افزایش یافته است.
محمد یقینی، دبیر نهمین نمایشگاه ایران نوشت تهران می‌گوید: «از آن‌جا که ما نمایشگاه ایران نوشت را با هدف فروش برگزار نمی‌کنیم و بیشترین هدفمان ایجاد ذائقه‌سازی و جریان نوشت‌افزار ایرانی برای خانواده‌ها و دانش‌آموزان، حاکمیت و دستگاه‌های مربوطه است تا این صنعت را از نزدیک ببینید و بدانند که صنعت نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی تا چه اندازه پیشرفت کرده‌اند و مردم از دستاوردهای این صنعت رضایت دارند. همچنین سایر تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگانی که هیچ‌گاه فکر نمی‌کردند روزی صنعت نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی در بازار کشور جایی داشته باشند، با حضور در نمایشگاه متوجه استقبال مردم می‌شوند و به حمایت از این صنعت می‌پردازند.»
یقینی می‌افزاید: «نمایشگاه فرزند من که مدتی پیش در مصلی برگزار شد به‌نوعی مکمل نمایشگاه ایران نوشت است. تفاوت نمایشگاه ایران نوشت با فرزند من این است که نمایشگاه فرزند من متمرکز بر صنایع فرهنگی کودک و نوجوان بود، درحالی‌که نمایشگاه ایران نوشت متمرکز بر نوشت‌افزار به‌صورت تخصصی است.»
وی ادامه می‌دهد: «در نمایشگاه ایران نوشت تولیدکنندگان به صورت مستقیم حضور دارند و طبیعتاً به نسبت مغازه‌ها در حالت عادی محصولات را با قیمت بهتری عرضه می‌کنند. در حقیقت هدف ما از برگزاری نمایشگاه تنظیم بازار نیست؛ بلکه هدف اصلی‌مان ذائقه‌سازی و معرفی و فرهنگ‌سازی استفاده از نوشت‌افزار ایرانی است.»
دبیر نهمین نمایشگاه ایران‌نوشت در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «به جرأت می‌توانم بگویم که مجموعه تولیدکنندگان نوشت‌افزار ایرانی - اسلامی به‌سختی برای حفظ مجموعه‌های شان تلاش می‌کنند. به همین دلیل سودهای شان حداقلی است و در نمایشگاه شاهد گران‌فروشی از سمت آنها نیستیم. بخشی از گران‌فروشی‌ها را که شاهد هستیم به دلیل مشکلات موجود در سیستم عرضه و توزیع است. برخی از فروشگاه‌های لاکچری و هایپرهای فرهنگی به دلیل آنکه نقدینگی ندارند، برای مدت‌زمان زیادی جنس تأمین می‌کنند و بسیار گران‌تر از توزیع‌کننده می‌خرند و در نهایت به دلیل محله و منطقه‌شان، به دوبرابر قیمت‌گذاری می‌کنند؛ درحالی‌که سود متعارف یک فروشگاه و خرده‌فروشی بین ۲۵ تا ۳۵ درصد است، اما متأسفانه در برخی نقاط با دوبرابر قیمت محصولات را به فروش می‌رسانند.» یقینی می‌گوید: «ما در نهمین نمایشگاه ایران نوشت گران‌فروشی نداریم و محصولات با تخفیف‌های بین ۱۰ تا ۱۵ درصدی عرضه می‌شوند.»
نظارت و بازرسی
سیروس حجازی پور رئیس اتحادیه نوشت‌افزار یاسوج می‌گوید: «مشتریان، بیشتر اجناس ارزان‌قیمت را می‌خرند و از طرف دیگر مثل سال‌های گذشته تعداد خرید نیز بالا و بر اساس نیاز کامل فصل تحصیل نیست.» وی با بیان اینکه در سال‌های قبل مردم در چنین روزهایی نوشت‌افزار مورد نیاز یک سال فرزندان خود را می‌خریدند، اظهار می‌دارد: «امسال خریداران تنها یک عدد از هر قلم کالا خریداری می‌کنند.» رئیس اتحادیه نوشت‌افزار یاسوج با بیان اینکه بازار نوشت‌افزارها در ۶ماهه از سال «اسفند تا مرداد» رونق نسبی را در بازار دارند، می‌گوید: «معمولاً بازار نوشت‌افزارها فصلی بوده که امیدواریم در مقایسه با روزها و ماه‌های گذشته، بعد از نیمه دوم شهریورماه رونق نسبی در بازار نوشت‌افزار ایجاد شود.»
حجازی‌پور در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «درحالی‌که مالیات و عوارض شهرداری و صنفی و دیگر مواردی از این قبیل از سوی اعضای صنف نوشت‌افزار و یا دیگر رسته‌های صنفی پرداخت می‌شود، در زمان رونق کار این صنف، افرادی با برپا کردن غرفه و انجام تبلیغات عملاً سود فروش این کالاها را تصاحب می‌کنند.»
وی به نظارت‌ها و بازرسی‌های این رسته صنفی در یاسوج اشاره کرده و ادامه می‌دهد: «در هفته گذشته شهردار یاسوج و مسئولان این مجموعه با اتاق اصناف و اتحادیه جلسه داشته و در تلاش هستیم نسبت به کنترل و جمع‌آوری دست‌فروشان اقدام و از واگذاری و افزایش غرفه‌های سیار جلوگیری شود.»
حمزه لقمانی، مدیرکل تعزیرات حکومتی کهگیلویه و بویراحمد نیز با اطمینان می‌گوید: «پنجاه گروه از بازرسان بر بازار نوشت‌افزار استان نظارت می‌کنند.»
نکات مورد توجه در خرید دفتر
در ارتباط با خرید دفتر نکته‌ای که حائز اهمیت است، تعداد برگه‌های دفتر است که بی شک مهم‌ترین مورد آن است. این که بتوان برای هر درس دفتری با تعداد برگه‌های مناسب برای همان درس انتخاب کرد، نکته‌ای است که شاید نیازمند استفاده از تجارب معلمان و یا دانش‌آموزان یک‌پایه بالاتر باشد.
دلیل اهمیت موضوع تعداد برگه‌ها هم آن است که تعداد زیاد برگه باعث سنگین‌تر شدن وزن دفتر و در نهایت منجر به افزایش وزن کیف می‌شود که این خود یکی از دلایل آسیب به ستون فقرات، کمر و گردن دانش‌آموزان است. از طرفی وقتی برای تمام طول سال کودک دانش‌آموزتان یک دفتر با تعداد برگه‌های زیاد تهیه می‌کنید، کودکتان به دلیل تنوع‌طلبی ممکن است که از دفتر یا طرح خاص آن خسته شود و شما مجبور به تهیه یک دفتر جدید شوید که این اصلاً از لحاظ اقتصادی به‌صرفه نیست. حتی گاهی پیش‌آمده که در پایان سال هنوز تعدادی از برگه‌های دفتر دانش‌آموزان باقی‌مانده و دفتر هنوز تمام نشده و این نیز یکی دیگر از عواقب خرید دفتر با تعداد برگه بالا در ابتدای سال تحصیلی است.
مورد بعدی انتخاب سایز درست دفتر است. معمولاً دفاتر در سایز B5 تولید می‌شود و بهترین سایز برای دفتر تکالیف دروس مختلف همین سایز است، اما دفترهایی در سایزهایی نظیر A4 و A5 و ... نیز وجود دارد که این سایزها ممکن است مصارف خاصی داشته باشند. مثل دفاتر مهندسی، دفتر جزوه‌نویسی، دفترچه یادداشت و ...
جلد دفتر و ضخامت آن نیز موضوع مهمی در ماندگاری دفاتر است. به طور معمول جلد دفترها مقوایی، چرمی، پارچه‌ای و یا پلاستیکی است. حال هر کدام از اینها ممکن است ویژگی‌ها و پوشش‌های مختلفی داشته باشند. مثلاً دفترهای مقوایی ممکن است یک پوشش چسبی یا سلفونی برای حفاظت هرچه بهتر داشته باشند و جلد پلاستیکی‌ها ممکن است سخت یا منعطف باشند. جلد چرمی‌ها ممکن است از چرم طبیعی یا مصنوعی باشد و جلد پارچه‌ای‌ها ترکیبی از چندپارچه و یا چرم و پارچه که ماندگارترین جلد نیز همان جلد پلاستیکی سخت و پس از آن چرمی است. در ارتباط با موضوع صحافی نیز بد نیست بدانید که دفترها ممکن است با شکل‌های مختلفی صحافی شود که آن خود نیز شامل دو گروه مختلف فرم و نوع است. فرم صحافی معمولاً بیانگر عمودی یا افقی بودن نوع صحافی است. نوع صحافی نیز همان مدل اتصال برگه‌ها به شکل فنری، چسبی، حلقه‌ای، منگنه‌ای و یا دوخت است. در هنگام خرید در نظر داشته باشید که بهترین نوع صحافی فنری دوبل است که برگه‌ها ضمن آنکه به‌سختی از دفتر کنده می‌شوند، در صورت نیاز می‌توان آن را به‌سادگی از فنر جدا کرد.