نگاهی به بازار نوشت‌افزار ایرانی و کمیت و کیفیت آن-بخش نخست
خرید لوازم مدرسه با سـلیقه وطنی
امیرحسین بسطامی
همیشه وقتی نزدیک ماه مهر و بازگشایی مدارس می‌شویم، اولین نگرانی بچه‌ها این است که پدران و مادران کِی برایشان دفتر، پاک‌کن، خودکار، مداد و ... می‌خرند؟ البته استفاده از نوشت‌افزار فقط مختص بچه‌های دبستانی یا دبیرستانی نیست و اکثر افراد مثل دانشجویان، اساتید، معلمان، کارمندان، نقاشان هم از این وسایل استفاده می‌کنند. چند سالی می‌شود که برندهای ایرانی هم محصولات باکیفیت و مرغوبی را وارد بازار می‌کنند، اگر شما هم دوست دارید وسایل مورد نیازتان را از برندهای نوشت‌افزار ایرانی بخرید، تا پایان با ما همراه باشید تا به شما بگوییم در بازار بهترین برندهای ایرانی چه می‌گذرد؟
نوشت‌افزار، از آن دسته محصولاتی است که برای دانش‌آموزان، کارمندان، صاحبان فروشگاه و حتی والدین هم در تمام مقاطع سال کاربردی و قابل استفاده است و خرید آن حتی به تعداد محدود در طول سال انجام می‌شود، اما برای صاحبان فروشگاه نوشت‌افزار، خرید نوشت‌افزار عمده آن هم به صورت ارزان یکی از دغدغه‌های اصلی آنها محسوب می‌شود. بعد از تصمیم‌گیری برای خرید، مسئله‌ای که ذهن فروشندگان را به خود درگیر می‌کند، دسترسی به مراکز پخش نوشت‌افزار عمده است. از آن‌جایی که مراکز پخش نوشت‌افزار عمده، در تهران وجود دارند، پس باید به دنبال مرکز خرید نوشت‌افزار ارزان در تهران باشند.
بازار پخش عمده نوشت‌افزار در تهران
یکی از بزرگ‌ترین مراکز خرید نوشت‌افزار عمده، بازار بین‌الحرمین است. بازار بین‌الحرمین یکی از راسته‌های بازار بزرگ و تاریخی تهران است که در نزدیکی مسجد قرار دارد. با آغاز سال تحصیلی جدید، رفت‌وآمد و ازدحام جمعیت در این بازار به بالاترین حد خود می‌رسد، چرا که انواع نوشت‌افزار با قیمت‌های مناسب و برندهای مختلف به صورت عمده و تک در این بازار به فروش می‌رسد. برای خرید از بازار آن هم در زمان آغاز سال تحصیلی جدید، باید صبر و حوصله بالایی داشته باشید تا بتوانید راحت‌تر لیست خرید نوشت‌افزار مورد نیاز خود را در آن شلوغی بازار تهیه کنید. در بازار بین‌الحرمین، مانند بقیه بازارها خبری از سوپرمارکت و خوراکی نیست، سعی کنید همراه خود آب‌معدنی و خوراکی داشته باشید.
تداخل صنفی مهم‌ترین دغدغه نوشت‌افزارفروشان
کرم ایازی آشپز ساکن بندر بوشهر و پدر 5 فرزند به گزارشگر کیهان می‌گوید: «بچه‌مدرسه‌ای دارم و برایشان نوشت‌افزار ایرانی خریدم. قیمت‌ها سر به فلک کشیده و هزینه زیادی در این رابطه پرداختم. هر سال این تورم در نوشت‌افزار وجود دارد و نسبت به قبل پول بیشتری پرداخت می‌کنیم.»
محمدهادی معینی، رئیس اتحادیه کتابفروشان کرمانشاه با اشاره به افزایش حدود ۵۰ درصدی قیمت نوشت‌افزار نسبت به سال گذشته، تداخل صنفی را مهم‌ترین دغدغه نوشت‌افزارفروشان در ایام بازگشایی مدارس دانست. وی با اشاره به شروع بازار خرید نوشت‌افزار برای مدارس در آستانه بازگشایی مدارس، می‌گوید: «مردم خرید نوشت‌افزار مورد نیاز مدرسه را آغاز کرده‌اند، اما به احتمال پیک بازار را از ۲۰ شهریور به بعد داشته باشیم.»
وی از تداخل صنفی به عنوان مهم‌ترین دغدغه فروشندگان نوشت‌افزار در آستانه بازگشایی مدارس یاد کرده و اظهار می‌دارد: «متأسفانه در این ایام شاهدیم برخی واحدهای صنفی و حتی سوپرمارکت‌ها نیز به فروش نوشت‌افزار روی می‌آورند. همچنین برخی واحدهای صنفی که پروانه کسب هم دارند، برای این یک ماه شغل خود را عوض کرده و اجناسی را که در مغازه دارند، جمع می‌کنند و به جای آن نوشت‌افزار می‌فروشند!»
وی با بیان اینکه بارها برای مقابله با این موضوع از بازرسی و نظارت اتاق اصناف و همچنین صنعت، معدن و تجارت درخواست همکاری کردیم، می‌گوید: «فعالیت چنین واحدهای صنفی عمدتاً مربوط به نقاط اصلی بازار شهر کرمانشاه از جمله محدوده خیابان مدرس است.»
وی معتقد است، این پدیده آسیب جدی به واحدهای صنفی فروش نوشت‌افزار که تمام سال منتظر بازگشایی مدارس هستند، وارد می‌کند.
به گفته رئیس اتحادیه کتابفروشان کرمانشاه، علاوه بر واحدهای صنفی، دست‌فروشان نیز در این ایام سراغ عرضه نوشت‌افزار می‌روند. معینی از پیامدهای این وضعیت نیز یاد کرد که گاهی باعث می‌شود اجناس تقلبی، با قیمت غیرواقعی و... به دست مصرف‌کننده برسد که قابلیت پیگیری نیز ندارد. وی از مردم درخواست می‌کند حتماً در این ایام از فروشگاه‌های معتبر و شناخته شده نوشت‌افزار بخرند و در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «در حال حاضر حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ واحد صنفی عرضه نوشت‌افزار در کرمانشاه فعال است.»
میانگین قیمت‌ها
وارد یکی از مغازه‌های فروش نوشت‌افزار در خیابان ظهیرالاسلام تهران می‌شوم. از فروشنده درباره قیمت بسته نوشت‌افزار مورد نیاز برای یک دانش‌آموز کلاس‌اولی سؤال می‌کنم. او درحالی‌که روی صندلی‌اش نشسته و سرش را روی گوشی تلفن همراهش انداخته، می‌گوید: «قیمت بسته‌ها از 500 هزار تومان تا 2 میلیون و 500 هزار تومان متفاوت است. بسته 500 هزارتومانی شامل پنج تا شش قلم جنس می‌شود. یک بسته یک‌میلیون تومانی هم داریم که کیفیت آن معمولی است و شامل سه تا چهار دفتر می‌شود.»
وقتی از او لیست قیمت می‌خواهم، سرش را بالا می‌آورد و مدعی می‌شود: «نمی‌توانم لیست قیمت بدهم؛ چون قیمت‌ها لحظه‌ای تغییر می‌کند! طوری که قیمت‌ها ساعتی عوض می‌شود. مثل طلافروشی‌ها، برای کاغذ A4 صبح به صبح قیمت می‌گیریم وگرنه ضرر می‌کنیم!»
چند قدم آن‌طرف‌تر وارد مغازه‌ای دیگر می‌شوم. از فروشنده جوان که درباره قیمت بسته نوشت‌افزار موردنیاز یک دانش‌آموز کلاس‌اولی سؤال می‌کنم، می‌گوید: «قیمت‌ها متفاوت است، اما قیمت یک بسته معمولی با حداقل لوازم موردنیاز را به صورت هر عدد فهرست می‌کنم تا بعد به تعداد دلخواه برایتان بسته‌بندی کنم. لیست قیمت‌هایی که فروشنده برای هر قلم کالا داد، به این شرح است: دفتر 50 برگ فنری 23 هزار تومان، دفتر 80 برگ فنری 29 هزار تومان، مدادرنگی 12 رنگ 52 هزار تومان، مداد سیاه هر عدد 4 هزار تومان، مداد قرمز هر عدد 5 هزار تومان، مدادتراش هر عدد 11 هزار تومان، پاک‌کن 5 هزار تومان، جامدادی معمولی 70 هزار تومان، دفتر نقاشی 25 هزار تومان و خط‌کش شابلون‌دار 5 هزار تومان.»
سپس به سمت خیابان جمهوری اسلامی می‌روم که از مراکز اصلی فروش نوشت‌افزار است. یکی از فروشندگان درباره قیمت برخی از نوشت‌افزارها می‌گوید: «دفتر تعاونی سیمی طلقی صدبرگ 18 هزار و 500 و مدل‌های دیگر آن 23 هزار و 500 تومان، خودکار... 9 هزار تومان، خودکار... 3 هزار و 800 تومان، مداد سیاه... 5 هزار و 800 تومان، مدادرنگی... 12تایی 110 هزار تومان قیمت دارد.»
او درباره تفاوت قیمت مغازه‌ها با یکدیگر نیز می‌گوید: «هیچ‌کس خریدش مثل بقیه نیست. یکی چکی خرید کرده و دیگری نقدی. آخرین افزایش قیمت نوشت‌افزار مربوط به مردادماه بود. قیمت‌ها در مردادماه حداقل 10 تا 20 درصد پایین‌تر بود. پک مهدکودک را تیرماه از ما خریداری کردند حدود 370 هزار تومان و مردادماه همان کالا 430 هزار تومان شد. پیک کاری که همین شهریورماه است، روی قیمت هم تأثیر دارد؛ چون تقاضا زیاد است.»
فروشنده‌ای دیگر درباره افزایش قیمت‌ها مدعی می‌شود: «قیمت‌ها همیشه در حال افزایش است و ماهی 20 تا 30 درصد افزایش داشته است. نزدیک مدرسه‌ها قیمت‌ها بیشتر هم می‌شود. همین الان دفتری که شما قیمت آن را می‌گیرید، قرار است قیمتش را تغییر بدهیم، چون افزایش یافته است.»
فروشنده دیگری در یکی از مراکز تجاری فروش نوشت‌افزار در خیابان جمهوری اسلامی درباره دلیل افزایش قیمت‌ها مدعی می‌شود: «به خاطر گرانی کاغذ و چوب، دفتر و مدادرنگی و تخته‌ها هم گران شده است.»
دغدغه‌های والدین
در این بین مردم و والدین دانش‌آموزان هم گلایه‌هایی از گرانی قیمت نوشت‌افزار دارند. خانم میان‌سالی که در یکی از فروشگاه‌های نوشت‌افزار مشغول خرید است، می‌گوید: «قیمت نوشت‌افزار گران است، من پنج تا شش دفتر بیشتر نتوانستم بخرم، فرزندم دانش‌آموز سال چهارم است.
الان هر دفتر فنری که برداشتم 35 هزار تومان قیمت داشت. مدرسه مثلاً می‌گوید: دفتر فنری رنگی بگیرید. فرزند من 12 کتاب درسی دارد که نیاز به همین تعداد دفتر دارد. شما قیمت 12 دفتر 35 هزار تومانی را حساب کنید.»
خانم جوان دیگری درحالی‌که دست دختربچه کوچکش را گرفته و قیمت اجناس را می‌گیرد، درباره تفاوت قیمت‌های نوشت‌افزار از منطقه‌ای به منطقه دیگر به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «من
مداد رنگی جعبه فلزی ۱۲تایی از یک نوشت‌افزار در منطقه شمیران قیمت گرفتم 200 هزار تومان بود، اما این‌جا 80 هزار تومان قیمت دارد.»
خانم جوانی که معلم است و در یکی از مجتمع‌های تجاری مشغول خرید است، می‌گوید: «قیمت‌ها در مقایسه با سال‌های قبل باز هم گران شده است. مثلاً خودکار بیکی که یک‌زمان 2 هزار تومان می‌خریدیم، الان 4 هزار تومان شده است. اگر کالایی در داخل تولید می‌شود، نباید قیمت آن تغییر کند.»
ایمان عارفیان پدر 2 فرزند ساکن شیراز در این باره به گزارشگر کیهان می‌گوید: «نوشت‌افزار و کاغذ خیلی گران شده است. برای بچه‌ها لوازم ایرانی، اما بهترین جنس را خریدم و سمت خارجی نرفتم.»
مزایای نوشت‌افزار ایرانی
انتخاب و خرید نوشت‌افزار مناسب بر بالا رفتن عملکرد و کیفیت اجرای پروژه‌های مختلف در مدرسه و دانشگاه همچنین بر سهولت و سرعت در انجام کارهای روزانه توسط کارکنان شرکت‌ها و سازمان‌ها تأثیر زیادی دارد. به طور معمول در هنگام خرید آنلاین نوشت‌افزار به این موضوع فکر می‌کنیم که خرید نوشت‌افزار ایرانی مناسب‌تر است یا نوشت‌افزار خارجی؟ اگر بخواهیم به صورت خلاصه مزایا و معایب خرید نوشت‌افزار ایرانی را بررسی کنیم می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم: محدودیت در طراحی و عملکرد محصول: به دلیل هزینه سنگین خرید و واردات ماشین‌آلات به‌روز و لوازم جانبی مرتبط با آن؛ به طور مثال محدودیت در دسترسی به مواد اولیه، تنوع محصولات در نوشت‌افزار ایرانی محدودتر است و این در مقایسه با محصولات مشابه خارجی یک نقص به شمار می‌رود.
محدودیت در طراحی و نوع بسته‌بندی: همانند طراحی و تولید محصول، برای طراحی و بسته‌بندی محصول نیز نیاز به خرید و واردات ماشین‌آلات و مواد اولیه مناسب و سازگار با محیط‌زیست است که بتوان محصول نهایی را با قیمتی مقرون به صرفه به بازار عرضه کرد. در ایران به دلیل محدودیت‌ها در تأمین مستمر مواد اولیه، نوع بسته‌بندی محصولات با نمونه خارجی متفاوت و ملموس است؛ بنابراین نوع بسته‌بندی محصول در ایران نیز نسبت به رقبای خارجی دارای محدودیت است. اما از مزایای خرید نوشت‌افزار ایرانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
همیشه در دسترس: از مزایای خرید نوشت‌افزار ایرانی است که همیشه در دسترس هستند و به‌ندرت پیش می‌آید که این محصولات در بازار نایاب شوند.
قیمت مقرون به صرفه: یکی از مزایای اصلی خرید نوشت‌افزار ایرانی به نوشت‌افزار خارجی قیمت مقرون به صرفه است که به‌خصوص برای خرید نوشت‌افزار مصرفی بسیار اهمیت دارد.