سرویس خارجی-

در حالی که این روزها اعتراضاتی که ماهیتی ضدغربی دارند، قاره آفریقا را تحت تأثیر قرار داده است، خبر می‌رسد که هیئتی از وزارت دفاع روسیه به رهبری ژنرال یوکوروف در چارچوب سفر رسمی خود وارد کشور مالی شده است!

با کودتا در نیجر و گابن علیه استعمار، به نظر می‌رسد فرانسه به‌عنوان نماینده دولت‌های استعماری غربی‌ دیگر جایی در این دو کشور نداشته باشد؛ پیش از آن نیز جایگاه فرانسه در مالی متزلزل شده بود. جالب توجه است که بسیاری از مردم دو کشورِ کودتازده از کودتا حمایت می‌کنند و تجمعاتی علیه دولت‌های قبلی و دولت‌های غربی به پا می‌کنند؛ گویی این کودتاها و اعتراضات ماهیتی ضدغربی پیدا کرده‌اند. از روی دیگر سکه افولِ نفوذِ غرب در آفریقا، رشد نفوذ قدرت‌های شرقی در این قاره است. وقتی در این روزها، به‌طور کمابیش مستمر، مردم نیجر و گابن به تظاهراتِ خود علیه کشورهای غربی ادامه می‌دهند، این یعنی نباید وقایع اخیر در آفریقا را تنها ذیل عنوان کودتا بررسی کرد و باید خشم فروخورده ضدغربی مردم این کشورها را که به شکل حمایت از کودتا شده را نیز مطمح نظر داشت. 

«آرمین-پائولوس ‌هامپل» کارشناس ژئوپلیتیک آلمانی چند روز پیش گفته بود: «پس از کودتا در گابن، این مسئله مطرح می‌شود که آیا سایر قدرت‌ها در غرب آفریقا که پیش‌تر مستعمره‌های فرانسه و بریتانیا بودند، دست‌خوش تغییراتی خواهند شد یا خیر. کشورهایی نظیر نیجریه، ساحل‌عاج، کامرون و سنگال با جمعیت بالای خود، شرایط پایدارتری نسبت به کشورهای ساحل یا گابن دارند، بنابراین در معرض خطر کمتری نسبت به کودتا هستند.» این کارشناس آلمانی ضمن اشاره به نفوذ فزاینده چین و روسیه در این مناطق تصریح کرده بود: «اما یک چیز مشخص است و آن نفوذ رو به رشد چین و روسیه در این مناطق است. فرصت‌های جدید ناگهان ظاهر شده‌اند و این کشورها آنها را در آغوش گرفته‌اند... هرگونه اقدام نظامی به‌عنوان یک جنگ استعماری تلقی خواهد شد. روسیه و چین مثل کشورهای غربی نیستند و آنها اساساً با استعمارگری مخالفند و هرگز تحریم‌های سیاسی یک‌جانبه علیه کشوری وضع نکرده‌اند. همچنین آفریقایی‌ها اکنون متوجه می‌شوند که آنها گزینه‌های جدیدی در روابط خارجه و اقتصادی دارند.» درست در این شرایط خبر می‌رسد که هیئتی از وزارت دفاع روسیه به رهبری ژنرال یوکوروف در چارچوب سفر رسمی خود وارد کشور مالی شده است. آن‌طور که ایسنا نوشته است، پیش از سفر به کشور مالی، «یونس- بک باماتگیریویچ یوکوروف»، ژنرال ارتش روسیه به لیبی، سوریه، جمهوری آفریقای مرکزی و بورکینافاسو رفته بود. قابل ذکر است که همه این کشورها در فعالیت‌های بین‌المللی شرکت نظامی خصوصی واگنر اهمیت دارند. حالا این خبر را کنار این خبر قرار دهید که چند روز پیش خبر آمد که مذاکراتی بین «ابراهیم ترائوره»، رئیس‌جمهور موقت بورکینافاسو و هیئتی به سرپرستی معاون وزیر دفاع روسیه برای بررسی همکاری‌های نظامی احتمالی بین دو کشور انجام گرفته است. یا این خبر که سفیر چین در نیجر به دیدار ژنرال «سالیفو مودی» که اخیرا توسط شورای نظامی حاکم در نیجر به سمت وزیر دفاع منصوب شد، رفته و انتصاب او را تبریک گفت. خبر می‌رسد که دادگاهی در این کشور حکم به اخراج «سیلوان ایته»، سفیر فرانسه در پاسخ به شکایت مقام‌های حاکم داده و مصونیت دیپلماتیک ایته لغو شده و به پلیس نیجر دستور داده شده که او را اخراج کنند؛ طرف دیگر ماجرا اما محکم شدنِ جای پای قدرت‌های شرقی به‌ویژه روسیه در آفریقاست که می‌تواند معادلات در قاره سیاه را در سال‌های آینده تغییر دهد؛ البته برای به وقوع پیوستن این امر مهم عوامل دیگری نیز دخیل هستند که بررسی آنها مجال دیگری می‌طلبد.

نیجریه سفرایش از سراسر جهان را فراخواند

از قاره سیاه خبر عجیب دیگری نیز به گوش می‌رسد. سخنگوی رئیس‌جمهور نیجریه گفت که «بولا تینوبو» دستور فراخواندن سفرای نیجریه از سراسر جهان را صادر کرده است. سخنگوی ریاست‌جمهوری نیجریه روز شنبه گفت: «بولا احمد تینوبو، رئیس‌جمهوری نیجریه مصمم است اطمینان حاصل کند که کارایی و کیفیت در سطح جهانی از این پس مشخصه ارائه خدمات خارجی و داخلی به شهروندان، ساکنان و بازدیدکنندگان بالقوه خواهد بود.» مشخص نیست که در این اوضاع پیچیده آفریقا، انگیزه رئیس‌جمهور نیجریه چیست؟ آیا ما باید منتظر تحولات خاصی در این کشور باشیم یا نه؟