اقدامات تحولی دولت در ایام اربعین و برخی کاستی‌ها-بخش نخست
بسیج عمومی دولت برای خدمت به زوّار اربعین
رضا الماسی
جریان زیارت اربعین، امسال پس از یک دهه به نقطه‌ای رسیده که به اذعان شاهدان میدانی با نظم بیشتری همراه است و مردم با سهولت به زیارت اربعین مشرف می‌شوند. همه اینها حاصل پای کار بودن اقشار مختلف مردم و پشتیبانی دولت از این حرکت عمومی است.
اولین قدم برای تشرف به زیارت اربعین، فراهم آوردن مقدمات قانونی عبور از مرز است. در سال‌های قبل با هماهنگی دولت‌های ایران و عراق، الزام دریافت ویزا از سوی کشور عراق برداشته شد و این مهم گام بسیار تاثیرگذاری در تسهیل این سفر برای زائران ایرانی بود.
به این ترتیب زائران اربعین تنها با در دست داشتن گذرنامه معتبر می‌توانند راهی عتبات عالیات شوند.
اما همچنان برخی هموطنان برای تهیه گذرنامه نیز کار را به دقیقه 90 می‌اندازند.
تمهیدات ویژه پلیس گذرنامه برای اربعین
امسال برای تسهیل صدور گذرنامه و کاهش هزینه‌های زائران اربعین، پلیس گذرنامه اقدام به صدور گذرنامه زیارتی با هزینه 50 هزار تومان کرد که این اقدام، گام مهمی در سرعت صدور گذرنامه و کاهش هزینه و بوروکراسی اداری بود.
سردار «سعید منتظرالمهدی» سخنگوی فراجا در این باره می‌گوید: «همکاران پرتلاش من در فراجا همه همت خودشان را به کار بستند تا فرایند صدور گذرنامه به کمترین زمان ممکن و راحت‌ترین نحو انجام شود.»
او با تأکید بر اینکه؛ برای کسانی که اعتبار پنج ساله گذرنامه‌شان به اتمام رسیده و گذرنامه آنان پانچ (سوراخ) نشده باشد صرفاً با چسباندن برچسب در کمترین زمان ممکن، بدون محدودیت و برای یک بار خروج، «تمدید» میسر می‌شود، اظهار می‌دارد: «تاکنون بیش از ۲۰۰ هزار گذرنامه که اعتبار آنها منقضی شده بود، تمدید شده و این روند در روزهای پایانی منتهی به اربعین ادامه دارد.»
به گفته او در همین راستا ۳۷۰ مرکز جهت اخذ مدارک و ثبت‌نام گذرنامه زیارتی در سراسر کشور فعال شده‌اند. به طور مثال در میدان آزادی تهران این مهم انجام و از ساعت 7 عصر تا پاسی از شب صرفاً مدارک متقاضیان اخذ و پس از چاپ به درب منازل آنها ارسال شده است.
معاون فرهنگی و اجتماعی فراجا با اعلام اینکه بیش از نیم میلیون درخواست گذرنامه زیارتی در سامانه‌های پلیس ثبت شده، می‌افزاید: «از این تعداد، بالغ بر ۴۰۰ هزار درخواست به صورت اینترنتی و از طریق برنامه کاربردی پلیس من به ثبت رسیده است.»
او خاطرنشان می‌کند: «افزایش سه برابری دستگاه‌های پست، اختصاص حدود ۸۰ دستگاه چاپگر و تقویت ۳۰۰ درصدی تجهیزات و سالن‌های صدور گذرنامه در راستای تسهیل و افزایش سرعت این روند از سوی پلیس انجام شده است؛ البته چاپ گذرنامه به‌سان چاپ بلیت قطار و هواپیما نبوده و متفاوت و زمان‌بر است.»
رضایت مردم از خدمات پلیس گذرنامه
وقتی به میان مردم می‌رویم، حد بالایی را از رضایت آنها نسبت به تلاش شبانه‌روزی ماموران فراجا مشاهده می‌کنیم.
محمدرضا صاحبی که برای درخواست گذرنامه به شعبه این اداره در خیابان شهید مطهری تهران مراجعه کرده در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «انصافاً امسال خدمات بیشتری با نظم و برنامه‌ریزی دقیق‌تر از سوی پلیس گذرنامه به مردم ارائه می‌شود. به طوری که حتی افرادی که در آخرین لحظه‌ها (مثل این روزها) تصمیم به تشرف به عتبات می‌گیرند در کمترین زمان ممکن شرایط برایشان فراهم می‌شود.»
او می‌افزاید: «خود من به دلیل برخی مشکلات قصد جدی برای این سفر نداشتم اما وقتی موانع برطرف شد به اداره گذرنامه مراجعه کردم و گذرنامه خودم با یک برچسب تمدید شد و گذرنامه زیارتی فرزندم نیز در کمتر از سه روز به دستمان رسید.»
خانم فرنوش صادقی نیز از رضایت خود نسبت به عملکرد پلیس برایمان گفته و در ادامه اظهار می‌دارد: «من و فرزندانم در میدان آزادی درخواست صدور گذرنامه دادیم و بدون معطلی در یک بازه کمتر از یک هفته گذرنامه‌ها به دستمان رسید.»
او ادامه می‌دهد: «ضمن تشکر از کارمندان پلیس گذرنامه از مسئولین می‌خواهم امکانات چاپ گذرنامه را هم در اختیار مراکز بیشتری قرار دهند تا سرعت صدور گذرنامه از این هم بیشتر شود.»
سخنگوی فراجا با بیان اینکه در روزهای اخیر، شاهد افزایش جمعیت در مراکز گذرنامه و همچنین افزایش درخواست‌ها از طریق برنامه کاربردی پلیس من هستیم، می‌گوید: «این موضوع سبب شده که فرآیندِ ثبت تا صدور طولانی و این زمان گاه به حدود یک هفته برسد.»
منتظرالمهدی با تأکید بر اینکه گذرنامه یک سند امنیتی و یک سند معتبر جهانی است، اظهار می‌دارد: «برای صدور گذرنامه رفت و برگشت‌های متعدد در بستر سامانه‌های امن، بین سازمان‌های متعددی از جمله ثبت احوال و وزارت ارتباطات انجام می‌شود و خود این رفت و برگشت‌ها نیاز به بررسی و تأیید دارد که این امر فرآیند را طولانی کرده است. ما در دریافت اطلاعات و ثبت نام، هیچ محدودیتی نداریم بنابراین انجام تشریفات امنیتی زمانبَر است.»
معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس به تمهیدات ویژه برای بانوان، فرزندان زیر ۱۸ سال، سربازان حاضر و معاف از خدمت، دانشجویان و دانش‌آموزان و طلاب اشاره کرده و می‌گوید: «بانوان، بر اساس قانون برای خروج از کشور نیاز به اخذ اجازه همسر دارند. فرزندان زیر ۱۸ سال هم برای دریافت گذرنامه نیاز به اجازه ولی «پدر، قیم» دارند. یکی از اقدامات پلیس برای تسریع در این امر اخذ این اجازه‌ها در همان مراکز صدور گذرنامه می‌باشد که امسال برای اولین بار صورت گرفت.»
افزایش ساعات کاری ادارات گذرنامه برای صدور گذرنامه زیارتی از ۶ صبح تا ۱۹ عصر و فعالیت ۲۴ ساعته این مراکز برای چاپ و همچنین مهیا بودن ۶ مرز مهران، شلمچه، تمرچین، باشماق، خسروی و چذابه برای تردد زائران به صورت شبانه‌روزی، افزایش گیت‌های تردد به ۲۷۴ گیت از دیگر خدمات پلیس به زائران اربعین امسال است.
تلاش جهادی کارمندان اداره پست
شرکت ملی پست در کاهش زمان رسیدن گذرنامه‌های صادر شده به دست مردم نقش ویژه‌ای را ایفا می‌کند.
سعید شریف‌زاده، عضو هیئت مدیره و رئیس ستاد اربعین شرکت ملی پست ضمن تشکر و قدردانی از تلاش بی‌وقفه کارمندان این اداره در خدمات‌رسانی به زائران اربعین حسینی، می‌گوید: «خدمات‌رسانی همکاران ما در ایام منتهی به اربعین حسینی بی‌نظیر و ارزشمند است و امید است همه ما بتوانیم از اجر معنوی و اخروی این خدمت صادقانه بهره برده و خدمتگزاری صدیق برای زائرین حضرت اباعبدالله باشیم.»
شریف‌زاده، ساماندهی این حجم از ترافیک مرسولات گذرنامه را تنها به تلاش شبانه‌روزی کارکنان شبکه پستی میسر می‌داند.
عضو هیئت مدیره شرکت ملی پست با تاکید بر نقش محوری پست در توسعه ارتباطات اجتماعی و اهمیت آن در بین مردم، پست را حلقه اتصال بین مردم دانسته و می‌افزاید: «از دیرباز پست به عنوان امین مردم مطرح بوده و به دلیل جایگاه حاکمیتی توانسته حلقه اتصال بین مردم و دولت باشد.»
حسن رسولی، کارمند یکی از ادارات پست شهر تهران در خصوص تلاش شبانه‌روزی همکارانش به زائران اربعین به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «همه همکاران ما تنها با عشق و علاقه‌ای که به امام حسین علیه‌السلام دارند در این روزها تا ساعت 10 و 11 شب در محل کار حاضر هستند تا گذرنامه‌ها زودتر به دست زائران برسد و آنها کمتر معطل بشوند.»
او از زائران اربعین می‌خواهد: «تنها درخواست ما از مردم این است که ما را هم در زیارت خود شریک کنند. بسیاری از همکاران ما هم دوست داشتند در صف زائران امام حسین علیه‌السلام قرار بگیرند اما رسالتی که به عهده داشتند اجازه تشرف به ما نداد.»
روح‌الله نجابت، نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس شورای اسلامی نیز پس از بازدید از اداره کل پست استان فارس از تلاش کارکنان این اداره کل در جهت کارسازی و توزیع گذرنامه‌های زائرین کربلای معلی قدردانی می‌کند.
او با بیان اینکه بارزترین خصوصیت کارکنان شبکه پستی، امانتداری است، تلاش کارکنان این اداره را در جهت کارسازی، تحویل و توزیع گذرنامه‌های زائرین اربعین حسینی مورد تقدیر قرار داده و خدمت‌رسانی کارکنان پست را کاری جهادی می‌داند.
افزایش امکانات راه‌آهن
برای تسهیل سفر زائران اربعین
یکی از اقدامات تحولی دیگری که در راستای خدمت‌رسانی بیشتر به زائران اربعین امسال صورت گرفت، افزایش امکان سفر ریلی به سمت مرزها بوده است.
مدیرعامل راه‌آهن از افزایش ۳ برابری قطارها به مقصد خرمشهر و کرمانشاه طی ایام اربعین سال جاری خبر داده و اظهار می‌دارد: «طی این ایام، ناوگان ریلی به طور ۲۴ ساعته و رایگان زائران را از خرمشهر به شلمچه و برعکس جابه‌جا کرده و می‌کند.»
او ادامه می‌دهد: «با توجه به افزایش بازه زمانی اربعین از اول ماه صفر تا ۲۵ صفر، ظرفیت حمل و نقل ریلی نسبت به ایام عادی، سه برابر افزایش یافت. برای اربعین امسال، بیش از ۶۰۰ هزار نفر ظرفیت برای حمل ریلی مسافران ایجاد شده است.»
صالحی با بیان اینکه در سال جاری، بازسازی و بهسازی خطوط منتهی به شلمچه در دستور کار قرار گرفته است، خاطرنشان می‌کند: «با سوزن‌بندی جدید انجام شده در ایستگاه راه‌آهن خرمشهر، فاصله تردد ریل باس‌ها بین ایستگاه خرمشهر و ایستگاه شلمچه از حدود ۴۵ دقیقه به حدود ۱۵ دقیقه کاهش یافته و ظرفیت این مسیر حدود دو و نیم برابر شده است. امسال قطارها به طور ۲۴ ساعته و رایگان، از خرمشهر به نقطه صفر مرزی شلمچه به جابه‌جایی زائران اربعین پرداختند.»
معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه هر قطار ریل باس ظرفیت جابه‌جایی ۴۰۰ نفر زائر به صورت نشسته و ۴۰۰ نفر به صورت سرپا را دارد، تاکید می‌کند: «با توجه به پارکینگ بزرگی که در اطراف ایستگاه راه‌آهن خرمشهر ایجاد شده است، زائران خودروهایشان را در خرمشهر پارک می‌کنند و به طور رایگان و به صورت شبانه روزی خود را با قطار به مرز شلمچه می‌رسانند. برای بازگشت نیز، همین امکان در اختیار زائران عزیز قرار دارد. امسال راه‌آهن در حوزه‌های دیگر نیز تلاش کرده است تا خدمات‌رسانی به زائران اربعین را افزایش دهد که از جمله می‌توان به حمل ۱۲۰ کانتینر خالی از خرمشهر به نقطه مرزی شلمچه و توسعه ایستگاه‌های راه‌آهن از جمله توسعه ۵۰ درصدی ایستگاه راه‌آهن اهواز اشاره کرد.»
او با بیان اینکه برای رفاه زائران اربعین، وسایل سرمایشی و امکان استراحت در ایستگاه‌های راه‌آهن و موکب‌ها فراهم شده است، تاکید می‌کند: «با هماهنگی که با وزارت کشور صورت پذیرفته، تلاش شده تا از شهرهای دیگر کشور از جمله تهران و مشهد، زائران امکان سفر با قطار تا کرمانشاه را داشته باشند و از کرمانشاه تا مرز خسروی، با وسایل جاده‌ای به مرز منتقل شوند. در ایام اربعین هیچ‌گونه افزایش نرخ بلیت قطار نسبت به ایام تابستان نداشتیم و با وجود بازگشت خالی قطارها در یک طرف، تمامی قطارها از تهران به خرمشهر زیر ۴۰۰ هزار تومان عرضه شدند.»