معرفی سبد بورس‌های ۱۳گانه دانشجویی
رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم با معرفی سبد بورس‌های ۱۳گانه دانشجویی و تامین اعضای هیئت علمی گفت: در وزارت علوم به اضافه دو بورس قبلی، ۵ بورس شامل فنی مهندسی، علوم پایه، علوم انسانی، سلامت و هنر را در حوزه تامین اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و ۶ بورس نیز شامل دانش، مشاغل، ابرار، وطن، سرآمدان و بنگاه‌های اقتصادی را در حوزه دانشجویی تدوین و از سال تحصیلی جاری اجرایی می‌شود.
رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم در نشست خبری که به منظور رونمایی از سامانه یکپارچه بورس‌های دانشجویی در ساختمان مرکزی این سازمان برگزار شد، گزارشی از وضعیت بورس‌های دانشجویی ارائه داد و گفت: در کشورهای دنیا بورس‌های متنوع و متفاوتی در حوزه دانشجویان و دانشگاهیان وجود دارد. در واقع وقتی از بورس صحبت می‌کنیم منظور از ظرفیت‌هایی هست که کشورهای مختلف دنیا در اختیار دانشجویان یا دانش آموزان قرار می‌دهد تا تسهیل‌کننده مناسبات آن کشور در حوزه‌های مختلف باشد.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه ما در ایران در حوزه دانشگاهی دو نوع بورس داریم، گفت: یکی از این بورس‌ها «بورس‌های هیئت علمی» است که بخشی از آن بورس‌هایی هستند که افرادی در دانشگاه‌های کشور مربی بودند و بر اساس آن به استادیار تبدیل وضعیت شدند. در واقع سازمان امور دانشجویان بر اساس مسئله‌یابی که انجام می‌دهد به تعداد لازم، به دانشگاه‌های کشور این بورس را اعطا می‌کند.
معاون وزیر علوم یادآور شد: نوع دوم بورس‌ها در ایران «فرصت‌های تحقیقاتی» هستند که دانشجویان دانشگاه‌های ما می‌توانند از داخل به خارج ازکشور رفته و یا اینکه در داخل از دانشگاهی به یک دانشگاه دیگر رفته و به‌طور محدود یعنی حدود ۶ ماه از فرصت‌های تحقیقاتی استفاده کنند.
رئیس سازمان امور دانشجویان در ادامه گزارشی از آمار داوطلبان کنکور در گروه‌های آزمایشی مختلف ارائه داد و گفت: به‌طورکلی امروزه در کل کشور علی‌رغم اینکه تب کنکور خوابیده است اما همچنان در برخی از رشته‌ها و مقاطع تحصیلی با تقاضای بالای داوطلبان مواجه هستیم. مثلا ما در سال ۱۴۰۱ یک میلیون و ۴۸۹ هزار نفر متقاضی ورود به دانشگاه‌ها از طریق کنکور را داشتیم که ۵۸۰ هزار نفر آنها تمایل داشتند در رشته‌های علوم تجربی به خصوص در سه رشته خاص یعنی پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی تحصیل کنند. این در حالی‌است که کل ظرفیت آموزش در رشته‌های وزارت بهداشت ۳۷ هزار نفر بود. بر این اساس ۵۴۰ هزار نفر از دانش‌آموزان ما امکان جذب شدن در رشته‌های این حوزه را نداشتند.
وی همچنین تاکید کرد: در علوم ریاضی نیز تعداد متقاضیان سال تحصیلی ۱۳۹۰، ۲۸۱ هزار و ۵۵۸ نفر بودند که این وضعیت در سال ۱۴۰۱ به ۱۴۵ هزار و ۶۱۵ نفر کاهش یافت. به نوعی که ما در رشته‌های این حوزه با کاهش دو برابری داوطلب مواجه بودیم. این در حالی است که نسبت داوطلبان علوم ریاضی در سال ۹۰، ۲۲ درصد کل داوطلبان کنکور را تشکیل می‌داد که این آمار در سال گذشته به ۹.۷ درصد کاهش یافت.
نامبرده همچنین از افزایش آمار متقاضیان حوزه هنر در طی سال‌های اخیر خبر داد و گفت: در سال ۹۰ تعداد ۵۵ هزار نفر از داوطلبان کنکور در حوزه هنر ثبت‌نام کرده بودند که این تعداد در سال گذشته به ۱۶۱ هزار نفر افزایش یافت. بنابراین ما با یک افزایش تقاضا در این رشته‌ها مواجه بودیم و این وضعیت نشان می‌دهد که یک دگرگونی اساسی در نوع خواسته‌ها و تقاضا برای ورود به دانشگاه‌ها صورت گرفته است.
رئیس سازمان امور دانشجویان همچنین تاکید کرد: در علوم انسانی هم تقاضا برای ورود به این رشته به دلیل اینکه حدود ۵۰ درصد ظرفیت کل دانشگاه‌های کشور به این حوزه اختصاص دارد، افزایش یافته و بر این اساس تحول اساسی در عرصه کلان و جامعه شکل گرفته است که ما باید در برنامه‌ریزی‌های خود به این تحول توجه کنیم. چرا که در حال حاضر سیاست‌های کلان کشور حرکت به سمت علم و فناوری است اما در جامعه به کارهای کلینیکی و خدماتی توجه بیشتری صورت می‌گیرد و تا زمانی این وضعیت ادامه داشته باشد دانش‌آموزان علاقه‌مند به حوزه‌های پزشکی برای تحصیل به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند و حتی در دانشگاه‌هایی جذب می‌شوند که ممکن است از نظر علمی مورد تایید ما نباشد و این نقص باید در کشور ما برطرف شود.
معاون وزیر علوم تاکید کرد: ۵۰ درصد دانش‌آموزانی که قصد تحصیل در رشته‌های خاص کنکور دارند، معدل‌شان بالای ۱۹.۷۵ است. بنابراین اگر ما در حوزه‌های دیگر دانشگاهی نگرانی‌های جامعه و داوطلبان به خصوص در حوزه آینده شغلی پاسخ بدهیم می‌توانیم هدایت شغلی خوبی را انجام بدهیم. همچنان که طبق بررسی‌های انجام شده مشخص شد از ۱۰۰۰ دانش‌آموزی که وارد دانشگاه فرهنگیان شدند ۳۴۱ نفر آنها رتبه‌های پایین‌تر از ۱۰۰۰ داشتند. به همین جهت حاکمیت ناگزیر است استعدادها را در حوزه‌های دیگر نیز هدایت کند. ضمن اینکه در حوزه‌های علوم انسانی و علوم پایه اگر نتوانیم پاسخ مناسبی به نیازهای این حوزه ارائه بدهیم بخش مهمی از نیروهای نخبه از سمت علوم بنیادی به سمت حوزه‌های علوم کاربردی حرکت می‌کنند.
رئیس سازمان امور دانشجویان با تاکید بر اینکه اغلب دانشجویان و دانش‌آموختگان ما دانشگاه‌های کشورهای اروپایی و آمریکایی را که البته دانشگاه‌های رتبه بالایی هم هستند برای مهاجرت انتخاب می‌کنند، گفت: این امر موجب می‌شود که بخشی از جامعه جهانی را که کشورهای آمریکای لاتین و آفریقایی هستند نشناسیم و چون تمایلی از سوی دانشجویان برای تحصیل در این کشورها وجود ندارد در نتیجه کشور ما نیز در ارتباطات و مناسبات خود با مشکل مواجه می‌شود. به همین جهت ما با در نظر گرفتن تمامی شرایط مجموعه‌ای از بورس‌ها را تحت عنوان سبد بورس‌های ۱۳گانه در سازمان طراحی کردیم تا بخشی از آن به نیازهای هیئت علمی و رشته‌های مختلف نوپدید، حوزه‌های استراتژیک و همچنین دانشجویی پاسخ بدهد.
نامبرده ادامه داد: بورس‌های علوم پایه، سلامت، هنر، فنی مهندسی و علوم انسانی در حوزه فضای هیات علمی و بورس‌های دانش، بنگاه‌های اقتصادی، سرآمدان، وطن، ابرار، مشاغل و دانش نیز در حوزه دانشجویی بورس‌های ۱۳گانه‌ای هستند که در سازمان امور دانشجویان تعریف شده است.
وی در خصوص بورس تامین هیئت علمی گفت: این بورس به منظور ایجاد و تقویت رشته یا گرایش‌های اولویت‌دار و مورد نیاز کشور بر اساس اسناد بالادستی از جمله رشته‌های هنر، بین رشته‌ای، علوم دریایی و نوظهور تعریف شده است تا تقویت متوازنی بین مراکز آموزشی و پژوهشی کشور صورت بگیرد.
وی در خصوص بورس سرآمدان یا بورس شهید فهمیده نیز گفت: ما در این زمینه آئین‌نامه‌ای را طراحی کردیم که تا دو هفته آینده توسط وزیر علوم ابلاغ می‌شود. در واقع ما دنبال این هستیم که دانشجویان خوب اما گسترده را معرفی کنیم و قرار شد ۲ تا ۵ درصد دانشجویان کشور را در قالب این بورس پوشش دهیم. هدف از آن تربیت نیروی نخبه در کل دانشگاه‌های کشور به جریان تبدیل شود.
نامبرده در خصوص بورس هنر نیز گفت: کل تعداد اعضای هیئت علمی کشور در حوزه رشته‌های هنر ۹۰۴ نفر است. اگر رشته‌های معماری و شهرسازی را در این زمینه حذف کنیم تعداد اعضای هیئت علمی در سایر رشته‌ها به ۳۵۳ نفر می‌رسد در حالی که تعداد تقاضا در این حوزه ۱۶۱ هزار نفر در کشور است به همین دلیل ما به ۶۰۰۰ هیات علمی جدید در این زمینه نیاز داریم که با اجرای بورسی که طراحی کرده‌ایم می‌شود این نیاز به کمبود هیئت علمی را جبران کرده و به تقاضاها پاسخ داد.
رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم از اعطای «بورس دانش» به ۱۰۰۰ دانشجو از سال تحصیلی جدید خبر داد و گفت: بر این اساس، دانشجویانی که در رشته‌های مشخص و اولویت دار که اغلب علوم پایه و بنیادی هستند تحصیل کنند مبلغی را به‌طور ماهیانه حدود ۵ میلیون تومان دریافت خواهند. در واقع هدف این است که رتبه‌های برتر کنکور را به سمت این رشته‌ها سوق دهیم. در واقع دانشجویانی که در طول تحصیل نیز وضعیت خوبی داشته باشند این حمایت‌های اعلام شده در مقاطع ارشد و دکتری نیز ادامه خواهد داشت و حتی در بورس‌های ما در اولویت قرار خواهد گرفت.
وی در خصوص بورس بنگاه‌های اقتصادی نیز گفت: در این نوع بورس بنگاه اقتصادی می‌تواند مشکلات و نیازهای پژوهشی و فناوری خود را در قالب پروژه‌های تحقیقاتی ارائه و با توجه به سطح پروژه مطرح شده دانشجویان مقاطع و دوره‌های تحصیلی مختلف می‌توانند از این بورسیه استفاده کنند.
رئیس سازمان امور دانشجویان همچنین در خصوص جزئیات بورس مشاغل گفت: دانشجویان دکتری اغلب باید به طور تمام وقت در اختیار دانشگاه باشند اما هیچ امتیازی به این دانشجویان تعلق نمی‌گیرد. این در حالی است که ما انتظار داریم این دانشجویان ازدواج کرده و زندگی تشکیل بدهند. ما تلاش کردیم از طریق بورس مشاغل که به صورت اعطای گرنت از سوی استاد به دانشجو است و در کشورهای دیگر نیز مانند دستیار مشغول فعالیت می‌شوند آینده شغلی این‌ها را تامین کنیم و همچنین بنگاه‌های اقتصادی دانشگاه و دانشجو می‌توانند با تشکیل یک مثلث سه‌گانه در این زمینه ورود کرده و دانشجو مسئله شرکت را حل کند و شرکت نیز در مقابل آن هزینه را به دانشجو پرداخت می‌کند. در واقع با این بورسیه حدود ۲۳ تا ۲۴ هزار دانشجوی دکتری که در کشور وجود دارد می‌تواند آینده شغلی مناسب را برای خود تامین کند.
وی در خصوص «بورس وطن» یا «بورس شهید حاج قاسم سلیمانی» نیز گفت: هدف از این بورس تربیت نیروهای متخصص در کشورهای دیگر با هدف توسعه روابط علمی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی با این کشور در مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد است.
به نقل از ایسنا؛ نامبرده در پایان در خصوص «بورس ابرار» یا شهید ابراهیم هادی (خیرین) نیز گفت: هدف از این بورس استفاده و جهت دهی نیات خیرین عرصه آموزش عالی در راستای نیازهای کشوری است که هر ساله می‌تواند به تعدادی از دانشجویان در مقاطع مختلف تحصیلی به صورت بلندمدت و کوتاه مدت داخل و خارج تعلق بگیرد.