رسانه‌هایی که معمولا به طور یکسویه و با همراه کردن صفت«ترین» ویژ‌گی‌های نداشته یا کمترداشته یک تولید یا خدمات را در بوق و کرنا می‌کنند تا کالایشان را به هرشکل ممکن به فروش برسانند! این‌گونه تبلیغات بدون نظارت، آن‌قدر زیاد است که جامعه به آن‌ها اهمیت نمی‌دهد، به طوری که از روی غریزه آنچه در خرید کالا برای آن‌ها خیلی قابل توجه می‌باشد و آماده شنیدن آن می‌شوند، عیب‌‌ها و نقص‌های این نوع تولیدات است، تا جایی که مطمئن شوند آنچه را که می‌خواهند برایش هزینه کنند، با استانداردهای مورد انتظارشان همراهی داشته باشد. بنابراین یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر رضایت و خشنودی مشتریان، رسیدگی سریع به شکایت آن هاست و سازمان‌ها یا شرکت‌های تولید کننده مشتری مدار بایستی بلافاصله پس از دریافت شکایت نسبت به بررسی و حل به موقع مشکل اقدام کنند و نتیجه آن را بدون فوت وقت در اختیار مشتریان خود قرار دهند.
دیروز در اولین قسمت از گزارش روز روزنامه کیهان به بررسی و ریشه یابی سرو صداهایی پرداختیم که اخیرا درباره وجود روغن «پالم» در شیر به وجود آمده بود و بازتاب و تاثیرات آن را در اذهان عمومی و کاهش مصرف شیر در میان عامه مردم پی گیر شدیم و برای آسیب شناسی این موضوع  پای صحبت‌های مسئولان مرتبط با صنایع شیر و دامداری نشستیم، امروز نیز در ادامه این گزارش با توجه به اینکه در هفته استاندارد قرار داریم به اهمیت جایگاه استاندارد در کشور و ناهماهنگی‌هایی که امروز در این عرصه اسباب برهم ریخته شدن امنیت غذایی مردم و دلایل این به هم ریختگی می‌پردازیم که امیدواریم مورد توجه مردم به ویژه مسئولان ذی‌ربط قرارگیرد.
فریب برخی تبلیغات رنگارنگ را نخوریم
یکی از شعارهایی که سازمان ملی استاندارد همواره بر آن تاکید دارد این جمله است: «زندگی بدون استاندارد اگر غیرممکن نباشد، قطعا پرهزینه است.»
این شعار پیش از آنکه مربوط به سازمان استاندارد باشد، برگرفته از شعار مردمی است که روزانه برای دست یافتن به یک محصول سالم در قد و اندازه پولی که درقبال آن به فروشنده می‌پردازند و فرصت‌هایی که برای خرید آن در فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها صرف می‌کنند، متحمل خسارت‌های مالی و جانی زیادی از سوی تولید کننده‌ها می‌شوند.
همه ضرر و زیان‌هایی که روزانه به شکل‌های مختلف عاید مردم می‌شود، بدون آنکه مسئولی مسئولیت آن را برعهده بگیرد، از یک سو ناشی از تبلیغات بدون کنترل برخی کالاهاست و ازسوی دیگر، نبود مکانیزم قدرتمندی است که به پشتوانه آن قدرت بتوان با توجه به انتقادات و شکایات مردمی ضمن اطلاع رسانی به مردم، تولید کننده‌ها را ملزم به  کیفیت بخشی و کمیت بخشی محصولات خود کرد.
فاطمه کریمی، خانه دار دل پر خونی از این مسئله دارد. او می‌گوید: «وقتی می‌بینیم استاندارد در کشور کمتر مورد توجه قرارمی گیرد و با چند آگهی در صدا و سیما و سایت‌ها « تبلیغات» برواقعیت‌ها غلبه پیدا می‌کند، به ناچار به «خام‌خواری» و «محلی خوری!» مواد غذایی روی می‌آوریم.»
 او که یک خانه دار است در گفت و گو با گزارشگر کیهان تاکید می‌کند: «از زمانی که وزیر بهداشت و درمان با آن حرارت و بدون هیچ مقدمه چینی سلامت کلیه شیرهای تولیدی را بلا استثنا  زیر سوال برد، ناچار شدم تا مشخص شدن تکلیف این سروصداها، برای حفظ سلامت خانواده قید خرید شیر از لبنیاتی‌ها را بزنم و به گاوداری‌ها روی بیاورم، همان‌طور که پیش از این در مورد مرغ و گوشت هم همین کار را کردیم و مدتی است مرغ و گوشت مورد نیازمان را به طور کاملا طبیعی و بدون مراجعه به مغازه تهیه می‌کنیم، مدتی است به اتفاق همسرم پس از پرس‌وجو به یکی از گاوداری‌های حاشیه تهران مراجعه کرده‌ایم و از آن زمان تا به حال هردو هفته یک بار شیرخام را از گاوداری تهیه می‌کنیم. از این شیر هم سرشیر می‌گیریم، هم کره و هم دوغ و ماست.»
با خانواده کریمی و همسرش در همین گاوداری حاشیه تهران آشنا شدم. ما نیز برای تهیه گزارش درباره مشکلات گاوداری در این مکان حضورداشتیم.
 او با انتقاد به سیستم‌های نظارتی می‌گوید: «به نظر من جای تاسف و تامل دارد از اینکه اجازه داده شود تا به خاطرتخلف چند کارخانه، کل صنعت زیر سوال برود؟! آیا این به آن معنا نیست که ما بقای چند کارخانه و بیکاری موقت چند کارگر و کارمند را مهم‌تراز سلامت میلیون‌ها نفرانسانی می‌دانیم که به دولتمردان و مسئولان نظارتی خود اعتماد کرده‌اند؟ این شیوه نظارتی به قسم دکتری می‌ماند که به نیت خدمت به مردم و حفظ سلامت مردم قسم می‌خورد، اما درعمل به فکر حفظ جایگاه خود و آبروی چند متخلف است!»
اهمیت استاندارد کالا و خدمات
کارشناسان براساس پژوهش‌های به عمل آمده معتقدند، فقط ۴ درصد از مشتریان ناراضی شکایت می‌کنند و ۹۶ درصد بقیه اگرچه شکایت نمی‌کنند، اما این ۹۶ درصد، با ۱۰ تا ۱۵ درصد بقیه افراد درباره احساس بدشان نسبت به کالاهایی که کالای اساسی و مشترک اکثریت جامعه را تشکیل می‌دهد گفت‌وگو می‌کنند و نظرشان در مورد کالا‌ها و شرکت‌های سازنده را به صورت پنهان و به دور از چشم تولید کننده ابراز می‌کنند.
 با اندک تاملی به این موضوع به راحتی می‌توان از یک سو به اهمیت جایگاه استاندارد در حفاظت از منافع ملی که کمترین نتیجه مثبت آن توسعه ملی است پی برد و از سوی دیگر نظاره‌گر مرگ خاموش تولید کننده‌هایی خواهیم نشست که بدون توجه به نیازهای واقعی و حقوق مصرف کننده به تولید کالا در مسیرغلط ادامه می‌دهند!
مهندس نیره پیروزبخت، رئیس سازمان ملی استاندارد کشور در این باره معتقد است: «استاندارد و استانداردسازی در کشور ما مقوله‌ای است که عمر چندانی از آن نمی‌گذرد و به تازگی لزوم استفاده از آن بر اقشار مختلف جامعه روشن شده است.»
او تاکید می‌کند: «از لحاظ قانوني با مشکلاتي روبه رو هستيم که از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي تقاضا داريم قوانینی را تصویب کنند که براساس آن‌ها به سازمان ملي استاندارد، به چشم يک سازمان حاکميتي و فرابخشي نگاه شود، اما متأسفانه در قوانین فعلی چنين نگاهی وجود ندارد.»
خانم پیروزبخت، رئیس سازمان ملی استاندارد که سال‌های متمادی در این سازمان و در این حوزه فعالیت داشته است نیزاز منتقدین نحوه اطلاع رسانی ماجرای وجود روغن پالم در شیر توسط وزیر بهداشت و درمان و وقایع بعد از آن است و معتقد است: «موضوع روغن پالم از قبل هم تحت کنترل بود، اما بی سروصدا، چون نمی‌خواستیم مردم را در مصرف شیر نگران کنیم. حتی به خاطر برخی تخلفات محدود، بعضی مراکز تولید شیررا هم پیش از پلمب، جریمه کرده بودیم.»
اومی گوید: «در جریان اخیر نیز نظارت‌های مشترکی با این وزارتخانه راه اندازی کردیم، اما دراین بررسی‌ها هم به این نتیجه رسیدیم که تنها 5 کارخانه مرتکب تخلف شده‌اند و جالب اینکه درهیچ کدام از کارخانه‌های متخلف، مشکل خاصی درترکیبات شیر پیدا نشد و بیشتر تخلفات مربوط به محصولات لبنی بود.»
وی نیز معتقد است، روغن پالم آن‌طور که در افکار عمومی گفته می‌شود، روغن بدی نیست، اگرچه باید در نظر داشت که مصرف بی رویه آن آثار سوء برسلامتی بدن دارد.
خانم پیروزبخت می‌گوید: «واردات این روغن به کشور از سال 64 و به خاطر تحریم‌هایی که صورت می‌گرفت آغاز شده است و اتفاقا  همان موقع هم مقدار واردات آن نسبت به خیلی از کشورهای توسعه یافته مثل اروپا و آمریکا بسیار پایین بود، درحالی که این کشور‌ها نه تنها با هیچ نوع تحریمی مواجه نبوده و نیستند، بلکه خودشان تحریم کننده هستند! مثلا سرانه امروز روغن پالم اروپا 5/12 کیلو گرم است، ولی برای کشور ما ۱۰ کیلو گرم برای هر نفراست، که با توجه به نگرانی که اخیراً در مردم در قبال استفاده از روغن پالم در شیرایجاد شد، دولت درصدد سیاستگذاری جدیدی برآمد که براساس آن واردات روغن پالم از 50 درصد درسال‌های 90 و 91 به 15 درصد تا سال 95 خواهد رسید.»
دغدغه‌ها کی پایان می‌یابد؟
کارشناسان معتقدند اگرچه به گفته رئیس سازمان ملی استاندارد کشور، کارخانه‌های متخلف به دستگاه قضایی معرفی شده و ایشان وعده داده‌اند که اسامی آن‌ها به مردم معرفی خواهند شد، اما بعید به نظر می‌رسد که کارخانه‌های صاحب برند چنین کاری را انجام داده باشند، اما باید این را هم در نظر گرفت، بحثی که به صورت عجولانه و حساب نشده مطرح شده است در حال حاضرهم صنعت دامپروری را و هم صنعت لبنیات و هم مردم را آسیب پذیرکرده و آزار می‌دهد و تا تعیین تکلیف متخلفین این دغدغه‌ها همچنان ادامه خواهد داشت.
اتفاقا در همین مورد به گفت وگو با رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی گاوداران می‌نشینم و از او درباره تاثیر روانی این موضوع بر صنعت شیر کشورمی پرسم و او می‌گوید: «صنعت شیربا توجه به شرایطی که دارد از حساسیت بالایی برخوردار است و نمی‌دانم چرا از سوی دولتمردان به این حساسیت توجهی نمی‌شود. مثلا در جریان ادعای دروغین ترکیب وایتکس در شیر، وقتی حمایت مسئولان را ندیدیم اجبارا خودمان موضوع را از طریق قوه قضائیه پی‌گیری کردیم. حتی هزینه وکیل را هم خودمان دادیم!.»
او تاکید می‌کند: «در برخی موضوعات مشابه دیگر هم حمایت‌های محسوسی از سوی دولت نمی‌بینیم. متاسفانه هردولتی هم که برسرکار می‌آید به نحوی نسبت به این گونه موضوعات بی‌توجهی می‌کند و کاری می‌کند که این صنعت ضربه می‌خورد. حال آنکه صنعت شیر ما در تولید شیرخام از اروپا تا شرق آسیا رقیب ندارد و در حال حاضر در رده سوم یا چهارم از کشورهای برتر دنیا قرار داریم. ما قادریم  تمام نیازهای گوشتی و لبنی حوزه خلیج فارس و آسیای میانه و خاورمیانه را تامین کنیم. نمی‌دانم چرا قدر این موضوع در میان مسئولین دانسته نمی‌شود و کاری نمی‌کنند تا  تولیدکننده و دامدار با خیال راحت و با پشت‌گرمی دولتمردان تلاششان را در توسعه این صنعت دوچندان کنند. به نظر من نباید این صنعت را در بازی‌های سیاسی وارد کرد، ولی متاسفانه می‌کنند! دولت قبلی می‌گفت به شیر پالم بزنید و خامه اش را بگیرید و این دولت می‌گوید، نزنید چرا که پالم مضراست!»
او معتقد است دولت آقای احمدی نژاد برای جلوگیری از افزایش قیمت شیر مجوز استفاده از روغن پالم را به عنوان جایگزین چربی شیرخام به برخی از کارخانه‌های لبنی داده بود. یعنی کره 24 هزارتومانی را از شیر بگیرند و به جای آن پالم 2 تومانی را تزریق کنند!
همین سوال را از مهندس حسین چمنی به عنوان مشاور مدیرعامل صنایع شیر ایران می‌پرسم، او با این نظر آقای مقدسی به شدت مخالفت می‌کند و آن را یک اتهام غیرمنصفانه علیه دولت قبلی و صنایع شیر می‌داند و می‌گوید «همان‌طور که پیش از این هم گفتم، مجوزهایی که داده شده بود، ده‌ها جلسه کارشناسی به همراه داشت و کاملا در چارچوب‌های بین‌المللی و حساب شده صادرشده بود. نه در دولت قبل و نه در دولت فعلی هیچ  مجوزی با نگاه اقتصادی به صنایع لبنی داده نشده بلکه با نگاه کارشناسی بوده و هست.»
مهندس چمنی این نحوه برخورد با مسائل و مشکلات را یادآور فردی دانست که  شماره تلفنی را اشتباهی گرفت. پاسخگو گفت، شماره را اشتباه گرفته اید و او با حالتی عصبانی و طلبکارانه گفت: «من اشتباه گرفتم، تو چرا گوشی را برداشتی؟! آنچه ازاول مهرماه درباره ممنوعیت استفاده از روغن پالم اتفاق افتاد، پس گرفتن مجوزهایی است که تا آن لحظه امضای مسئولین وزارت بهداشت روی آن حک شده بود و شرکت‌های لبنی به اصطلاح «متخلف »بابت اخذ این مجوز‌ها متحمل هزینه هم شده اند. جا داشت وزارت بهداشت به‌طور شفاف به مردم این نکته را یادآوری کند که در این فقره هیچ مسئولیتی متوجه صنایع لبنی نبوده و این وزارت بهداشت است که با لغو پروانه‌ها می‌خواهد جبران مافات کند. بنابراین توبه رندانه وزارت بهداشت در این رابطه ونحوه اطلاع رسانی آنان آموزش خوبی است برای کسانی که می‌خواهند اشتباهات خود را به نام دیگران  پاک کنند و ضمنا درنقش قهرمان نیز ظاهر شوند! »
مشاور مدیرعامل صنایع شیر ایران در عین حال تاکید می‌کند: «مصرف پالم در دنیا مسبوق به سابقه است و منعی برای مصرف آن وجود ندارد و اینطور نیست که مصرف روغن پالم، اگر به اندازه هم باشد، ضرر داشته باشد. طبق قوانین لیبرینگ لازمه استفاده از این روغن و مواد مشابه آن، اطلاع رسانی است و باید مشخصات کالا روی کالا درج شود. در چنین شرایطی است که بی‌شک انتخاب با مصرف کننده است. مثلا اگرروی محصولی نوشته شده باشد «با کلسترول...» به این معناست که اگر فردی مشکل چربی دارد، نباید ازاین محصول استفاده کند و اگر روی محصولی نوشته شده باشد، شکر آن چقدر است یا چه مقدار نمک دارد، بنابراین کسی که دیابت یا فشارخون دارد، نباید به راحتی این نوع محصولات را در سبد غذایی خود قراردهد. ولی در شرایط طبیعی باید پذیرفت که بدن ما نیاز به چربی دارد و ما نمی‌توانیم آن را از این ماده مفید وانرژی‌زا محروم کنیم، همانطور که نمی‌توانیم خودمان را ازمصرف نمک محروم کنیم. بنابراین این گونه اظهارات و اتهامات علیه دولت‌های گذشته و فعلی کاملا غیرمنصفانه است و تکذیب می‌شود و اتفاقا اینگونه ادعاهاست که مشکلات صنایع شیرو دامداری را سیاسی می‌کند و قطعا دامداران نسبت به اینگونه جریانات راضی نیستند و می‌دانند که کار درستی نیست و کسانی که چنین ادعاهایی می‌کنند باید پاسخگو باشند.
جدیدترین توضیحات وزیر بهداشت و درمان
چند روز پیش دکتر سید حسن هاشمی وزیر بهداشت و درمان در جلسه صبحانه کاری مشترکی که با اتاق بازرگانی ایران در محل این اتاق برگزار شد وقتی با برخی انتقادات درمورد اطلاع رسانی در باره کیفیت نامطلوب مواد غذایی مواجه می‌شود، ضمن پذیرش امکان اشتباه این وزارتخانه درباره کیفیت موادغذایی از جمله شیرمی گوید: «وزارت بهداشت هم ممکن است اشتباه کرده باشد و برای کاهش این اشتباهات سعی می‌کنیم با برقراری جلسات مشترک با اتحادیه‌‌ها آن‌ها را برطرف کنیم.»
او درعین حال که تاکید دارد، انتقادات چند ماه اخیر به کیفیت مواد غذایی واقعیت دارد و توهم نبوده، می‌گوید: «قانون استاندارد در حال بازنگری بوده و موازی‌کاری‌‌ها به زودی برطرف خواهد شد.»
وزیربهداشت و درمان هم خود را از مخالفین خطرناک بودن روغن پالم می‌داند و می‌گوید: «روغن پالم سم نیست و در همه جای دنیا از آن استفاده می‌شود و مشکل ما در نسبت مصرف آن است.»