دلایل علمی برگ ریزان
هر فصلی از سال را میتوان بارنگ و ویژگیهای بخصوصی به یادآورد. فصل پاییز یادآور رنگهای زرد و نارنجی و برگ ریزانهای زیباست. اما چه دلایل علمی در پس این وقایع نهفتهاند.
به گزارش مهر، کمتر کسی است که دلباخته زیبایی های فصل پاییز نباشد. پاییز را به تابلوی نقاشی تشبیه میکنند که برترین رنگها در آن استفاده شده است. از زیباییهای این فصل میتوان به تغییر رنگ برگ درختان، برگ ریزان، کوتاه شدن روز و فرارسیدن هوای سرد اشاره کرد. اما چه دلیل علمی را میتوان برای وقایع رخ داده، عنوان کرد؟
در قرنهای گذشته، ستاره شناسان بر این باور بودند که تغییر جایگاه خورشید در آسمان باعث تغییر فصلها میشود اما سالها بعد، انسان پی به علت تغییر فصول برد. زمین درمسیر بیضی شکلی به دور خورشید در حال چرخش است و همزمان حول مداری که نسبت به سطح مداریاش شیب دار است نیز درحرکت است اما با وجود این شیب باز هم نیم کرههای مختلف زمین در طول سال قادر به دریافت نورخورشید هستند اما تغییر آن شدت یا تابش فصلهای بهار، تابستان، پاییز و زمستان را رقم میزند.
با فرارسیدن فصل پاییز، درختانی که بیش از این به عمل فتوسنتز میپرداختند، فعالیتهای خود را متوقف و مواد غذایی را در ریشههای خود ذخیره میکنند تا برای این فصل آماده شوند.
درختان به دلیل قرارگیری در نقاط و عرضهای جغرافیایی متفاوت با چهار فصل روبرو میشوند تا در هر فصل لباس مخصوص خود را به تن کنند. آغاز فصل پاییز و کاهش دمای هوا تاثیر قابل توجهی بر فرآیندهای گیاهان و درختان دارد. در این فصل دیگر فعالیت برگ به پایان رسیده وکلروفیل که تغییر رنگ برگها را برعهده دارد به مواد متنوعی که از آنها ترکیب شده، تجزیه میشود و مواد غذایی را برای استفاده در بهار به تنه درختان منتقل میکند. در حفرههای سلولی برگها نوعی ماده آبکی باقی میماند که حاوی قطرات چربی، بلور و تعداد محدودی اجسام زرد رنگی است که نور را منعکس کرده و باعث زرد شدن برگ درختان میشود.
اما از سوی دیگر، برگ درختان پاییزی به رنگهای مختلفی مبدل میشوند. در پاسخ به چگونگی ظهور چندین رنگ در طیفهای زرد یا قرمز باید گفت: تمامی برگها از رنگدانههای زردی برخوردارند که با کاهش فعالیت کلروفیل قدرت مضاعفی مییابند. سپس میزان قند موجود در برگها بیش از آن حدی است که بتواند به درون درخت یا برای ذخیره سازی منتقل شود. درنتیجه،ترکیب شیمیایی قند با سایر مواد موجود در برگها رنگهای متنوع و زیبایی را به وجود می آورد. مانند طیفهای مختلفی از رنگ قرمز (قرمز روشن، قرمز تیره، قرمز مایل به قهوه ای و...)
اما دلایل مختلف دیگری نیز برای قرمز شدن برگهای درختان وجود دارد که از آن میان میتوان به مواردی مانند تولید رنگدانههای سرخ برای مبارزه با حشرات توسط درختان اشاره کرد.
در مدت زمانی که برگهای درختان در حال تغییر هستند، برگ ریزان آنها نیز شروع میشود. تغییرات متابولیسمی سبب تجزیه و تحلیل دیواره سلولی میشود تا سلولها بدین طریق بتوانند از یکدیگر جدا شده و در نهایت اتصال آوندی شکسته شود تا برگها بتوانند باد یا سنگینی برگ از درخت افتاده و فصل برگریزان آغاز شود. درختان در فصل پاییز برگهای خود را از دست میدهند تا به پیشواز زمستان رفته و با آغار بارش برف و باران، شاخههای درختان دچار سنگینی نشوند.
برگهای ریخته شده حاوی مقادیر زیاد و ارزشمندی از نیتروژن و فسفر هستند که جزئی از خاک محسوب میشوند. استفاده از برگها نه تنها باعث تغذیه درختان میشود بلکه به دلیل دارا بودن مواد ذکر شده میتواند در فصل تابستان یا زمستان به یاری درختان نیز بشتابید و آنها را از تغییر و حفظ کند.