ایران  و روسیه در آستانه امضای قرارداد ساخت خط‌آهن رشت- آستارا قرار گرفته‌اند. با شکسته شدن طلسم این طرح، کریدور شمال- جنوب فرصت بی‌نظیری را برای اقتصاد ایران فراهم خواهد آورد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهر‌سازی سه‌شنبه هفته گذشته در حاشیه برگزاری همایش بین‌المللی سواحل، بنادر و سازه‌های دریایی از امضای قرارداد ساخت خط آهن رشت- آستارا طی هفته آینده (هفته جاری) خبر داده و در پاسخ به این پرسش که آیا سرمایه‌گذاری این پروژه را روس‌ها انجام خواهند داد، اظهار کرد: بخشی از این سرمایه‌گذاری توسط طرف روسی انجام می‌شود که با تکمیل آن کریدور شمال- جنوب نقش پررنگ‌تری در تسهیل حمل‌ونقل و ترانزیت کشور ایفا خواهد کرد.

وی با ‌اشاره به ابراز تمایل کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و کشورهای همسایه شمالی به حضور در تکمیل کریدورهای شمال- جنوب و شرق- غرب افزود: مذاکرات با طرف‌های خارجی در این زمینه در دستور کار قرار دارد.

پیگیری‌ها حاکی از آن که احتمالا امروز چهارشنبه 27 اردیبهشت ماه طلسم ساخت خط‌آهن استراتژیک رشت- آستارا با امضای توافق‌نامه بین ایران و روسیه شکسته می‌شود. به این ترتیب یکی از مسیرهای کریدور شمال-جنوب تکمیل شده که نقش ‌بسزایی در ارتقای شاخص‌های اقتصادی ایران و درآمدزایی ناشی از حمل‌ونقل و ترانزیت کالا خواهد داشت.

ایران؛ پل ارتباطی شرق و غرب

کریدور شمال- جنوب به‌عنوان پل ارتباطی کشورهای اروپایی با اقیانوس هند و خلیج ‌فارس به شمار می‌رود و ارتباط کشورهای شمال اروپا، اسکاندیناوی و روسیه از طریق ایران با کشورهای حوزه خلیج‌فارس، حوزه اقیانوس هند و جنوب شرقی آسیا را فراهم خواهد کرد.

از سوی دیگر وجود شبکه 7200 کیلومتری بزرگراه‌ها، آبراه‌های بین‌المللی و خطوط ریلی، کریدور شمال- جنوب را به کوتاه‌ترین مسیر ارتباطی بین روسیه و هند تبدیل خواهد کرد. با استفاده از این کریدور زمان حمل کالا بین دو کشور مذکور به حدود 30 روز کاهش خواهد یافت. همچنین برآوردها نشان می‌دهد هزینه‌های حمل‌ونقل از طریق کریدور شمال-جنوب جمهوری اسلامی ایران حدود 30 درصد هزینه‌ها را کاهش خواهد داد.

رویکرد جدید اقتصاد کشور

توسعه و پیشرفت یک کشور بدون وجود شبکه حمل‌ونقل سریع و کارآمد امکان‏پذیر نیست. جمهوري اسلامي از دریای خزر تا خلیج‌فارس موقعیت‌های جغرافیایی و ژئوپلیتیک کم‏نظیر است. اين موقعیت خاص عامل گسترش همکاری ریلی بین ایران و کشورهاي پيراموني است.

از طرفی با توجه به تأکیدات رهبر انقلاب درباره توجه به «اقتصاد دریا» در جنوب و شمال و همچنین ‌اشاره به توسعه کشتیرانی در اسناد بالادستی و اینکه دریای خزر قطب دوم اقتصادی کشور بعد از خلیج‌فارس است، ضروری است ایران سهم بیشتری در ترانزیت و تجارت در کریدور شمال- جنوب داشته باشد.

همچنین جمهوری اسلامی ایران در کنار روسیه مهم‏ترین کشور در سواحل دریای خزر است و افزایش تبادلات تجاری در دریای خزر و اتصال ریلی و جاده‏ای شمال کشور به خلیج‌فارس سیاست راهبردی دولت است.

نیاز راهبردی روسیه

یک کارشناس اقتصاد حمل‌ونقل اظهار کرد: پس از رخدادهای حاصل از جنگ اوکراین و روسیه، نگاه روسیه نسبت به همکاری‌های حمل‌ونقلی و ترانزیتی با ایران تغییر کرده است.

محمد جواد شاهجویی افزود: امروز شرایط به نحوی است که روسیه نیازمند همکاری لجستیکی با ایران است. به طوری که می‌توان گفت نگاه جدید روسیه به ایران از یک مسیر ترانزیتی صرف، به شاهراه تنفسی تغییر پیدا کرده است. تحولات اخیر نشان می‌دهد حتی اگر فرض کنیم بحران اوکراین به‌زودی پایان یابد، اما نیاز روسیه به ایران به عنوان یک گذرگاه امن و پایدار، نگاهی طولانی مدت و استراتژیک است و قطعا روس‌ها فرصت همکاری‌های حمل‌ونقلی و ترانزیتی با ایران را از دست نخواهند داد.

وی یادآور شد: البته آنچه در شرایط حاضر اهمیت دارد، این است که کشور بتواند از این فرصت تاریخی در مسیر احیای کریدور شمال-جنوب حداکثر بهره‌برداری را انجام دهد و بیشترین حجم از عبور کالای صادراتی، وارداتی و ترانزیتی روسیه را به خود اختصاص دهد.

رقیب جدی مسیرهای مشابه

کریدور شمال- جنوب دسترسی مستقیم بیشتری را به هند در آسیای مرکزی و روسیه می‌دهد و در عین حال به ایران امکان تبدیل شدن به‌ هاب ترانزیتی منطقه‌ای را می‌دهد. این کریدور می‌تواند رقیبی جدی برای کانال سوئز در مبادلات تجاری بین شرق و غرب باشد.

در مجموع کشورهای آسیای مرکزی و جنوب قفقاز به‌‏شدت با کمبود فضا در توسعه روابط تجاری با یکدیگر روبه‏رو هستند و هرگونه فرصت برای توسعه روابط تجاری بین آنها به‏‌خصوص در حوزه حمل‌ونقلی استقبال این کشورها را به‌دنبال خواهد داشت.