استفان والت: آمریکا از جهان چندقطبی میترسد ولی باید خود را با آن سازگار کند
نظریهپرداز و استاد روابط بینالملل دانشگاه هاروارد ضمن اشاره به وضعیت گذار و نظم جدید جهانی، تاکید میکند که آمریکا چارهای جز پذیرش حقیقت و سازگاری با آن را ندارد.
آمریکا روزی روزگاری و در حدفاصل پس از جنگ جهانی دوم به بعد شاهد جهانی دوقطبی و بعد از مدتی جهانی با یک قدرت هژمون بود. پس از اتمام جنگ جهانی دوم و به لطف دوری از کانون نزاع و درگیری در اروپا توانست نسبت به سایر همپیمانان اروپایی خود شرایط بهتری دست و پا کند و در مقابل شوروی یک دوگانه و بازی قدرت را در عرصه جهانی بهراه بیندازد. سپس بهواسطه مقتضیات روز دنیا، شوروی سابق دچار افت و خیز شدیدی شد و نهایتا در سایه فروپاشی شوروی، آمریکا تبدیل به یک قدرت در فضای تکساحتی دنیا شد. اگرچه دنیا در سه دهه اخیر بهصورت نسبی با این قاعده روبهرو بوده اما سرعت تحولات جهانی بقدری بالاست که شاید سیاستمداران در واشنگتن هم از فهم، پذیرش و استدلال آن عاجز شوند و شاید تلخی حقیقت آنها را از پذیرش آنچه در حال روی دادن است، منصرف سازد.
«استفان والت» نظریهپرداز و استاد روابط بینالملل دانشگاه هاروارد با نگارش تحلیلی در مجله فارنپالیسی به این حقیقت پرداخته و تاکید کرده که آمریکا از جهان چندقطبی هراس زیادی دارد اما باید با آن سازگار شود. والت در یادداشت خود برای فارنپالیسی مینویسد: «پس از آنکه ایالات متحده از تاریکی جنگ سرد به روشنایی خوشایند باصطلاح دوران تکقطبی رسید، شمار متنوعی از دانشگاهیان، کارشناسان و رهبران جهان، شروع به پیشبینی، آرزومندی و پیجویی فعال بازگشت به دنیای چندقطبی کردند». این دانشمند مشهور روابط بینالملل در ادامه خاطرنشان میکند: «جای شگفتی ندارد که هم رهبران چین و روسیه و هم رهبران قدرتهای نوظهوری همچون چین و برزیل، تمایل خود به نظمی چندقطبیتر را ابراز میکردند. جالبتر اینکه گرهارد شرودر صدراعظم پیشین آلمان نسبت به خطر غیرقابل انکارِ یکجانبهگرایی آمریکا هشدار داد همانطور که هوبرت ودرینه وزیر خارجه پیشین فرانسه هم یکبار اعلام کرد که جهتگیری کلیت سیاست خارجی فرانسه آن است که جهان فردا، ترکیبی از چندین قطب، و نه یک قطب، باشد. حمایت امانوئل ماکرون رئیسجمهوری کنونی فرانسه از اتحاد اروپایی و خودمختاری راهبردی آن هم نشان از چنین گرایشی دارد».
استفن والت در ادامه به این واقعیت میپردازد که آمریکا قصد ندارد تا واقعیت جاری را درک کند. وی اضافه میکند: «شگفت و شگفت آنکه رهبران آمریکا با چنین ایدهای موافق نیستند. آنها فرصتهای توسعهطلبانه و شرایط خوشایندی را ترجیح میدهند که از یگانه بودن قدرت آمریکا حاصل میشود و سوگند خوردهاند که موضع برتر و بدون چالش آمریکا را رها نکنند».
استاد دانشگاه هاروارد از حس برتریجویی واشنگتن مینویسد و میگوید: «در سال 1991، دولت جورج بوش، یک سند دفاعی آماده کرد که خواهان تلاش فعال برای جلوگیری از ظهور یک رقیب برای آمریکا در هرکجای جهان بود. اسناد مختلف راهبرد امنیت ملی که در سالهای پس از آن توسط دموکراتها و جمهوریخواهان منتشر شد، همگی بر ضرورت حفظ برتری آمریکا پافشاری داشتند حتی زمانی که به بازگشت رقابت قدرتهای بزرگ اذعان میکردند. برخی دانشگاهیان سرشناس هم، همین گرایش را تقویت میکردند- برخیشان استدلال میکردند که برتری آمریکا برای آینده آزادی، یک ضرورت اساسی است».
این استاد دانشگاه آمریکا نوشته با آنکه دولت بایدن میپذیرد که جهان وارد فضایی با چندین قدرت بزرگ شده اما ظاهرا بازگشت به دورانی که واشنگتن با رقیب هموزنی مواجه شود برای او امری غیرقابل باور است. او در ادامه مینویسد: «دلیل تاکید بایدن بر رهبری آمریکا و تمایلش به تحمیل یک شکست نظامی به روسیه این است که مسکو را ضعیفتر از آن سازد که در آینده اسباب دردسری برای آمریکا باشد و همچنین تلاش واشنگتن برای کندکردن سیر خیزش چین با منع دسترسی پکن به فنآوریهای مدرن نیز به همین دلیل است».
استفان والت تاکید میکند که در نظم آینده جهانی، منطقه اوراسیا از اهمیت بسیار بالای برخوردار میشود و قدرتهای زیادی در این منطقه ظهور میکنند. بهعقیده این نظریهپرداز روابط بینالملل در یک جهان چندقطبی، دیگر قدرتهای مهم به تدریج مسئولیت بیشتری را در قبال امنیت خود بر عهده میگیرند و نقش آمریکا در این حوزه سبکتر میشود. مثلا هندوستان، همراه با رشد اقتصادیاش، در حال برساختن نیروی نظامی خود است و ژاپن نیز قول داده که هزینههای دفاعیاش را تا سال 2027 دو برابر کند.
رکورد کشتار خیابانی در آمریکا
بر اساس دادههای سازمان «آرشیو خشونت مسلحانه» آمریکا، درحالی که هنوز سه ماه اول سال جدید میلادی به اتمام نرسیده است، بیش از ۱۰۰ مورد تیراندازی جمعی در آمریکا رخ داده که در جریان آن ۱۵۲ نفر کشته شدند. بر اساس دادههای این سازمان همچنین از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون در تیراندازیهای جمعی همچنین ۳۹۶ نفر مجروح شدهاند. برخی از رسانههای آمریکایی فاش کردهاند که تعداد تیراندازیهای جمعی در سه ماه اول سال جاری، از سال ۲۰۱۳ تاکنون سابقه نداشته است.