مخاطب‌شناسی در حوزه‌‌های نمایشی نشان می‌دهد آثار امنیتی از گونه‌های مورد اقبال است. با توجه به این اقبال طبیعی است که نهادهای امنیتی در آمریکا و انگلیس بیش از شش دهه است که سرمایه‌گذاری خاصی در این حوزه کرده‌اند و مهم‌ترین کتاب‌های جاسوسی، سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی امنیتی با نظارت دستگاه‌های مذکور تولید می‌شوند.

 الیور استون فیلمساز آمریکایی که در خلال برگزاری جشنواره فجر به تهران سفر کرد، در یکی از مصاحبه‌اش که تاریخ چهارشنبه 15 اردیبهشت 1395 در یکی از روزنامه‌های صبح منتشر شد می‌گوید: «سازمان سیا واقعا کسب‌وکار فیلم و سینما را تحت‌تأثیر قرار داد. «هوملند» و «٢٤» اینها تبلیغات سازمان سیا هستند که نشان می‌دهد چه کار بزرگی در مبارزه با تروریسم انجام می‌دهند؛ و ارتش در تبلیغاتی که درموردش می‌شود، بسیار درگیر است و هواپیما و ناو و... در اختیار فیلم‌سازان می‌گذارد.»

با پیش‌ افتادن مدیوم سریال‌‌‌سازی و سرویس‌های جهانی استریم (برخط) از سینما و گسترش موج ساختن فیلم و سریال امنیتی در ابعادی جهانی، ساختن چنین آثاری با توجه به اقبال مخاطبان در کشورمان روندی افزایش یافت. 

پس از تجربه قابل قبول «روز شیطان» بهروز افخمی موج ساختن سریال‌ و فیلم سینمایی در کشورمان پرونده ساخت آثار با کیفیت امنیتی تا مدت‌ها بسته شد تا اینکه در دهه نود زمینه‌های فراوانی برای ساخت چنین آثاری فراهم شد. 

اما تجربه نشان می‌دهد هر گونه پرمخاطبی در کشورمان در اثر تکرار ایده‌های مشابه و عدم توجه به ساختارهای بومی و مخاطب شناسی صحیح به قهقهرا خواهد رفت. 

سریال «سقوط» که پخش آن چندی است در سامانه پخش و نمایش برخط فیلیمو آغاز شده، نمونه به قهقهرا رفتن این‌گونه مهم است. 

این مسئله را از چند زاویه به صورت فنی و محتوایی می‌توان تحلیل کرد. تنوع در این ژانر و پرهیز از نگاه تکنیکال صرف و توجه به محتوای خاص یکی از آسیب‌های مهم در گونه پرمخاطب نمایشی است. به عنوان مثال در خیل تولیدات با کیفیت آغاز شده این سال‌های فیلم «روز صفر» به دلیل تخیل فراوان در محتوا برای گسترش روایت و از سوی دیگر قهرمان‌سازی به شیوه آثار غربی از نخستین آثاری بود که زمینه انحراف در ساخت آثار امنیتی را فراهم کرد. 

در حالی‌که مخاطب ایرانی در برخورد و اقبال با چنین آثاری هیچ‌گاه به دنبال معادل جیمزباند، جیسون بورن، اتان‌هانت (کاراکتر شاخص مجموعه ماموریت غیرممکن) نیستند و تمنای دیدن کاراکترهای امنیتی ایرانی برایشان در اولویت است. 

بنابراین اگر در ساختن چنین آثاری در ارائه محتوا تلاش برای بازفراهم‌آوری نمونه‌های غربی وجود داشته باشد قطعا اثر مذکور با قهر مخاطبان مواجه خواهد شد. 

سریال «سقوط» در گام نخست گرفتار به ویروسی نمایشی است که در سطور پیشین توصیف شد. این سریال پیرنگ، روایت و حتی جزئیات داستانی‌اش را نعل به نعل از سریال «خلافت» گرته‌برداری کرده است. 

«خلافت» یک مجموعه تلویزیونی محصول سوئدی است که پخش آن از 12 ژانویه 2020 که از تلویزیون ملی سوئد آغاز و به پربیننده‌ترین سریال تاریخ SVT Play تبدیل شد.

این سریال توسط گیزم اردوغان، آمد بوزان، آلیت اوفیم به نگارش درآمده و هر هشت قسمت توسط «گوران کاپتانوویچ» کارگردانی شده است. 

این مجموعه در 18 مارس 2020 به صورت جهانی در نتفلیکس در دسترس قرار گرفت.

این سریال تلویزیونی شخصیت‌های متعددی را دنبال می‌کند. داستان با پروین، یک زن جوان مسلمان از سوئد شروع می‌شود که با شوهرش حسام و دختر تازه متولد شده‌شان لطیفه، تحت سیطره حکومت داعش در رقه سوریه زندگی می‌کنند. 

پروین که از زندگی در رقه تحت کنترل داعش سرخورده شده‌، به دنبال راهی برای بازگشت به سوئد است. او پس از به دست آوردن یک تلفن همراه از همسایه و دوستش، تینه با دولورس، یک مدافع ضد افراطی‌گرایی در سوئد، تماس می‌گیرد. دولورس پروین را به فاطیما که مامور سرویس امنیتی سوئد است، متصل می‌کند. فاطیما در گفت‌وگو با پروین تلاش می‌کند در ازای بازگشت امن پروین و دخترش به سوئد، اطلاعات مربوط به یک حمله تروریستی که در سوئد برنامه‌ریزی شده را بازیابی کند. 

«پروین» به فاطیما درباره فردی با عنوان مستعار «المسافر» گفت‌وگو می‌کند که هدایت عملیات تروریستی در سوئد را بر عهده‌دارد.

 «المسافر» شخصی با عنوان ابراهیم حداد معروف به «ایبه» است که به عنوان معلم در دبیرستانی کار می‌کند و در عین حال افراد دیگری را برای حملات تروریستی استخدام می‌کند. او قبلاً با موفقیت دو برادر را به خدمت گرفته است. ایبه با هویتی متفاوت، مریم را که در بغداد بزرگ شده بود، استخدام می‌کند و در ازای کار او در برنامه‌هایش، به او قول ازدواج می‌دهد.

 همزمان با به اشتراک گذاشتن ویدئوها و تبلیغات جذب داعش، سعی می‌کند زمینه‌های افراطی‌گری دختران جوان دبیرستانی را تشدید کند. او با موفقیت «سوله»، یک فعال فلسطینی، و دوستش کریمه، دو دختر 15 ساله را که شروع به پوشیدن حجاب و درس‌های پیروی از قوانین شریعت می‌کنند را جذب ‌می‌کند. به دختران تصاویری از کاخ‌ها نشان داده می‌شود و به آنها گفته می‌شود که اگر به خلافت اسلامی نقل مکان کنند، می‌توانند با ازدواج با مبارزان جهادی در تجملات زندگی کنند و بخشی از یک خلافت بزرگ باشند. والدین سوله از افراط‌گرایی دخترشان آگاه هستند و سعی می‌کنند با تهدید به ازدواج او با یکی از بستگانش در اردن، مانع اقدامات بعدی او شوند. سوله ناخواسته خواهر 13 ساله‌اش لیشا را به افراط‌‌گرایان پیوند می‌زند و....

«سقوط» خط روایی رابطه پروین و فاطیما را در قالب یک روایت ایرانی با‌‌زسازی کرده است و خرده روایت‌های فیلم در سریال استفاده شده است. 

در قسمت نخست سریال مخاطب با سریال شخصیت ژاکان آشنا می‌شود که همسرش را به قصد تاخیر در ماه عسل به ترکیه می‌برد و از آنجا عازم سوریه می‌شوند. 

دلایل این مسئله و طرح معضلات اقتصادی به عنوان انگیزه پیوستن این شخصیت به فرقه تروریستی داعش در سریال مطرح می‌شود.

 در قسمت اول این موضوع به درستی مورد ارزیابی دراماتیک قرار نمی‌گیرد. جزئیات کشدار و فوق‌العاده گنگ هستند و در قسمت طولانی نخست، چند رویداد غیرمرتبط رخ می‌دهد و پس از سفر به ترکیه آیسان و ژاکان به مرزهای داعش می‌روند، بدون آنکه پرسوناژ زن تمایلی به این کار داشته باشد. این الگوی روایی پیش از این در فیلم «شبی که ماه کامل شد» مورد استفاده قرار گرفته و در سریال «سقوط» به صورت ناقصی اجرا می‌شود.

در جمع‌بندی با توجه به مستندات مطرح‌شده ایده زنی که توسط یک مامور امنیتی در ازای جمع‌آوری اطلاعات ضدتروریستی از فرقه داعش نجات پیدا می‌کند متعلق به سریال سوئدی خلافت است و پرداخت شیوه تغییر مسیر در زندگی این دو زوج و نحوه مواجهه کاراکتر زن با تغییر شوهرش یادآور فیلم نرگس آبیار است. 

این سریال بدون طی کردن فرآیندهای قانونی و بدون اخذ مجوز بر اساس اعلام رسمی ساترا در رسانه‌های عمومی ساخته شده است.(درج درخبرگزاری‌های صبا‌، مهر و...) 

این تخلف بزرگ دهن کجی به بازوهای نظارتی جمهوری اسلامی است. حتی اگر نیت ساختن اثری ملی و در مذمت فرقه‌های تروریستی باشد، اما نکته مهم این است که این بازوهای نظارتی بخشی از همان ساختار امنیت ملی هستند که امنیت فرهنگی کشور را تامین می‌کنند. 

اما این تخطی به ضرر سریال تمام می‌شود، وقتی سازندگان نیت صادقانه‌ای برای ساخت یک سریال امنیتی داشته باشند، باید این مهم را در نظر بگیرند که ساختارهای نظارتی صرفا معادل دستگاه‌های ممیزی نیستند، بلکه انجام عمل کارشناسی دقیق بر چنین محتواهایی سبب می‌شود اشکالات فنی فیلمنامه‌ها مثل آنچه در این متن تشریح شد به سازندگان اعلام شود تا در ساخت سقوط به بازفراهم‌آوری یک سریال سوئدی مبتلا نشوند. 

چون کاملا مشخص است فیلمنامه این پروژه پرهزینه صرفا بر اساس گرته‌برداری از سریال سوئدی و برداشتن الگوهای اجرایی فیلمی که پیش از این در سینمای ایران ساخته شده شکل گرفته است. شاید اگر سازندگان به این چهارچوب‌های نظارتی تن می‌دادند روایت مستهلکی را ارائه نمی‌دادند. 

بر اساس اخبار منتشر شده در خبرگزاری‌ها، سریال سقوط چندمین سریال سامانه توزیع آثار نمایشی فیلیمو است که بدون اخذ مجوزهای قانونی از ساترا توزیع می‌شود و با توجه به این تخطی از قانون ضرورت دارد، شورای عالی فضای مجازی و ساترا هر چه سریع‌تر به این تخلف‌ها رسیدگی کنند.