ضرورت رعایت هشدارهای ایمنی در جاده‌های زمستانی (بخش دوم)
چالش‌های پیش روی تجهیز رانندگان در دل جاده
کارشناسان توصیه می‌کنند سرنشینان خودرو هنگام توفان و کولاک در خودرو بمانند و هرگز برای آوردن نیروهای امدادی خودرو را ترک نکنند، مگر آنکه ساختمانی مناسب در همان نزدیکی مشاهده شود که بتوانند در آن پناه بگیرید. آنها همچنین گوشزد می‌کنند که به‌خاطر بارش برف، فاصله‌ها واقعی به نظر نمی‌آیند، بنابراین ممکن است ظاهراً ساختمانی نزدیک به نظر برسد، ولی برای پیاده‌روی در برف شدید خیلی دور باشد.
همچنین هنگام پارک‌کردن خودرو در روزهای سرد و برفی توصیه می‌شود از ترمزدستی استفاده نکنید، چون احتمال دارد لنت‌های ترمز یخ‌زده و به دیسک بچسبند و چرخ‌ها را قفل کرده و هنگام حرکت مجدد باعث بروز مشکل شود. برای پیشگیری از بروز این اتفاق، هنگام توقف و پارک‌کردن خودرو، آن را در دنده قرار بدهید و اگر در سرازیری توقف کرده‌اید برای اطمینان بیشتر، جلوی لاستیک‌های خودرو آجر یا سنگ قرار بدهید. همچنین استفاده از نوربالا در شرایط برف‌وبوران، به‌خصوص هنگامی‌که با مه‌گرفتگی همراه باشد، نتیجه معکوس می‌دهد؛ یعنی میدان دید شما را کاهش می‌دهد.
در این موارد مه‌شکن خودرو را روشن کنید. البته اگر خودرو شما مه‌شکن ندارد با نور پایین برانید. اگر خودرو به کروزکنترل مجهز است و عادت به استفاده از آن دارید، این عادت را هنگام رانندگی در برف کنار بگذارید. کروزکنترل در هر شرایطی سرعت را ثابت نگه می‌دارد، به همین دلیل وقتی خودرو سُر می‌خورد، اصرار بر ثابت نگه‌داشتن سرعت دردسرساز می‌شود. درصورتی‌که خودروتان ۲ دیفرانسیل است، نیازی به زنجیرچرخ ندارید. زنجیرچرخ به شما کمک می‌کند که تسلط بیشتری بر جاده و به‌خصوص سراشیبی‌ها داشته باشید، پس در مورداستفاده از آن هرگز تردید نداشته باشید. البته باید این نکته مهم را هم بیان کرد که اگر خودرو شما ۲ دیفرانسیل است، حتماً ۴ چرخش را به زنجیرچرخ مجهز کنید، زیرا در صورت مجهز کردن 2 چرخ آن به زنجیر، عملاً خودرو تک دیفرانسیل می‌شود.
موقع لرزش خودرو ترمز نگیرید
سرهنگ کرمی رئیس‌پلیس‌راه البرز برای تردد در جاده‌های کوهستانی تأکید می‌دهد: «رانندگان ضمن همراه‌داشتن زنجیرچرخ، اطمینان از سلامت فنی خودرو، همراه‌داشتن سوخت کافی به‌منظور پیشگیری از مشکلات سفر را موردتوجه قرار دهند.»
وی توصیه می‌کند: «سالم‌بودن بخاری و برف‌پاک‌کن خودرو، همراه‌داشتن تجهیزات زمستانی، لباس گرم و غذای کافی از دیگر توصیه‌های پلیس‌راه البرز به رانندگان است.»
رئیس‌پلیس‌راه البرز یادآور می‌شود: «یکی از دلایل افزایش تصادف در شرایط بارشی، کاهش ضریب اصطکاک لاستیک‌ها با زمین و همچنین کاهش دید رانندگان است که باید از لاستیک مناسب این فصل استفاده شود تا به افزایش ایمنی سرنشینان خودرو کمک کند.»
این مقام انتظامی ادامه می‌دهد: «رانندگان توجه داشته باشند هنگام لغزش خودرو، از گرفتن ترمز پرهیز کنند؛ چراکه با قفل‌شدن چرخ‌ها پس از ترمزکردن، خودرو منحرف خواهد شد.»
تنها 30 لیتر بنزین در هر جایگاه!
متخصصان اهل‌فن و نیز پلیس راهور برای تردد در جاده‌های کوهستانی همواره به رانندگان این هشدار را می‌دهند که در ابتدای مسیر تجهیزات لازم نظیر پتو، زنجیرچرخ، جعبه کمک‌های اولیه، وعده غذایی کنسروی و... به همراه داشته باشید. ضمن اینکه در ابتدای مسیر باک بنزین را پرکنید تا در راه نمانید. تأکید دیگر بر این مهم است که هشدارهای هواشناسی را دنبال کرده و جدی بگیرید. تردد شبانه در جاده‌های کوهستانی در آغوش کشیدن مرگ با احتمال بالاست.
محمدی یک راننده عازم جاده‌های غرب کشور با گلایه به گزارشگر کیهان می‌گوید: «من همواره توصیه‌های پلیس راهور را جدی گرفته و از همان ابتدای مسیر، خودروام را مجهز می‌کنم. این بار هم خواستم در اولین پمپ‌بنزین باکم را پر کنم تا در ادامه مسیر دچار مشکلی نشوم؛ اما در کمال تعجب متصدی جایگاه پمپ‌بنزین جاده ساوه به همدان به من گفت: با کارت سوخت از یک جایگاه خارج از شهر تنها می‌توانید 30 لیتر بنزین بزنید. اگر بنزین بیشتری بخواهید باید به جایگاه بعدی مراجعه کرده و یا بنزین آزاد بزنید!»
وی در ادامه می‌افزاید: «این در حالی است که منطقه کاملا کوهستانی است و جایگاه بعدی پمپ بنزین حدود دویست کیلومتر فاصله دارد و واقعا نمی‌دانم این تصمیم غیرکارشناسی درباره پمپ بنزین‌های خارج از شهر را بر چه اساسی گرفته‌اند و چرا با کارت سوخت فقط می‌توانید سی لیتر بنزین بزنید!»
اصطلاحی به نام راه بخشنده!
یک اصطلاح جالبی وجود دارد به نام راه بخشنده. سالانه نزدیک به ۱۷ هزار نفر در کشور ما در جریان حوادث رانندگی کشته می‌شوند و این عدد خطرناک لزوم توجه به استاندارد جاده‌ها به‌عنوان بستر تردد خودروها را به ما نشان می‌دهد.
جاده ایمن و مناسب قطعاً ریسک تصادف و بروز حادثه را تا حد قابل‌توجهی پایین می‌آورد و به همین دلیل نیز لازم است که نقاط پرحادثه در جاده‌ها ایمن‌‌سازی و ریسک آنها رفع شود. در واقع در یک جاده ایمن هم احتمال وقوع تصادف کمتر خواهد شد وهم در صورت وقوع تصادف میزان آسیب‌دیدگی و مرگ کمتر می‌شود.
راه بخشنده، یعنی راهی که اگر راننده هم مرتکب خطا یا تخلفی شد، راه آن را پوشش داده و اصطلاحاً جبران کند، نه اینکه آن را تشدید کند. حاشیه راه‌ها باید به‌صورت ناودانی باشد که اگر ماشین از راه منحرف شد، واژگون نشود، اما ما شاهد آن هستیم که در بسیاری از راه‌های ما اختلاف ارتفاع زیادی بین راه و حاشیه آن وجود دارد و حتی اگر خودرویی در حاشیه هم توقف کند، احتمال واژگونی آن وجود دارد.
بسیاری از راهکارهای موجود برای بهبود استاندارد جاده‌های کشور می‌تواند به‌سادگی عملیاتی شود. برای اجرای این راهکارها بودجه لازم و مهندسین ماهر نیز وجود دارد و تنها موضوعی که مطرح است، عزم جدی برای اجرای آن‌هاست. برای مثال در جاده تهران- قم و بسیاری از جاده‌های کویری کشورمان، فضای کافی برای ایجاد پارکینگ و استراحتگاه برای رانندگان وجود دارد و می‌توان با صرف هزینه‌های نه‌چندان زیاد این طرح‌ها را اجرا و جاده‌ها را مرمت کرد، حتی می‌توان دراین‌خصوص از مشارکت بخش‌های غیردولتی نیز استفاده کرد. وجود استراحتگاه در جاده‌ها و به‌ویژه جاده‌های غیر کوهستانی که یکنواخت بوده و ممکن است سبب خستگی بیشتر راننده شود، الزامی است.
اهمیت نوع تایر هنگام رانندگی در باران
یکی از موارد مهم هنگام بارندگی، کنترل لاستیک خودرو است. به همین دلیل توصیه می‌شود رانندگان در فصل سرد سال از تایر زمستانه یا تایرهای چهارفصل استفاده کنند. باتوجه‌به شکل هندسی آج‌های لاستیک و همچنین شیارهایی که این نوع تایرها دارند، آنها را منحصربه‌فرد کرده‌اند.
رئیس‌اداره مهندسی ترافیک پلیس راهور تهران با اشاره به اهمیت نگهداری از لاستیک در فصول بارش اظهار می‌کند: «رانندگان قبل از آنکه در شرایط بارندگی قرار بگیرند، باید نسبت به رعایت برخی موارد بیش از گذشته اهتمام ورزند.»
وی می‌افزاید: «یکی از موارد مهم هنگام بارندگی، کنترل لاستیک خودرو است. به همین دلیل توصیه می‌شود رانندگان در فصل سرد سال از تایر زمستانه یا تایرهای چهارفصل استفاده کنند. با توجه به شکل هندسی آج‌های لاستیک و همچنین شیارهایی که این نوع تایرها دارند، آنها را منحصربه‌فرد کرده‌اند.»
سرهنگ زینی‌وند بیان می‌کند: «هرچه خودرو جلوتر برود این لاستیک‌ها آب را به کناره‌ها هدایت می‌کنند. تایر با سطح خشک جاده تماس دارد و به دلیل چسبندگی و اصطکاکی که خودرو باید داشته باشد؛ مناسب رانندگی می‌شود
و از تعادل و سرخوردگی خودرو نیز جلوگیری می‌کند.»
رئیس‌اداره مهندسی ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ می‌افزاید: «درخصوص لاستیک حتماً سه نکته اساسی مدنظر رانندگان باشد. نخستین و البته مهم‌ترین نکته؛ توجه به آج لاستیک است، پس اگر سطح لاستیک صاف شده یا از بین رفته است حتماً آن را تعویض کنند.»
وی ادامه می‌دهد: «تاریخ تولید لاستیک مهم است. هرچه از تاریخ تولید تایر گذشته باشد خشکی آن بیشتر و میزان چسبندگی آن کمتر می‌شود.»
سرهنگ زینی‌وند در تکمیل صحبت‌هایش هشدار می‌دهد: «نکته مهم دیگر که باید به آن اشاره کرد، میزان باد لاستیک است که برای حفظ ایمنی خودرو بسیار مهم تلقی می‌شود. رانندگان حتماً در نظر داشته باشند میزان باد در انعطاف‌پذیری خودرو نقش بسیار مهم دارد به همین دلیل میزان باد لاستیک‌ها را به طور مرتب بررسی و تنظیم کنند.»
قیمت بالای لاستیک خودرو
برای تعویض لاستیک و تایر ابتدا متخصص باید لاستیک مناسب برای شما تهیه کند. پس قیمت تعویض لاستیک و تایر خودرو علاوه‌بر مارک و جنس لاستیک خودرو، متناسب با تعداد حلقه و سایز رینگ خودرو موردنظر شماست. البته با رصد بازار و قیمت بالای انواع لاستیک رانندگان معمولاً تعویض لاستیک فرسوده خودرو خود را به دقیقه 90 موکول می‌کنند.
سؤال رانندگان این است که چه موقع باید لاستیک خودرو خود را تعویض کنیم؟
اکبر فردوس یک تعمیرکار خودرو برایمان توضیح می‌دهد: «عوامل مختلفی در زمان تعویض لاستیک‌ها دخیل‌اند. از جمله: تنظیم نبودن فشار باد لاستیک‌ها، پوشش خارجی لاستیک، متورم‌شدن لاستیک‌ها، دست‌اندازهای غیراستاندارد و برخورد با زباله و نیز انجام حرکات نمایشی با خودرو و...»
وی در ادامه درباره هر یک از این عوامل توضیح می‌دهد: «چنانچه شما هرچند وقت یک‌بار به بررسی باد هر یک از لاستیک‌ها بپردازید و از آنها به طور صحیح استفاده کنید نیازی به تعویض لاستیک ماشین نخواهید داشت.
به‌طورکلی فشار باد مناسب، قدرت این قطعه را در برابر نیروی وزن و شرایط مختلف رانندگی افزایش خواهد داد. همچنین شما می‌توانید هر دو یا سه هفته یک‌بار به بررسی فشار باد این قطعه بپردازید.
اگر آج در قسمت خارجی قرار داشته باشد سبب چسبندگی این قطعه به سطح زمین خواهد شد. باتوجه‌به ضروری بودن عوض‌کردن لاستیک در این حالت باید سریعاً نسبت به تعویض لاستیک ماشین اقدام کنید.
شرکت در مسابقات ماشین‌رانی و یا انجام حرکات نمایشی سبب آسیب رسیدن به بافت لاستیک خواهد شد. در صورت آسیب‌دیدن لاستیک در این حالت باید نسبت به تعویض لاستیک ماشین اقدام کنید. زمانی که لاستیک دچار تورم بشود و یا باد کند نیز باید آنها را عوض کنید؛ زیرا این مورد سبب خوردگی آن از داخل خواهد شد. اگر لاستیک با چوب یا زباله‌های سفت و تیز برخورد داشته باشد دچار مشکل خواهد شد و در نتیجه باید آن را عوض کنید. علاوه‌برآن دست‌اندازهای غیراستاندارد نیز در این عامل مؤثر خواهد بود.»
الیاس علی یار یک راننده ماشین سنگین می‌گوید: «قیمت بالای لاستیک دلیلی شده که رانندگان از تعویض به‌موقع آن غفلت کنند و چون لاستیک و استانداردهای آن تأثیر مستقیمی بر آمار تصادفات به‌ویژه جاده‌های کوهستانی دارد، این انتظار می‌رود که مسئولان به این مهم توجه نشان داده و با شنیدن تقاضای رانندگان ماشین‌های سنگین، مساعدت ویژه به این قشر زحمتکش داشته باشند.»
اطلاع از وضعیت جاده‌ها قبل از سفر
سردار سید تیمور حسینی جانشین پلیس راهور انتظامی کشور از اجرای طرح زمستانه پلیس راهور از تاریخ ۲۳ آذر تا ۲۰ اسفند خبر می‌دهد.
جانشین پلیس راهور انتظامی کشور تصریح می‌کند: «در این طرح زمستانی مأموران پلیس راهور، عوامل راهداری، سازمان امداد و نجات هلال‌احمر، اورژانس، وزارت بهداشت و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط در راستای ارتقاء ایمنی سفر‌ها و ارائه هر چه بیشتر خدمات به هم‌وطنان حضور فعال خواهند داشت.»
وی در ادامه از رانندگانی که قصد سفر به جاده‌های کشور را دارند، درخواست می‌کند که حتماً از سلامت فنی خودرو خصوصاً سیستم گرمایشی مطمئن بوده و زنجیرچرخ، لباس گرم و جیره غذایی به همراه داشته باشند.
جانشین پلیس راهور انتظامی کشور اعلام می‌کند: «پلیس در روزهای برفی در گردنه‌ها از تردد تریلر‌ها جلوگیری می‌کند، چراکه بروز حادثه برای این وسایل نقلیه در گردنه‌ها متصور است.»
وی با بیان اینکه پلیس بنا بر شرایط اگر پیش‌بینی کند که در محور‌های مواصلاتی همچون کرج، چالوس و یا هراز خطر ریزش کوه، سیلاب و یا سقوط بهمن وجود دارد با اطلاع‌رسانی قبلی این محور‌ها را مسدود می‌کند، از افرادی که قصد تردد در جاده‌ها را دارند درخواست کرد که قبل از سفر با شماره‌تلفن‌های ۱۲۰ پلیس راهور و یا ۱۴۱ راهداری تماس حاصل کرده و بدون اطلاع از شرایط جاده‌ها در آن تردد نکنند.