شرایط بهرهمندی از نصرت الهی
منصور حسینی
فتنههای آخرالزمانی هر چند متعدد و متنوع است، ولی مومنان هرگز از آن هراسی ندارند؛ زیرا آنان پشت گرم به نصرتهای الهی هستند که ایشان را همواره سربلند از آن فتنهها بیرون آورده و دشمنانشان را خوار و رسوا میسازد.
سنت ثابت الهی بر آن است که به اشکال گوناگون مومنان را مورد نصرت قرار دهد و آنان را بر دشمنانشان غالب گرداند؛ بنابراین مومنان باید با بصیرت الهی که خدا به آنان داده با صبر و بردباری با فتنهها مواجه شوند و عجله برای کسب پیروزی نداشته باشند؛ چرا که خدای سبحان عزت را برای آنان رقم زده و وعده داده که با روشهای گوناگون از جمله افکندن رعب و هراس در دل دشمنان یاری شان کند. البته مومنان نیز باید شرایط بهره مندی از این نصرت را در خود فراهم کنند تا یاری الهی آنان را در بربگیرد. در نوشتار حاضربه برخی از این شرایط اشاره شده است.
وعدههای نصرت الهی در قرآن
مومنان و مسلمانان تحت ولایت الهی قرار دارند؛ زیرا با تولی و تبری خویش در شرایطی قرار میگیرند که صفر تا صد امورشان را خدا به عهده میگیرد و با وکالت تام خویش کارها را برایشان سر و سامان میدهد. آنان از نظر فکری و رفتاری، به عنوان «راشدون» در تمامیت عقل علمی و عملی هستند به طوری که نسبت به همه امور نه تنها بصیرت کامل و تمام دارند، بلکه سلطه تمام نیز دارند. این بدان معناست که در هر کاری چون به ولایت الهی وارد میشوند و در صراط مستقیم گام بر میدارند، از نصرت الهی نیز بهره مند میشوند و سرانجام کارهای آنان به توفیق الهی، پیروزی و غلبه است؛ چرا که خدا در ام الکتاب این حکم قطعی را برایشان رقم زده است که آنان منصور غالب باشند.(بقره، آیه 256؛ حجرات، آیه 7؛ صافات، آیات 171 تا 173؛ غافر، آیه 51؛ حج، آیات 40 و 60؛ صف، آیه 13)
خدا در قرآن به صراحت بیان میکند همگان همواره بر اساس سنت ابتلا در انواع فتنهها و ابتلائات قرار میگیرند تا اموری بدان تحقق یابد که شامل ظرفیت بخشی به مومنان و تحقق سعه صدر و شکوفایی استعدادها و نیز جداسازی حق و باطل و سره از ناسره است. در آزمونها منافقان و سست ایمانها از مومنان حقیقی بازشناخته میشوند و ایمان مومنان ازدیاد مییابد و به ولایت و نصرت الهی که عیان و نهان است توجه مییابند و اینگونه وعدههای الهی را در زندگی دنیوی خود در مقاطع گوناگون تجربه میکنند و میدانند که نصرت تنها از جانب خدای عزیز حکیم رحیم است که حتی از راههای محاسبه نشدهای چون فرشتگان، امت ولایی را یاری میرساند.(احزاب، آیه 22؛ انفال، آیات 123 تا 126؛ روم، آیات 4 تا 6؛ آل عمران، آیه 13)
خدا وعده داده که اگر مومنان دین خدا را با مال و جان خویش یاری کنند و به مجاهدت بپردازند، او نیز آنان را به اشکال گوناگون نصرت میرساند و پیروزی را برایشان رقم میزند: یا ایها الذین آمنوا ان تنصروالله ینصرکم و یثبت اقدامکم؛ ای کسانی که ایمان آورده اید اگر خدا را یاری کنید خدا نیز شما را نصرت دهد و گامهایتان را استوار میکند.(محمد، آیه 7)
شرایط نصرت الهی
براساس تعالیم قرآن، نصرت الهی شامل مومنانی میشود که به خدا و روز آخرت ایمان داشته و برای تحقق اهداف الهی، سبک زندگی اسلامی را پذیرفته و بدان پایبند باشند و از صراط مستقیم الهی و احکام اسلامی خارج نشوند.(احزاب، آیات 21 و 22)
مسلمانان باید از خدا نصرت و غلبه بر دشمنان را درخواست کنند. البته درخواست نصرت از خدا در قالب دعا و تضرع باید همراه با اقدامات عملی باشد که شامل مجاهدتهای مالی و جانی، پذیرش سختیها و مصیبتها در این ساحات و مانند آنها باشد.(بقره، آیات 149 تا 250) مجاهدان در هنگام نبرد باید از خدا بخواهند تا صبر و شکیبایی را به آنان عنایت کند و دلهایشان را برای صبر فارغ گرداند تا هیچ دغدغه دیگری نداشته باشند. از خدا بخواهند تا گامهایشان را در میدان جهاد ثابت قدم دارد و نصرت و پیروزی را برایشان رقم زند.(بقره، آیه 250).
اعتقاد به اینکه همه چیز در دست خدا است و هر فتنه و ابتلا و مصیبتی از پیش برای هر مردمی مقدر و مقرر شده و چیزی جز مقدرات الهی در هستی تحقق نمییابد(حدید، آیات 22 و 23) باید همراه با اقداماتی باشد که شامل هزینهکرد برای تجهیزات نظامی و فراهمآوری و آموزش نیرو و نفرات نظامی باشد(انفال، آیه 60)؛ زیرا مدعیان مجاهدت در میدان سخن بسیار و در میدان عملاندک هستند. از همین رو در آزمونهای مقدماتی و کوچک معلوم میشود چه کسان و چه میزان از نفرات قابل اعتماد هستند و میتوان روی مجاهدت ایشان در میدان عمل سرمایهگذاری کرد؛ چرا که به ابتلا و آزمونی ساده چون تشنگی، بسیاری از مدعیان رسوا میشوند و نشان میدهند که اهل صبر و مجاهدت در میدان عمل نیستند.(بقره، آیه 249)
از نظر قرآن کمّیت و تعداد مهم نیست، بلکه کیفیت مهم است؛ از همین رو بیست نفر به دویست نفر غلبه میکنند، همچنانکه اندک یاران طالوت بر لشکریان بیشمار جالوت پیروز شدند؛ چرا که افراد اندک مومن، منصور به نصرت الهی هستند که شامل نصرت به رعب نیز میشود، یعنی خدا، ترسی در دل دشمنان از همین گروهاندک میافکند که خودشان به نابودی خویش و تجهیزات و نفراتشان میپردازند.(بقره، آیات 248 تا 250؛ انفال، آیات 26 و 65)
البته دشمنان انواع کید و مکر و ترفند را برای پیروزی خود به کار میبرند، اما به این نکته مهم و اساسی توجه ندارند که هر چیزی در چارچوب مشیت الهی است و از آنجا که خدا با مومنان و پیامبران است و وعده نصرت آنان را داده، همان خدا به تنهایی کفایت میکند و او خود میداند چگونه دشمنان را نابود کند؛ زیرا محاسبه خدا غیر از محاسبه انسان است و خدا به تنهایی برای پیروزی بس است.(انفال، آیات 62 تا 64)
خدا به مومنان هشدار میدهد که برای دستیابی به پیروزی هیچ گرایشی به دیگران پیدا نکنند و دیگران را رکنی برای پیروزی خویش قرار ندهند؛ زیرا چنین امری موجب خشم الهی میشود و پیروزی را نیز به دنبال نمیآورد؛ زیرا از نظر قرآن تنها خدا ولایت دارد و پیروزی نصیب اولیای الهی میشود. پس نباید تحت ولایت غیر خدا رفت و پیروزی را از قدرت دیگران تمنا کرد(هود، آیه 113)؛ زیرا هیچ قدرتی جز ولایت و نصرت الهی نیست.(قصص، آیه 81؛ کهف، آیات 43 و 44؛ شعراء، آیه 93)
از نظر قرآن، وقتی دین را یاری کنیم، خدا با راههای گوناگون نصرت را رقم میزند و سکونت و اطمینان و آرامش را به مومنان میبخشد تا در شرایط سخت از میدان به در نروند.
(توبه، آیات 40 و 41)
مومنان نباید عجول باشند، بلکه باید صبور بوده و از نصرت الهی مایوس نشوند؛ زیرا نصرت الهی قطعی است و هیچ تغییری در وعده الهی نیست و در نهایت نصرت به مومنان میرسد و به اصطلاح دیر و زود دارد اما سوخت و سوز ندارد.(انعام، آیه 34؛ یوسف، آیه 110)؛ بنابراین، مومنان نگویند چه زمانی نصرت میرسد؟ چرا که نصرت الهی همواره «قریب»(نزدیک) است (بقره، آیه 214) و خدا وعده داده که مسلمانان در نهایت منصور باشند و بر دشمنان غلبه کرده و سلطه جهانی یابند.(صافات، آیات 171 تا 182؛ انبیاء، آیه 105؛ نور، آیه 55) خدا این حق را برای مومنان قرار داده که در نهایت نصرتی برای آنان برسد.(روم، آیه 47) پس همان طوری که نصرت الهی برای پیامبر(ص) رسید تا ایشان به اهداف راهبردی خویش برسد(نصر، آیات 1 تا 3؛ فتح، آیات 1 تا 4؛ آل عمران، آیات 123 و 124؛ توبه، آیات 25 و 26)، در نهایت در آخرالزمان نصرت برای مومنان و صالحان است.(انبیاء، آیه 105)
از نگاه قرآن مومنان باید در جغرافیای سرزمینی با هم زندگی کنند و پراکنده نباشند تا نصرت الهی برسد؛ زیرا پراکندگی سرزمینی میتواند عامل مهمی در شکست باشد؛ از این رو خدا فرمان هجرت به سرزمین اسلام را میدهد.(انفال، آیات 72 تا 74) پس اگر هجرت نکنند، منتظر نصرت نباشند و طلب نصرت نیز نداشته باشند.(همان)
کسانی که اهل هجرت هستند و با جان و مال خویش برای کسب رضوان الله میروند و به نصرت خدا و دین و رسولالله میپردازند، اینان همان صادقان هستند که قول و فعلشان یکدیگر را تصدیق میکند، بر خلاف منافقان که فعلشان، قول و اعتقادشان را تکذیب میکند.(حشر، آیه 8)
آنان بر اساس کتاب الله و میزان الهی به اجرای عدالت میپردازند و علیه ظلم و ستم ظالمان و مستضعفان قیام میکنند و با ابزار نظامی علیه دشمن ظالم میجنگند، نشان میدهند که دنبال نصرت دین و حق و عدل هستند و اینگونه خدا و پیامبرانش را یاری میرسانند.این در حالی است که خدا خود قوی و عزیز است و نیاز به کسی ندارد، ولی اینگونه شرایط برای نشان دادن صدق و کذب و صادق و کاذب و جداسازی مومنان از منافقان لازم است.(حدید، آیه 25؛ حج، آیه 40)
یکی از شرایط بهره مندی از نصرت الهی این است که مومنان به یکدیگر کمک کنند نه آنکه عدهای از مومنان را طرد کنند و به آنان یاری نرسانند؛ زیرا هر گونه بیتفاوتی باعث میشود تا خدا نسبت به آنان عنایتی نداشته و آنان را یاری نرساند.(هود، آیه 30) اینگونه رفتار همچنین از نظر قرآن، عصیان حساب میشود و نصرت الهی را از مومنان و امت سلب میکند.(هود، آیه 63)
به هر حال، از نظر آموزههای قرآن، نصرت الهی برای مومنان است و خدا آنان را در صورت تحقق شرایط، یاری و نصرت میرساند و پیروزشان میکند. این نصرت الهی از جایی میرسد که انسان گمان نمیکند؛ جالب اینکه خدا یاری خود را گاه با ایجاد رعب در دل دشمنان نشان میدهد.وقتی مومنان احساس شکست کردند و خود را از همه جهات و ابعاد در محاصره دشمن یافتند، خدا با افکندن رعب در دل دشمنان آنان را فراری میدهد و آنها در هنگامه فرار کشته میشوند و راهی برایگریز و نجات نمییابند و اینگونه وعده صادق الهی میرسد و مومنان در این زمان گروهی را میکشند و گروهی را به اسارت میگیرند و اموال و زنان و خانههای دشمن را در اختیار میگیرند.(آل عمران، آیات 151 و 152؛ انفال، آیه 12؛ احزاب، آیات 26 و 37؛ حشر، آیه 2)
پس یکی از مهمترین ابزارهای نصرت الهی، القای رعب در دل دشمنان است تا به دست مومنان بلکه به دست خود کافران، نیست و نابود شوند و مومنان وارثان صالح زمین گردند و به مقام عزت و کرامت برسند.