بلاتکلیفی آتلانتیکی‌ها آیا بایدن می‌تواند ناتو را احیا کند؟
رئیس‌جمهور جدید آمریکا، با دغدغه‌های متعددی در حوزه سیاست داخلی و خارجی این کشور دست و پنجه نرم می‌کند. اگرچه شیوع ویروس کرونا، استمرار بحرانهای اقتصادی ناشی از شیوع این ویروس و بروز شکافهای عمیق امنیتی- سیاسی در داخل آمریکا(میان طرفداران و مخالفان ترامپ) قدرت مانور بایدن را در واشنگتن محدود ساخته است، اما اعضای اروپایی ناتو، مخصوصا سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان از رئیس‌جمهور جدید آمریکا خواسته‌اند تا بلافاصله، نسبت خود را با پیمان آتلانتیک شمالی مشخص کند.بحرانهایی که در دوران ریاست جمهوری ترامپ در ناتو ایجاد شد، در طول تاریخ پس از جنگ جهانی دوم بی‌سابقه بوده است اما بایدن نیز به سادگی نمی‌تواند مناسبات و معادلات بر هم ریخته در داخل ناتو را باز‌سازی کند.او دغدغه‌هایی در این خصوص دارد که برطرف کردن آنها به سادگی امکان‌پذیر نیست!
مناسباتی که مخدوش شده است
آنچه مسلم است اینکه مناسبات آمریکا و متحدان اروپایی آن در درون ساختار ناتو، شدیدا مخدوش شده است. اصرار ترامپ بر منسوخ شدن ساختار ناتو (در مبارزات انتخاباتی سال 2016 میلادی در مقابل هیلاری کلینتون) و پس از آن نیز تاکید وی بر افزایش سهم بودجه دفاعی همه اعضای پیمان آتلانتیک شمالی، منجر به اوج گیری بحران در این مجموعه شد. به عبارت بهتر، در دوران ریاست جمهوری ترامپ، آمریکا به «مولد اصلی اختلاف و بحران» در این ساختار تبدیل شد. کار به جایی رسید که امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه که خود از سیاستمداران شکست خورده و بحران زده در اروپا محسوب می‌شود، خواستار تشکیل ارتش واحد اروپایی شد. این ایده مکرون، با اعتراض آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان مواجه شد. در حقیقت، مرکل می‌خواست با حمایت از نقش محوری آمریکا در ناتو، زمینه را برای تعهدپذیری ترامپ نسبت به ساختار پیمان آتلانتیک شمالی و شرکای واشنگتن فراهم سازد اما صدر اعظم آلمان نیز در این خصوص خطای بزرگی را مرتکب شد!
ضربه‌ای که ترامپ به ناتو زد
در سال 2019 میلادی، ترامپ پاسخ تملق گویی‌های مرکل به سیاست‌های درون آتلانتیکی خود را به بدترین نحو ممکن داد!دونالد ترامپ پس از تصويب يک بودجه دفاعي عظيم، قانون تحريم شرکت‌هايي که خط لوله انتقال گاز روسيه به آلمان(موسوم به پروژه نورد استريم ۲) مي‌سازند را امضا کرد. بر اساس قانوني که با امضاي ترامپ اجرايي شده بود، واشنگتن در يک بازه زماني ۶۰ روزه، اسامي افراد و شرکت‌هایي که در پروژه نورد استريم ۲ به فعاليت مي‌پردازند را به‌صورت کامل مشخص کرد و متعاقبا به اين افراد و شرکت‌ها يک ماه فرصت داده شد تا فعاليت و مشارکت خود را در اين پروژه متوقف کنند. اکنون، مطابق قانونی که ترامپ امضا کرده است، به افراد و صاحبان شرکت‌هاي دخيل در پروژه «نورد استريم ۲» ويزاي آمريکا تعلق نمي‌گيرد و يا اموال آنها در ايالات‌متحده مسدود مي‌شود!
صدراعظم آلمان و ديگر مقامات اين کشور ضمن محکوم کردن اين اقدام آمريکا، به وی هشدار دادند که چنین قانونی را لغو کند زیرا این مسئله، بحرانهای اقتصادی-امنیتی میان آمریکا و اتحادیه اروپا را تشدید خواهد کرد.عضویت 26 کشور اروپایی در ناتو، نگرانی‌های مرکل و همراهانش را درخصوص رفتارهای سلبی ترامپ دوچندان کرده بود. با این حال رئیس‌جمهور سابق آمریکا حاضر نشد درخواست صدر اعظم آلمان را اجابت کند!
حضور بیست ساله ناتو در افغانستان، مولد آشوب، خشونت و بحران در این کشور آُسیایی بوده است.اشغالگران آمریکا و ناتو در طول دو دهه اخیر، اصلی‌ترین منبع ایجاد و استمرار بحرانهای امنیتی و داخلی در افغانستان بوده‌اند. شبکه دویچه وله در یکی از گزارش‌های اخیر خود تاکید کرده است:
«یکی از بزرگ‌ترین دشواری‌هایی که سیاست ترامپ برای هم‌پیمانان آمریکا به جا گذاشته مورد افغانستان است. ترامپ کمی قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر گذشته، اعلام کرد که تعداد زیادی از سربازان آمریکایی را از آنجا خارج می‌کند. تصمیمی که مایه نگرانی نیروهای ائتلاف
شد.»
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو تاکید کرده است که بدون حضور سربازان آمریکایی، امنیت سایر نیروهای این پیمان در افغانستان به خطر می‌افتد. او بلافاصله پس از انتخابات آمریکا با جو بایدن تماس گرفت تا با او درباره پیامد سنگین خروج نیروهای آمریکا از افغانستان گفت‌وگو کند و در این خصوص هشدار دهد! هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان نیز تاکید کرده است که عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی از خاک افغانستان می‌تواند برای سربازان آلمانی خطرناک باشد. حدود هزار سرباز آلمانی در افغانستان مستقرند که وزیر خارجه آلمان می‌گوید بدون پشتیبانی فنی نیروهای آمریکا قادر به حفظ امنیت خود نیستند. او از جمله به بالگردهای نفربر اشاره کرده که وجودشان به گفته او برای سربازان آلمانی ضروری است.
بایدن و معمای ناتو!
اما به نظر می‌رسد بایدن به سادگی نمی‌تواند مواضع دولت قبلی(دولت ترامپ) را در قبال ناتو تغییر دهد! رئیس‌جمهور جدید آمریکا به وضوح می‌داند که اگر وی از ایده «افزایش بودجه نظامی اعضای ناتو» عقب‌نشینی کند، حتی از سوی برخی طرفداران حزب دموکرات نیز مورد عتاب قرار می‌گیرد.از سوی دیگر، اوباما و برخی اعضای ارشد حزب دموکرات نیز موافق افزایش فشارهای آمریکا بر دیگر اعضای ناتو درخصوص تعهدپذیری اقتصادی آنها هستند. برخی رسانه‌های اروپایی مدعی هستند که سیاست‌های تک‌روانه ترامپ نه تنها در افغانستان، بلکه پیش از این در سوریه و عراق نیز به هم‌پیمانان اروپایی ناتو نشان داد که دیگر نمی‌توانند به قدرت محافظتی بزرگ آمریکا اتکا کنند.
اما حتی با پایان یافتن ریاست ترامپ بر آمریکا، برای اروپا روشن است که در آینده باید بیش از حالا روی پای خود بایستد.با همه این اوصاف، برخی سیاستمداران اروپایی کماکان تاکید دارند که «ناتو» و ساختار آن، فعلا جایگزین دیگری ندارد! در هر صورت
نه‌تنها فرانسه که دیگر متحدان اروپایی ناتو نیز با وجود خوش‌بینی به سیاست بایدن، معتقدند که او در ابتدای دوره ریاست جمهوری‌اش باید مشکلات داخلی زیادی را از پیش پا
بردارد.
دیپلمات‌های ناتو از بایدن انتظار چرخش در سیاست‌های چهار سال گذشته را دارند در عین حال که بر ضرورت ابتکار عمل بیشتر اروپا در سیاست‌های امنیتی تاکید می‌کنند.لازم به ذکر است که ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود، هزاران نیروی آمریکایی را از آلمان خارج کرد. این نیروها در قالب «تعهدات ناتویی آمریکا» در خاک اروپا حضور داشتند.
منبع: بصیرت