نگاهی به فیلم «دو زیسـت»
همه و هیچ!
فیلم سینمایی «دوزیست» همه عناصر را دارد و در عین حال هیچ کدام را ندارد. فیلمی که علی رغم برخورداری از یک ویترین خوب با این همه بازیگر اما جا نیفتاده است. این اثر یک دوجین ستاره دارد اما به دلیل نداشتنهارمونی و هماهنگی لازم، خروجی مناسبی ندارد! یکی از مشکلات فیلم هم این است که موتورش دیر روشن میشود و وقتی هم که روشن میشود اصلا مسیر مشخصی ندارد!علاوهبر جواد عزتی که باز هم نقشی تکراری را ایفا کرده، پژمان جمشیدی هم نتوانسته آنطور که باید و شاید از کاراکتر فیلم قبلی خود خارج شود!
مشخص نیست کارگردان چه چیزی را میخواهد عنوان کند. این تهی بودن اثر از همه محتوای لازم ما را به یاد بسته پیشنهادی اروپا به ایران میاندازد که مانند یک بسته کادو بزرگ است که درون آن یک بسته دیگر و بعد بسته دیگر... و سرانجام مشخص میشود بسته فاقد محتوا است!
اگر این فیلم را یک منحنی در نظر بگیریم، یک منحنی است که نقطه اوج ندارد چون فاقد قصه و محتوای غنی و کارآمد است، یعنی عناصر داستانی مثل کشش و جذابیت به مقدار کافی و به قولی پر ملات نیست و در حد ماست مالی و سنبل کاری است. ظاهرا هدف فیلم بیان مرام و معرفت به سبک دهههای پیشین است.
قصه که اساسا چفت و بست لازم را ندارد چون کارگردان نتوانست با زبان تصویر مقصود خود را بیان کند. اصولا اثر کارگردان باید بتوانداندیشه او را بیان کند. ما با یک اثر سر و کار داریم که تکلیفش با خودش معلوم نیست هم از نظر رویکرد مفهومی هم گونه سینمایی. در واقع هر جا کارگردان کم آورده از کمدی خرج کرده است. و به نوعی از کمدی برای ماست مالی فیلم استفاده کرده چون اثر کمدی صرف نیست و تکنیک و شرایط آن را ندارد.
این فیلم سوپراستار کم ندارد که هر کدام برای موفقیت یک اثر کافی هستند اما نحوه استفاده از این ظرفیت هنر کارگردان است و چون نمیتواند به خوبی استفاده کند ماحصل آن اثر ضعیفی میشود. واقعا دلیل این همه تیرگی در فیلم چیست؟ چرا فضای فیلم آنقدر مصنوعی و گاهی تلخ است؟ آیا طبقه متوسط اینگونه زندگی میکنند؟ هدف واقعی فیلم این بود که بگوید که وقتی پای منافع به میان میآید مرام و معرفت رنگ میبازد. عناصر شکل دهنده داستان فیلم باید با هم یک ترکیب متوازن داشته باشند و گرنه اثری بیترکیب میشوند و نتیجه یک ملغمهای است از همه چیز و هیچ چیز. یعنی موضوعات متعدد بدون پرداخت. در این فیلم، سوپراستار، کمدی، همه و همه برای پیشبرد فیلم است اما نتوانسته آن را به سرانجام برساند. یک جا فیلم از عنصر پیش برنده تهی میشود یا آنقدر ضعیف است که نمیتواند کارکردی در فیلم داشته باشد.
احمد سیمای عراقی